İZMİR TEPECİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ’NDEKİ YENİDOĞAN BEBEK ÖLÜMLERİ VE ETİK DEĞERLER ÇATIŞMASI

Yıl 2017, Cilt: 25 Sayı: 2, 97 - 111, 01.04.2017

Özlem Hoşcan

Öz

Bu çalışmada, sağlıkta etik ilkeleri değerlendirilirken, mutlak sonuçlara varmaya çalışmak yerine, bu değerlerin çok yönlü olarak, olaya müdahil olan tarafların da açıklamalarının görevsel deontolojik ve ereksel teleolojik etik açısından değerlendirilerek tartışılması gerektiği düşünülmüş ve araştırma bu çerçevede yapılmıştır. Eleştirel sosyal bilimin gereği olarak eleştirel bir sorgulama süreci yaratılarak, bu süreçte Habermas’ın geliştirmeye çalıştığı “iletişimsel eylem kuramı”ndan yararlanılmıştır. Bu çalışmada öncelikle 20.09.2008 tarihinde İzmir'de Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 24 saat içinde 13 yenidoğan bebeğin ölmesi durumu ayrıntılı bir şekilde ortaya konarak, bu olaydaki tarafların görüşleri de değerlendirilerek, bu ve benzeri olayların gelecekte yaşanmaması için yapılması gerekenler saptanmıştır. Olması gereken, herkesin sağlık hakkını tam olarak kullanabilmesi için gereken ortamı yaratmak amacıyla nelerin yapılması gerektiğini ortaya koyarak, tüm tarafların eyleme geçmesini sağlamaktır. Bu nedenle, bu çalışmada, Habermas’ın iletişimsel eylem kuramı göz önünde bulundurularak, yenidoğan bebek ölümlerinden etkilenen hasta ve hasta yakınları, devlet hastanelerindeki sağlık çalışanları, Sağlık Bakanlığı ve meslek örgütü temsilcisi olarak Türk Tabipler Birliği, konuşabilen ve eylemde bulunabilen taraflar olarak kabul edilerek, sağlık hakkının tam anlamıyla kullanılabilmesi için tüm tarafların neler yapması gerektiği ortaya konmuştur

Anahtar Kelimeler

Etik, iletişim etiği, tıp etiği, iletişimsel eylem kuramı, hasta hakları

THE DEATH OF NEWBORN BABIES IN İZMİR TEPECİK EDUCATION AND RESEARCH HOSPITAL AND THE CONFLICT OF ETHICAL VALUES

Öz

While doing research on the ethical values in health for the research of this article, instead of trying to reach absolute conclusions, the explanations of all the parties involved in the death of 13 newborn babies within 24 hours in İzmir Tepecik Education and Research Hospital are evaluated and discussed in terms of functional deontological and teleological ethics. All the parties’ opinions involved in this incident are evaluated to find out what needs to be done in order not to have similar deaths in the future. In order to ensure everybody can have the right to be healthy, all the parties must be encouraged to take the necessary actions according to the framework of Habermas’ “Theory of Communicative Action”. For this purpose, taking Habermas’ “Theory of Communicative Action” into consideration, the patients and the relatives of the patients who are deeply affected by the death of the newborn babies, the health workers in the state hospitals, and Turkish Medical Association as the representative of the Ministry of Health and professional organization, are accepted as the parties that are “able to speak and act”, and thus what needs to be done to prevent such tragedies from happening have been revealed

Anahtar Kelimeler

Ethics, communication ethics, medical ethics, the theory of communicative action, patient rights

