SOSYAL AĞLARDA SAĞLIK İLETİŞİMİ: LÖSEMİ KONU AĞINDAKİ ETKİLEYİCİLERİN SOSYAL AĞ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 17 - 26, 30.09.2019

Bayram Oğuz Aydın

Öz

Sosyal medya platformları her an her yerde ve dahası önemli konuların da konuşulduğu araçlar olarak günlük hayatımızın önemli bir parçası haline gelmiştir. Twitter güçlü ve etkili sosyal medya platformlarından birisidir. Twitter platformunun iletişim mantığı bir kullanıcının diğer kullanıcı ya da kullanıcıları etkilemesine olanak vermektedir. Dolayısıyla oluşan konu/sorun ağlarında tutumları ve eylemleri nispeten daha fazla etkileyebilen aktörler de bulunabilmektedir. Bu çalışmada, özellikle Twitter sosyal medya platformunda lösemi ile ilgili konuların konuşulmasında ve tartışılmasında “etkileyici” aktörlerin sosyal ağ analiziyle belirlenmesi amaçlanmıştır. Sosyal ağ analizi, ilişkisel verileri araştırmak için gerekli araçları sağlamaktadır. Bu analiz yoluyla sağlık konusunda bir ağın bağlantı yapısı içerisindeki etkileyici aktörler belirlenebilmektedir. Çalışmanın amacını gerçekleştirmek için, NodeXL bilgisayar programı kullanılarak sosyal medya veri madenciliği yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmanın verisi, Twitter sosyal medya platformundan toplamıştır. Elde edilen veri sosyal ağ analizi ve uygun istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Verinin analizi neticesinde Twitter’ da lösemi konulu ağda baş etkileyiciler olarak (1) sivil toplum kuruluşları, (2) lösemili hastaların destekçileri, (3) bir derneğin yönetim kurulu üyesi ve Türk Rock şarkıcısı, (4) bir vakıf kurucusu ve tıp doktoru olarak belirlenmiştir. Bu kullanıcılar nispeten diğerlerine göre, analiz edilen lösemi konu ağında dolaşımda olan bilgiye aracılık edebilecek konumları işgal eden kanaat önderi diyebileceğimiz aktörlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık iletişimi, Twitter, Lösemi, Sosyal Ağ Analizi

