POST-TRUTH ÇAĞINDA YENİ MEDYA UYGULAMALARI VE DÖNÜŞEN HALKLA İLİŞKİLER PRATİĞİ

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 4, 181 - 193, 30.12.2019

Ceren Bilgici Oğuz Emel Oturak

Öz

Oxford sözlüğü tarafından 2016’da yılın kelimesi olarak ilan edilen Post-truth, son dönemin en çok tartışılan kavramlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Doğruların, olguların, veri ve istatistiklerin ya da rasyonel düşüncenin önemini yitirdiği bir döneme işaret eden kavram günümüz İnternet ortamında gerçek olmayan içerik sorunsalını tartışmanın odağına oturtmaktadır. Dijital içeriğin profesyonellerin haricinde sıradan kullanıcılar tarafından da üretilebilir ve yeni medyanın olanaklarıyla geliştirilebilir olması gerçeklik konusundaki tartışmaları beraberinde getirmektedir. Sosyal medya platformlarının çalışma sistemlerini oluşturan algoritmaların daha çok etkileşim alan içeriği öne çıkaran yapısı, kullanıcı türevli içeriklerin gündemi belirlemesine olanak tanımaktadır. Özellikle sosyal medyada kolaylıkla üretilebilen ve hızla tüketilen video içerik kısa sürede çok geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Dolaşıma sokulan bu içerikler, kamuoyunun söz konusu birey ya da kurumlarla ilgili algısını etkilemektedir.
Yeni medya ortamında dijital içeriklerin kullanıcı dolayımlı olarak dönüştürülebilmesi ve farklılaşarak tekrar dolaşıma sokulması teyide ihtiyaç duyan bir bilgi yığınını ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda, toplumun her kesiminden bireyin aktif olarak içerik ürettiği sosyal medya gerçekliğin bulanıklaştığı bir ortam sunmaktadır. Post-truth çağ ve iletişim teknolojilerine paralel olarak gelişen yeni nesil yalan haber evreninde yükselişe geçen video içerik uygulamalarına odaklanan çalışma kapsamında deepfake uygulaması incelenmektedir. Bu çerçevede çalışma söz konusu uygulamaların kurumlara yönelik güvenin inşasında etkin şekilde rol oynayan halkla ilişkiler pratiklerine olası etkilerini tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

post-truth, yeni medya, kullanıcı türevli içerik, video içerik, deepfake

Kaynakça

• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, Çev. Oğuz Adanır. Ankara: DoğuBatı Yayıncılık.
• Binark, M., Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Chesney, R., & Citron, D. (2019). Deepfakes and the New Disinformation War: The Coming Age of Post-Truth Geopolitics. Foreign Aff., 98, 147.
• Çınarlı, İ. (2014). Bir Kriz İletişimi Yönetimi Vaka Analizi: Kaybolan Malezya Havayolları MH370 Sefer Sayılı Uçağı, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Süreli Elektronik Dergi, 38, 96-116.
• Çomu, T. (2012). Video Paylaşım Ağlarında Nefret Söylemi: Youtube Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara.
• Duğan, Ö. (2018). Sosyal Medya Kaynaklı Krizlerin ‘İmaj Restorasyon Teorisi’ Açısından Örnek Olaylar Üzerinden İncelenmesi, Akdeniz İletişim Dergisi, 293-313.
• Galloway, C., Swiatek, L. Public relations and artificial intelligence: It’s not (just) about robots), Public Relations Review, Vol. 44, Issue 5, December 2018, Pages 734-740.
• Göksel, A. B., Kocabaş, F., Elden M., (1997). Pazarlama İletişimi Açısından Halkla İlişkiler ve Reklam. İstanbul: Yayınevi Yayıncılık.
• Guiera, D., Edward J. Deepfake Video Detection Using Recurrent Neural Networks, Delp
Video and Image Processing Laboratory (VIPER), Purdue University.
• Güçdemir, Y. (2017). Sosyal Medya Halkla İlişkiler, Reklam ve Pazarlama (1. Baskı). İstanbul: Derin Yayınları.
• Kadıbeşegil, S. (1999). Halkla ilişkilere nereden başlamalı?, İstanbul: Medicat Yayınları.
• Karagöz, K. Post Truth Çağında Yayıncılığın Geleceği. TRT Akademi, 3(6), 678-708.
• Keyes, R. (2017). Hakikat Sonrası Çağ: Günümüz Dünyasında Yalancılık ve Aldatma, İstanbul: Deli Dolu Yayıncılık.
• Kotler, P. (2017). Pazarlama 4.0. İstanbul: Optimist Yayınları.
• Manovich, L., “From Borges to HTML”, The New Media Reader, edited by Noah Wardrip-Fruin and Nick Montfort, The MIT Press, 2003, s.1-29.
• Özgen, E. (2011). Halkla İlişkiler ve Yeni Medyanın İşaret Ettiği Sorunlar Üzerine Bir Tartışma, Global Media Journal Turkish Edition, (1) 2, 84-105.
• Peltekoğlu, F. B. (2009). Halkla İlişkiler Nedir? (6. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Şener, O. (2016), Post-Gerçek Dönem: Sebepler ve Sonuçlar, Varlık Dergisi, İstanbul.
• Teyssou, D., Exploring Deepfakes, Connect University Session Presentation, 2019
• Uluk, M. (2018). Yeni Medyada “Yalan Haber” ve Hakikat Sonrası Çağ: Doğrulama Platformu Olarak Teyit. Org Örneği Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Van Dijk, J. (2016), Ağ Toplumu, İstanbul: Kafka Epsilon Yayıncılık.