ULUSAL VE ULUSLARARASI BOYUTTA YAZlLl BASINDA KiŞİLİK HAKLARıNA SALDlRlDAN KORUNMA

Yıl 2003, Cilt: 20 Sayı: 1, 28 - 46, 01.01.2003

F. Seçil Banar

Öz

Günümüzde kitle iletişim araçları olarak adlandırılan medyanın gelişimi ve yaygın haldeki kullanımı, bir yandan hayatı kolaylaştırıp bilginin demokratikleşmesini sağlarken diğer taraftan, gelişen teknoloji ve buna hizmet eden araçlarla bireylerin kişilik haklarının ve özel yaşam alanlarının ihlali gibi durumlar yaratmaktadır. Bu çalışmada, kişilik hakları hukuksal sistem içinde ve Türkiye'deki düzenlemeler anlamında incelenmiş, kişi kavramı ve kişilik haklarının unsurları, hukuka uygunluk, aykırılık kavramları, haberin özellikleri açısından ele alınmıştır. Ayrıca, kişilik haklarına saldırılardan koruma uluslararası sözleşmeler, mesleki otokontrol çalışmaları ile toplumsal yaşam ve basın ahlak esasları çerçevesinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eleştiri - yorum, kişilik hakları, özel yaşam, basın etiği

ULUSAL VE ULUSLARARASI BOYUTTA YAZlLl BASINDA KiŞİLİK HAKLARıNA SALDlRlDAN KORUNMA

Öz

The development and use ofmedia, which is called mass-communication vehicle, both make our lives easier and more democratic and may create some situations with the help of technology our lives and our personality rights are blocked. In this study, the personality rights were investigated in terms of law system and the regulations in Turkey. Also, the concept ofperson, the elements of personality rights, the concepts of appropriations and contrary to the law were tried to present in terms of the aspects of news. Additionally, personality rights examined in terms of occupational auto-control and the limitations ofpublic life and press moral guidelines were examined in this study.

Anahtar Kelimeler

Critisism-comment, rights ofpersonality, private life, ethics ofpress

Kaynakça

• Akdemir, S. (1993). Uluslararası İletişim Alanının Düzenlenmesine Yönelik Normatif Kavramlarda Ortaya Çıkan Yeni Gelişmeler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbuL.
• Aydın, S. (1997). Radyo ve Televizyon Yoluyla Kişilik Haklarının İhlali ve Hukuksal Korunma, Ankara: Adil Yayınevi, Yayın No: 61, Hukuk Yayınları Dizisi: 60.
• Banar, F. S. (2001). Kişilik Hakları Açısından Yazılı Basında Eleştiri-Yorum Hakkı-Şevki Yılmaz Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çetin, E. (1999). Açıklamalı-İçtihatlı Basın Kanunu Basın ve Radyo-Televizyon Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırıdan Doğan Sorumluluk- Türk Ceza Yasası ve Terörle Mücadele Yasası 'ndaki Basın Yoluyla İşlenen Suçlar Medya Mevzuatı, Birinci basım, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Demirkent, N. (1998). Yeni Türkiye Cumhuriyeti Özel Sayısı, Part: 4, C: 23-24.
• Ergin, S. (1996). Basın Ahlakı Konusunda Amerika'dan Örnekler ve Türk Basınında Durum, Yeni Türkiye Medya Özel Sayısı, İstanbul: Yeni Türkiye Medya Hizmetleri Yayını, S:I i, Y:2.
• Gezgin, S. (1997). Basının Sorumlulukları, İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı No: 4.
• Günay, E.(1999). Yayın Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırı ve Basında Sorumluluk, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• İçel, K. (1986). Günümüzde Basın Kamusal Görevleri, Genç Gazeteciler Eğitim Semineri, Ed. Vedii Evsal ve Diğerleri, Birinci basım, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Yayın No: 19.
• Karabaşoğlu, U. (1995). 2000'lere Doğru Türk Basını, İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, Yıl: i, S: 2.
• Kılıçoğlu, A. (1982). Şeref, Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın No:466.
• Oskay, Ü. (1992). Kitle Haberleşme Teorilerine Giriş, İstanbuL.
• Oskay, Ü. (1996). Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri, İstanbuL.
• Öngören, G. (1996) Televizyon ve Radyoda Kişilik Haklarına Saldırılara Karşı Hukuki Başvuru Yolları, İstanbul: Der Yayınları Yayın No: 179.
• Özek, Ç. (1978). Türk Basın Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2381, Hukuk Fakültesi No:538. Özgen, M. İhsan. (1994). İnsanlık ve Sosyolojik Boyutuyla Basın Meslek Ahlakı ve Yasalar, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• 'Özgen, M. (1998). Kurumsal, Kuramsal ve Tarihsel Açıdan Gazetecinin Etik Kimliği, İstanbul: Tezler Dizisi.
• Perin, C. (1974). Tarih Boyunca Düşünce ve Basın Özgürlüğü, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Serdar, İ. (1999). Radyo ve Televizyon Yoluyla Kişilik Hakkının İhlali ve Kişiliğin Korunması, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tokgöz, O. (2000). Temel Gazetecilik, Dördüncü basım, Ankara: İmge Kitabevi.
• Uğurlu, F. (1993). Basında Özdenetim, İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi, A,Ü. Yayın No: 779, İletişim Bilimleri Fakültesi Yayın No:19, Aralık 1993, Sayı No: 12/283-297.
• Zevkliler, A. (1981). Kişiler Hukuku Gerçek Kişiler, Ankara: Doruk Kitap Yayın Dağıtım, Olgaç Matbaası.
• Letters to the Editör, Quill Magazine (1997), Cilt 85, Sayı 8, http://www.sııj.org/quill~, (27.02.2003). Basın Meslek İlkeleri, http://www.gazetecilersendikasi.org.tr/documents/belgeler/belge/bmi.html. (4.03.2003)
• Society ofProfessional Journalist, Code ofEthics, http://www.sııj.org/ethics/code.htm. (04.03.2003)
• Declaration ofPrinciples on The Conduct ofJournalists, International Federation ofJournalists, http://www.uta.fi/ethicnet/itj.htmL. (O 1.03.2003)
• İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Korumaya dair Avrupa Sözleşmesi [11. Protokol ile Değişik Metin] (Avrupa Sözleşmeler Seri No. 5)
• International Covencnt on CMI and Political Rights, V.N.T.S., No: 14668, Vol 999, 1976, http://www.hrweb.org/legal/cpr.html, (12.03.2003)
• Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumlulukları Bildirgesi, http://www.tgc.org.tr/. (4.03.2003).
• Universal Declaration ofHuman Rights, http://www.un.org/rights/HRToday/chron?.htm. (12.03.2003)