Kaynakça

• Acil Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Konulu Başbakanlık Genelgesi, (26.06.2008).
• http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&task=view&id=594&Itemid=35 (Erişim Tarihi: 10.10.2016).
• Belsey, A. ve R. Chadwick. (1998). (Çev. Nurçay Türkoğlu). Medyada Etik ve Siyaset: Kalite Arayışı. A. Belsey (der.). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar (ss. 187-250). İstanbul: Ayrıntı. (orijinal baskı yayın tarihi 1994).
• Bebeklerden 5'inin ölüm sebebi enfeksiyon, Zaman, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=741487 (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Bebek ölümlerinin nedeni 'enfeksiyon', Sabah, http://www.sabah.com.tr/2008/09/22/haber,D7AD426E52D64E7D9361263B4B2A7BCD.html (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Bebekler mezarından çıkarıldı, Hürriyet, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=9955708&tarih=2008-09-22 (Erişim Tarihi: 8.11.2008).
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi, (3.03.1976). http://www.ihd.org.tr/?option=com_content&view=article&catid=37%3Asan%20haklarylgeleri &id=159%3Aekonomik-sosyal-ve-ktel-haklar-uluslararasi-sleesi (Erişim Tarihi: 15.01.2008).
• Erdikici, Ş. ve Özkan, Ö. (23.09.2008). Şüpheli ölümler mezar açtırdı, Zaman, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=741561 (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Harris, J. (1998). (Çev. Süha Sertabiboğlu). Hayatın Değeri: Tıp Etiğine Giriş. İstanbul: Ayrıntı (orijinal baskı yayın tarihi 1985).
• Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, (01.03. 2007). http://www.ttb.org.tr/index.php/component/content/article/15-genel/552-hekl-mesleketkurallari (Erişim Tarihi: 2.12.2008).
• Hipokrat Yemini, (31.01.2003). http://www.hekimce.com/index.php?kiid=526(Erişim Tarihi: 5.12.2008).
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, (10. 01. 1948). http://www.belgenet.com/arsiv/sozlesme/iheb.html (Erişim Tarihi: 5.12.2008).
• İzmir'de ölen bebeklerin otopsileri tamamlandı, Sabah, http://www.sabah.com.tr/2008/09/23/haber,2B9A79FA62944A3F9097BA0AE9B716A3.html (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• İzmir'de hastanede bir gecede 13 bebek öldü, Hürriyet, (Erişim Tarihi: 8.11.2008).
• İzmir Tabipler Odası’nın 23.09.2008 Tarihli Basın Açıklaması, http://www.izmirtabip.org.tr/default.asp?mid=1371 (Erişim Tarihi: 2.12.2008).
• Kuçuradi, I. (2006). Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu (orijinal baskı yayın tarihi 1988).
• Mutlu, E. (2001). Medya Politikaları. D. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk vd. (der.). Ne Olacak Bu Kamu Yayıncılarının Hali? (ss. 23-78). İstanbul: İmge.
• Neuman, Lawrence W. (2007). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (cilt 1). İstanbul: Yayın Odası.
• Oğuzman, K. (2003). Medeni Hukuk: Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar. Gözden Geçirilmiş 6. b. İstanbul: Beta.
• 13 bebekten 6'sını enfeksiyon öldürdü, Hürriyet, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=9960823&tarih=2008-09-23 (Erişim Tarihi: 8.11.2008).
• Ölümlerin sebebi enfeksiyon çıktı, Hastanenin Altyapısı Gayet İyi, Yeni Şafak, http://yenisafak.com.tr/Gundem/?t=22.09.2008&c=1&i=141389(Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Ölü bebek sayısı 13’e yükseldi!, Sabah, http://www.sabah.com.tr/2008/09/21/haber,588548AC9911411BBBBB82C0956B2A8D.html (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Pieper, A. (1999). Etiğe Giriş. İstanbul: Ayrıntı.
• 8 yıl hasretini çektiğim bebeğimi koklayamadan toprağa verdim, Zaman, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=741486 (Erişim Tarihi: 8.12.2008).
• Schwarz, A. B. (1942). (Çev. Hıfzı Veldet). Medeni Hukuka Giriş. İstanbul: Üniversite.
• Sert, G. (2004). Hasta Hakları: Uluslararası Bildirgeler ve Tıp Etiği Çerçevesinde. İstanbul: Babil.
• Tekinay, S. S. (1987). Medeni Hukuka Giriş Dersleri. Gözden Geçirilmiş 6. b. İstanbul: Filiz.
• Türkoğlu, N. (2003). Kitle İletişimi ve Kültür. İstanbul: Naos.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Madde 56, (7.11.1982). http://www.tbmm.gov.tr/Anayasa.htm (Erişim Tarihi: 15.01.2008).
• Türk Tabipler Birliği’nin 22.09.2008 Tarihli Basın Açıklaması: Yine bebek ölümleri, http://www.ttb.org.tr/TD/TD156/index.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2016)
• Ward, D. (2005). Avrupa Birliği ve Türkiye’de İletişim Politikaları: Pazarın Düzenlenmesi, Erişim ve Çeşitlilik. M. G. Bek ve D. Kevin (der.). Televizyonda Çoğulculuk ve Çeşitlilik: Avrupa Komisyonu’nun Rekabet Politikası ve Üye Ülkelerin Medyada Çoğulculuğu Sağlamada Rolü (ss. 213-242). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Yaprak, I. (2008). Tepecik Hastane Bülteni. http://tepecikdergisi.com/jvi.aspx?pdir=terh&plng=tur&volume=20&issue=3 (9.01.2009).