Kaynakça

• Altındiş, S., & İnci, M. B. (2017). Cyberchondria; Seeking Health Information from the Internet and Related Factors. l. Uluslararası Hasta Güvenliği ve Sağlık Finansmanı Kongresi içinde (59-60. s.s.).
• Borgatti, S. P., & Halgin, D. S. (2011). On Network Theory. Organization Science, 22(5), 1168- 1181. https://doi.org/10.1287/orsc.1100.0641
• Burt, R. S. (1999). The Social Capital of Opinion Leaders. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 566, 37-54.
• Chan, W. S., & Leung, A. Y. (2018). Use of Social Network Sites for Communication Among Health Professionals: Systematic Review. Journal of Medical Internet Research, 20(3), e117. https://doi.org/10.2196/jmir.8382
• Dutta-Bergman, M. J. (2004). Primary sources of health information: comparisons in the domain of health attitudes, health cognitions, and health behaviors. Health Communication, 16(3), 273-288. https://doi.org/10.1207/S15327027HC1603_1
• Gualtieri, L. N. (2009). The doctor as the second opinion and the internet as the first. Içinde Proceedings of the ITI 2009 31st International Conference on Information Technology Interfaces (ss. 21-22). https://doi.org/10.1109/ITI.2009.5196045
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal ağ analizi. Bursa: Dora Yayınları.
• Hansen, D. L., Schneiderman, B., & Smith, M. A. (2011). Analyzing social media networks with NodeXL: insights from a connected world. Burlington, MA: Morgan Kaufmann.
• Hazel, S., Toprak, Ş., Albayrak, M., Şanlı, C., & Koçak, Ü. (2009). Kanserli Çocuklar Hakkında Anadolu’nun Kırsal Bir İlindeki Annelerin Bilgi, Tutum ve Davranışlar. Gazi Medical Journal,20(1).Erişim adresi http://medicaljournal.gazi.edu.tr/index.php/GMJ/article/view/99
• Kim, E., Scheufele, D. A., Han, J. Y., & Shah, D. (2017). Opinion Leaders in Online Cancer Support Groups: An Investigation of Their Antecedents and Consequences. Health Communication, 32(2), 142-151. https://doi.org/10.1080/10410236.2015.1110005
• Ko, J., & Godley, P. J. (2014). The Influential Patient: Role Of Patient Opinion Leaders On Pharmaceutical Research And Development, Health Policy, And Commercialization. Value in Health, 17(3), A32-A33. https://doi.org/10.1016/j.jval.2014.03.199
• Kotsilieris, T., Pavlaki, A., Christopoulou, S., & Anagnostopoulos, I. (2017). The impact of social networks on health care. Social Network Analysis and Mining, 7(1), 18. https://doi.org/10.1007/s13278-017-0438-1
• Lambert, S. D., & Loiselle, C. G. (2007). Health Information—Seeking Behavior. Qualitative Health Research, 17(8), 1006-1019. https://doi.org/10.1177/1049732307305199
• Lazarsfeld, P. F., Berelson, B., & Gaudet, H. (1944). The People’s Choice. New York: Duell, Sloan & Pearce.
• Lewis, T. G. (2009). Network science: theory and practice. Hoboken, N.J: John Wiley & Sons.
• Lin, H.-C., Bruning, P. F., & Swarna, H. (2018). Using online opinion leaders to promote the hedonic and utilitarian value of products and services. Business Horizons, 61(3), 431- 442. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2018.01.010
• Lösemili Çocuklar Vakfı. (2018). Lösemi Nedir?, Erişim tarihi 18 Eylül 2018, Erişim adresi https://www.losev.org.tr/v6/sayfa/losemi-nedir-31
• Ludwig, C. D. (2009). Leukemia. Medsurg Nursing; Pitman, 18(3), 190, 194. Masic, I., Sivic, S., Toromanovic, S., Borojevic, T., & Pandza, H. (2012). Social Networks in Improvement of Health Care. Materia Socio-Medica, 24(1), 48-53. https://doi.org/10.5455/msm.2012.24.48-53
• Odlum, M., & Yoon, S. (2018). Health Information Needs and Health Seeking Behavior During the 2014-2016 Ebola Outbreak: A Twitter Content Analysis. PLOS Currents Outbreaks. https://doi.org/10.1371/currents.outbreaks.fa814fb2bec36e29b718ab6af66124fa
• Osatuyi, B. (2012). Information Seeking on Social Media Sites: An Exploratory Study. Içinde AMCIS.
• Rocco, L., & Suhrcke, M. (2012). Is social capital good for health?: a European perspective. Copenhagen, Denmark: WHO Regional Office for Europe. Geliş tarihi gönderen http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/170078/Is-Social-Capital-good- for-your-health.pdf
• Rogers, E. M., & Cartano, D. G. (1962). Methods of Measuring Opinion Leadership. The Public Opinion Quarterly, 26(3), 435-441.
• Saling, K. (2013). Social Network Analysis. Içinde R. L. Heath (Ed.), Encyclopedia of public relations (2nd edition, ss. 849-850). California: SAGE Publications, Inc.
• Schneider, F., Feldmann, A., Krishnamurthy, B., & Willinger, W. (2009). Understanding Online Social Network Usage from a Network Perspective. Içinde Proceedings of the 9th ACM SIGCOMM Conference on Internet Measurement (ss. 35–48). New York, NY, USA: ACM. https://doi.org/10.1145/1644893.1644899
• Shi, J., & Salmon, C. T. (2018). Identifying Opinion Leaders to Promote Organ Donation on Social Media: Network Study. Journal of Medical Internet Research, 20(1). https://doi.org/10.2196/jmir.7643
• Stansberry, K. (2011). Mapping mommy bloggers: Using online social network analysis to study publics. PRism, 8(2), 1-14.
• Sugawara, Y., Narimatsu, H., Hozawa, A., Shao, L., Otani, K., & Fukao, A. (2012). Cancer patients on Twitter: a novel patient community on social media. BMC Research Notes, 5, 699. https://doi.org/10.1186/1756-0500-5-699
• Türk Hematoloji Derneği. (2018). Lösemi Nedir? Erişim tarihi 18 Eylül 2018, Erişim adresi http://thd.org.tr/THD_Halk/?sayfa=akut_lenfoblastik
• Valente, T. W. (2010). Social networks and health: models, methods, and applications. New York: Oxford University Press.
• Weimann, G., Tustin, D. H., van Vuuren, D., & Joubert, J. P. R. (2007). Looking for Opinion Leaders: Traditional vs. Modern Measures in Traditional Societies. International Journal of Public Opinion Research, 19(2), 173-190. https://doi.org/10.1093/ijpor/edm005
• Yöntem, A., & Bayram, İ. (2018). Çocukluk Çağında Akut Lenfoblastik Lösemi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(4), 483-499. https://doi.org/10.17827/aktd.397762