SAĞLIK İLETİŞİMİ BAĞLAMINDA HEMŞİRE- HASTA YAKINI İLİŞKİSİNDE TERAPÖTİK İLETİŞİM KULLANIMI VE DUYGUSAL ZEKA ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 27 - 52, 30.09.2019

Hanife Güz , Hülya Demir Yaleze

Öz

Sağlık iletişiminde sağlık profesyonelleri ve bireyler arası ilişkilerde etkili iletişimin kullanılması ve sürecin yönetilmesi önemli bir faktördür. Bu etkin iletişim, hemşire ve çocuk hastanın yakını özelinde ele alındığında, hemşire, çocuğunun hastalığı ile birlikte sinir, stres, kaygı, korku gibi iletişim engeli oluşturabilecek olumsuz duygular taşıyabilen hasta yakını ile kurduğu iletişimde duygularını kontrol etmeli ve iletişim tekniklerini en iyi şekilde kullanmalıdır. Burada sürecin sağlıklı bir şekilde yönetilmesinde duygusal zeka ve “tedavi edici” ya da “hasta yararına yardım eden iletişim” olarak da adlandırılabilen terapötik iletişim teknikleri devreye girmektedir.
Bu bağlamda bu çalışmanın konusunu, sağlık iletişimi kapsamında hemşire-hasta yakını ilişkisinde terapötik iletişim kullanımı ve duygusal zeka oluşturmaktadır. Bu çalışmada, sağlık iletişimi bağlamında hemşirenin hasta yakını ile iletişiminde terapötik iletişim tekniklerini nasıl kullandığının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak da bu teknikleri kullanırken terapötik iletişim teknikleri ve duyguların etkin bir şekilde yönetilmesini sağlayan duygusal zeka arasındaki ilişkinin uygulamada nasıl kullanıldığını anlamak ve analiz etmek hedeflenmiştir. Çalışmada, hemşire-hasta yakını iletişiminde sürecin nasıl şekillendiğini ortaya koymaya yönelik olarak, sağlık profesyonelleri ile derinlemesine mülakat tekniği kullanılarak yüz yüze görüşülmüştür. Yapılan çalışmada çocuk hastalıkları ile ilgili birimlerde çalışan yirmi hemşire ile yapılan görüşmede amaca yönelik olarak önceden hazırlanmış sorular katılımcılara yöneltilmiş, elde edilen veriler konu bağlamında analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık İletişimi, Terapötik İletişim, duygusal zeka, hemşire, hasta yakını

Kaynakça

• Bar-On, R., Brown, J., Kirkcaldy, B., & Thome, E. (2000). Emotional Expression and Implications for Occupational Stress: An application of the Emotional Quotient Inventory (EQ-I). Personality and Individual Differences, 28, 1107-1118.
• Bloch S., Whiteley, P. (2007), Kusursuz Liderlik Liderlik Yeteneklerini Gelistirme Kılavuzu (Çev: Ü. Şensoy), Istanbul: Optimist Yayınları
• Bradberry, T. Greaves, J. (2006). Duygusal Zekanızı Kesfedin Duygusal Zeka Cep Kitabı. (Çev: S. Kubilay) Istanbul: Truva Yayıncılık.
• Bulduklu, Y., Koçak, A. (2010). Sağlık Iletisimi. Istanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Caruso, D. R. , Salovey, P. (2007) Duygusal Zeka Yöneticisi (Çev: H. Kayra). Istanbul: Crea Yayıncılık.
• Cooper, R., Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zeka (Çev: Z. B. Ayman, B. Sancar. Istanbul: Sistem Yayıncılık.
• Davis, M. (2008). Duygusal Zekanızı Ölçün (Çev: S. Silahlı). Istanbul: Alfa Yayınları.
• Dökmen, Ü. (1998). Iletisim Çatısmaları ve Empati. Istanbul: Sistem Yayıncılık. Epstein, S. (1998) Constructive Thinking The Key to Emotional Intelligence. Westport: Praeger Publishers.
• Goleman, D. (1996). Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir? (Çev: B. Seçkin). Istanbul: Varlık Yayınları.
• Gordon, T., Edwards W. S. (1997). Doktor-Hasta Isbirliği Hastanın Bakımıyla Ilgilenen Herkes Için Gerekli Iletisim Becerileri. (Çev. E. Aksay). Istanbul: Sistem Yayıncılık.
• İzmir Ili Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği. (2014).Güney Kızıl, E., Baysan Arabacı, L. Terapötik/Hasta Yararına Iletisim Kurma. Erken, S., Yıldırım Sarı, H. ve diğerleri (Ed.). Hemsirelik Bakım Standartları içinde (38-45). Izmir: Izmir Ili Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi.
• Kocaman Yıldırım, N. (2010). Sağlık Bakım Profesyonelleri ile Hasta Iletisimi. Sabuncu, N.,
• Akça Ay, F. (Ed.) Klinik Beceriler, Sağlığın Değerlendirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi içinde (161-195). Istanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Küçük, L. (2015). Sağlık Bakım Hizmetlerinde Iletisim. Akça Ay, F. (Ed). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler içinde (87-103). Istanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Mayer, J. D., Salovey, P. (1993). The Intelligence of Emotional Intelligence. Imagination Cognition and Personality, 17(3) : 433-442.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Sağlık Hizmetleri, Sağlıkta Iletisim. Ankara: M.E.B.
• Niven, D. (2003). Basarılı Insanların 100 Sırrı. (Çev: F. Dilber). Istanbul: Altın Kitaplar.
• Rinke, W. J. (2005). Basarmak Sizin Elinizde (Çev: S. Kunt). Ankara: HYB Yayınları.
• Sherko E., Sotiri E. ve Lika E. (2013). Therapeutic communication. JAHR - European Journal Of Bioethics, Vol 4. No 7, 457-466. Erisim adresi: http://www.jahr-bioethics journal.com/index.php/JAHR/issue/view/6
• Tabak, R. S. (1999). Sağlık Iletisimi. Istanbul: Literatür Yayınları.
• Weisinger, H. (1998). Is Yasamında Duygusal Zeka. (Çev: N. Süleymangil). Istanbul: MNS Yayıncılık.