Gelenekselin Yeniden Üretimi: Postmodern Zamanın Bütünsel Sağlık Yaklaşımı

Arzu Karasaç; Sema Becerikli

Araştırma Makalesi

Gelenekselin Yeniden Üretimi: Postmodern Zamanın Bütünsel Sağlık Yaklaşımı

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 1 - 16, 30.09.2019

Arzu Karasaç Sema Becerikli

Öz

Metafizikçi-tinci geleneğin ağır bastığı modern öncesi geleneksel toplumlarda sağlık süreçlerinde, teşhis-tedavi ikiliğinde belirli ruhsal güçlere sahip olduğuna inanılan kişiler önemli bir rol oynamaktaydı. Modernitenin ortaya çıktığı aydınlanma çağında ise, bilimsel bilginin “kesinliği” ve toplumsal ilişkiler üzerinde yarattığı dönüşüm sonucunda, metafizik güce sahip kişiler sürecin temel aktörleri olmaktan çıkmış ve tıp eğitimi almış, uzman bir grup yeni aktörler olarak bu süreci yönetmeye başlamıştır. Modernlikle birlikte sağlık, kendi başına bir kurum olarak toplumsal yapı içerisinde yerini almış ve liberal - kapitalist ekonomik sistem içinde sağlık giderek bir meta haline gelmiştir. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra yaşamın pek çok alanında etkili olmaya başlayan postmodern yaklaşımlar sağlık, hastalık kavramlarına ve tedavi yöntemlerine ilişkin algılamalarda da önemli değişikliklere neden olmuştur. Modernitenin unsurlarının kökünden sorguladığı bu süreçte, postmodern dönemin “bütünsel sağl ık anlayışı”nı sağlık, hastalık ve şifa kavramları çerçevesinde medya metinleri üzerinden analiz etmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmada, Formsanté dergisinin özel eki olarak yayımlanan ve “bütünsel sağlık yaklaşımı”nı savunan örneklerden birisi olan Pozitif Dergisi incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada derginin, 2016- 2018 Ağustos tarihleri arasındaki sayıları analiz edilmiştir. Dergi politikasını yansıttığı düşünülen dergi yazarları ve konuk yazarlara ait yazılar ile sağlık başlığı altında yer alan yazılar çalışma kapsamına alınmıştır. Bu yazılar, “sağlık ve sağlıklı olmanın yolları”, “hastalık ve nedenleri”, “şifa ve şifalanma yolları” ana kategorileri çerçevesinde nitel içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma, ruh-beden-zihin sağlığı hattı üzerinden bütüncül bir yaklaşımla konuyu ele alan söylemsel sürecin, meselenin ticarileşmesi, yeni bir uzman grubu doğurması gibi nedenlerle modern tıp söyleminin daha önce yol açtığı handikapları yeniden üretmeye aday olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, sağlık, şifa, medya, sağlık iletişimi

Kaynakça

Bauman, Z. (1996). Yasa Koyucular ile Yorumcular. Çev. Kemal Atakay. İstanbul: Metis
Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlak Denemeleri Çev. İsmail Türkmen.1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı
Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı
Bury, M. (1998). “Postmodernity and Health”. Modernity, Medicine and Health: Medical Sociology Towards 2000. Ed. Graham Scambler, Paul Higgs, NY: Routledge. pp:1 29.
Cirhinlioğlu Z. ve Mutlu S. (2002). “Postmodern Söylemlerde Sağlık” Toplum ve Hekim,17(5),Eylül-Ekim, s:350-357
Duyar, İ. (2006). “Eleştirel Medikal Antropoloji”. Toplum ve Hekim. 21(1) s:17-20.
Erbaydar, T. (2002). “Sağlık; Kimin İçin?”. Ankara: Toplum ve Hekim. Cilt:17, s:4, s:304-313.
Erdemir, A. D., (1996). Tıbbi Deantoloji ve Genel Tıp Tarihi. Bursa: Güneş ve Nobel
Ersoy R. (2014). “Modernizm –Postmodernizm Bağlamında Geleneksel Tıp Uygulamalarının Güncelliği Üzerine Bir Değerlendirme”. Milli Folklor, sayı:101,s:182-192
Feyerabend P. (1999). Özgür Bir Toplumda Bilim. Çev. Ahmet Kardam, 2. Basım, İstanbul: Ayrıntı
Geray, H. (2017). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Ütopya
Gökçe O.(2019). Klasik ve Nitel İçerik Analizi. Konya: Çizgi.
Giddens, A. (1998). Modernliğin Sonuçları. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı
Illich, I.(1995). Sağlığın Gaspı. Çev. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı
Kaplan, M. (2010).Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları : 257
Kasapoğlu A. (2001). “Güncel Sosyal Sorunlar ve Sağlık”. Toplumbilim Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, sayı:13,s:23-35
Küçük, M.(2000). Modernite Versus Postmodernite. 3. Baskı. Ankara: Vadi
Köker L. (1998). İki Farklı Siyaset. Ankara: Vadi
Man F. ve Balcı A.(2006). Postmodern Bir Dönemde Modern Bir Pratik Olarak Sağlık. https://www.researchgate.net/publication/267409148_POSTMODERN_DONEMDE_MODE R N_BIR_PRATIK_OLARAK_SAGLIK
Özsan G. (2001). “Geleneksel ve Modern Tıp Üzerine”. Toplumbilim Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, sayı:13,s:77-79
Ritzer G. ve Stepnisky J. (2018).Modern Sosyoloji Kuramları. Çev. Himmet Hülür, 2. Baskı. Ankara: De Ki
Russell, B.,(1990). Din ile Bilim. Çev. Akşit Göktürk . İstanbul: Say
Şaylan G. (2002). Postmodernizm. 2. Baskı, Ankara: İmge
Yıldırım A. Ve Şimşek H.(2013).Sosyal Bilimlerde Nitel araştırma Yöntemleri.9. Baskı, Ankara: Seçkin.
İnternet Kaynakları (https://www.who.int/medicines/areas/traditional/congress/beijing_declaration/en/)

