SEFALETİN PSİKOLOJİSİ: YOKSULLUK ÜZERINE KURAMSAL İLKNOTLAR

Yıl 2003, Cilt: 20 Sayı: 1, 211 - 221, 01.01.2003

Aysel Gürel Kayaoğlu

Öz

Bu makale, yoksulluk hakkında, olası bir sosyal psikolojik yoksulluk araştırmasına zemin oluşturacak kuramsal bir çerçeve çizilmesini amaçlamaktadır. Yoksulluk. tarihsel koşullarla değişip farklı biçimler alsa da, çağımızda hala toplumların en önemli sorunu olmaya devam etmektedir. Makalede, ilk önce, yoksulluğun nasıl tanımlanacağı ve bu konudaki güçlükler tartışılmıştır. Makalenin içeriğinden de görülebileceği gibi, çok boyutlu ve karmaşık bir sosyalolgu olarak yoksulluğu farklı biçimlerde anlamlandırmak olasıdır. ikinci olarak. sosyal psikoloji disiplininde, birincil olarak yükleme paradigması içinde yapılmış yoksulluk çalışmalarına lasaca değinilmiş ve bu literatürün zayıflıkları üzerinde durulmuştur. Son olarak, söylem psikolojisinin yanısıra, sosyal kimlik kuramının da, ana akım yaklaşımlardan farklı ve daha eleştirel bir perspektif sağlayacağından hareketle, sosyal kimlik kuramının bir yoksulluk çalışması için ilişki kurulabilecek temel ônculleri verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk. sosyal psikoioit, yükleme kuramı, sosyal kimlik kuramı.

PSYCHOLOGY OF POVERTY: PRELIMINARY THEORETICAL NOTES ON POVERTY

Öz

This paper aims to draw a theoretical frame on poverty, which can provide a base for a possible social psychological poverty research. Even though poverty has been changed with historical conditions and taken different forms, it is stili to be the most important problem of societies in our age. In the artiele, first, it is discussed that how poverty can be defined and what the difficulties to define the concept. As can be seen from the text, it is possible to make sense of poverty as a multidimensional and complex phenomenon in different ways. Second, poverty research carried out within attributional paradigm in social psychology discipline has been briejly dealt with and weaknesses ofthis literature has been examined. Finally, having considering social identity theory along with discursive psychology, provide different and more critical perspective than mainstream approaches on poverty, the paper particularly draws on basic premises ofsocial identity theory which help to establish a relationship with a poverty study.

Anahtar Kelimeler

Poverty, social psychology, attribution theory, social identity theory

Kaynakça

• Alcock, P. (1993). Understanding Poverty, Macmillan Press, London.
• Argyle, M. (1995). The Psychology ofSocial Class, London: Routledge
• Can, K. (2001). Şanlıurfa'da Yoksulluk Manzaraları, Toplum ve Bilim, sayı 89.
• Erdoğan, N. (2001). Türkiye'de Yoksulların Kültürel Temsilleri Üzerine, Toplum ve Bilim, sayı 89.
• Feagin, ı.R. (1972). Poverty: We Still Believe that God Helps Those Who help Themselves, Psychology Today, November, 101-129.
• Furnham, A. & Lewis, A. (1986). The Economic Mind: The Social Psychology of Economic Behavior, New York: St Martins Press.
• Furnham, A. & Gunter, B. (1989). The Anatomy ofAdolescence: Young People 's Social Attitudes in Britain, Routledge, London.
• Friedmann, J. (2001-2). Yoksulluğu Yeniden Düşünmek: Yetkilendirme ve Yurttaşlık Hakları, Doğu Batı, sayı 17, Kasım, Aralık, Ocak sayısı.
• Harper, DJ. (1996). Accounting for Poverty: From Attribution to Discourse, Journal ofCommunity and Applied Social Psychology.ô, 249-265.
• Harper, D. J., Wagstaff, G. F., Newton, J.T. & Harrison, K. R. (1990). Lay Causal Perceptions of Third World Poverty and The Just World Theory, Social Behavior and Personality, 18,235-238.
• İnsel, A. (2001). İki Yoksulluk Tanımı ve Bir Öneri, Toplum ve Bilim, sayı 89.
• Lemer, M. (1975). The Justice Motive in Social Behavior, Journal ofSocial1ssues, 31,1-19.
• Oruç, Y. M. (2001). Küresel Yoksulluk ve Birleşmiş Milletler, Toplum ve Bilim, sayı 89.
• Parker, i. (1989). The Crisis in Social Psychology and How to End It, London: Routledge. .J'
• Tajfel, H. (1978). Differentiation Between Social Groups. London: Academic Press.