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 1 - 16, 30.09.2019

Arzu Karasaç Sema Becerikli

Öz

Kaynakça

Bauman, Z. (1996). Yasa Koyucular ile Yorumcular. Çev. Kemal Atakay. İstanbul: Metis
Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlak Denemeleri Çev. İsmail Türkmen.1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı
Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı
Bury, M. (1998). “Postmodernity and Health”. Modernity, Medicine and Health: Medical Sociology Towards 2000. Ed. Graham Scambler, Paul Higgs, NY: Routledge. pp:1 29.
Cirhinlioğlu Z. ve Mutlu S. (2002). “Postmodern Söylemlerde Sağlık” Toplum ve Hekim,17(5),Eylül-Ekim, s:350-357
Duyar, İ. (2006). “Eleştirel Medikal Antropoloji”. Toplum ve Hekim. 21(1) s:17-20.
Erbaydar, T. (2002). “Sağlık; Kimin İçin?”. Ankara: Toplum ve Hekim. Cilt:17, s:4, s:304-313.
Erdemir, A. D., (1996). Tıbbi Deantoloji ve Genel Tıp Tarihi. Bursa: Güneş ve Nobel
Ersoy R. (2014). “Modernizm –Postmodernizm Bağlamında Geleneksel Tıp Uygulamalarının Güncelliği Üzerine Bir Değerlendirme”. Milli Folklor, sayı:101,s:182-192
Feyerabend P. (1999). Özgür Bir Toplumda Bilim. Çev. Ahmet Kardam, 2. Basım, İstanbul: Ayrıntı
Geray, H. (2017). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Ütopya
Gökçe O.(2019). Klasik ve Nitel İçerik Analizi. Konya: Çizgi.
Giddens, A. (1998). Modernliğin Sonuçları. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı
Illich, I.(1995). Sağlığın Gaspı. Çev. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı
Kaplan, M. (2010).Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları : 257
Kasapoğlu A. (2001). “Güncel Sosyal Sorunlar ve Sağlık”. Toplumbilim Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, sayı:13,s:23-35
Küçük, M.(2000). Modernite Versus Postmodernite. 3. Baskı. Ankara: Vadi
Köker L. (1998). İki Farklı Siyaset. Ankara: Vadi
Man F. ve Balcı A.(2006). Postmodern Bir Dönemde Modern Bir Pratik Olarak Sağlık. https://www.researchgate.net/publication/267409148_POSTMODERN_DONEMDE_MODE R N_BIR_PRATIK_OLARAK_SAGLIK
Özsan G. (2001). “Geleneksel ve Modern Tıp Üzerine”. Toplumbilim Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, sayı:13,s:77-79
Ritzer G. ve Stepnisky J. (2018).Modern Sosyoloji Kuramları. Çev. Himmet Hülür, 2. Baskı. Ankara: De Ki
Russell, B.,(1990). Din ile Bilim. Çev. Akşit Göktürk . İstanbul: Say
Şaylan G. (2002). Postmodernizm. 2. Baskı, Ankara: İmge
Yıldırım A. Ve Şimşek H.(2013).Sosyal Bilimlerde Nitel araştırma Yöntemleri.9. Baskı, Ankara: Seçkin.
İnternet Kaynakları (https://www.who.int/medicines/areas/traditional/congress/beijing_declaration/en/)

Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	İletişim ve Medya Çalışmaları
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Arzu Karasaç Bu kişi benim Sema Becerikli
Yayımlanma Tarihi	30 Eylül 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt: 27 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Karasaç, A., & Becerikli, S. (2019). Gelenekselin Yeniden Üretimi: Postmodern Zamanın Bütünsel Sağlık Yaklaşımı. Kurgu, 27(3), 1-16.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin