Bilim-Kurgu Film Türünde İdeoloji Örneği: TRON Efsanesi

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 1, 86 - 110, 01.01.2016

Özgür Çalışkan

Öz

Her film türü kendi ideolojik kurallarına sahiptir ve o film türündeki her film ideolojik bakış açısını güçlendirmek için bu kuralları takip eder. Büyük gişe hasılatına sahip film türlerinden biri olan bilim kurgu, ideolojik öğeleri ile popüler kültür öğelerini sinemanın görsel ve işitsel anlatımı içerisinde birleştirmektedir. Bilgisayar aracılığıyla üretilen bir animasyon filmi olmasından dolayı TRON filmi bilim kurgu sineması tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte film, alışılagelen makinelerin insanlara karşı olduğu gelecek dünyayı değil alternatif bir dünyayı anlatmaktadır. 28 yıl sonra, ilk filmin devamı olarak çekilen TRON Efsanesi teknolojik gelişmeler ışığında yeni bir alternatif dünyayı temsil etmektedir. Bu çalışma, her iki filmin sinematografik özelliklerini görsel ve anlatısal olarak açıklamakta ve TRON Efsanesi filmini TRON filmiyle karşılaştırarak özellikle bilim kurgu türü özelinde sinema ve ideoloji ilişkisini ortaya koymaktadır. Çalışmanın amacı, filmin dijital dünyasındaki ile gerçek dünyadaki ideoloji toplumun benzerliklerini ve farklılıklarını açıklayabilmektir. Çalışmada, görsel ve anlatısal yapıyı anlamak amacıyla kuramsal kısımla bağlamsal olarak betimsel durum analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, çalışma ideolojinin insanın varolduğu her ortamda bulunduğunu sinemadan destek alarak TRON Efsanesi filmi üzerinden ortaya koymayı amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

bilim kurgu, TRON, ideoloji, film analizi, sinema

Ideology in Science-Fiction Film Genre: TRON: Legacy Res. Assist. Ozgur Caliskan

Öz

Every film genre has its own ideological set of rules and every film that belongs to its genre follows those rules to strengthen ideological perspective and features of the genre. For this matter, in producing blockbuster films, science fiction is a genre in which it is possible to combine the ideological discourse with the elements of popular culture under the audio-visual narrated representation of cinema. TRON has a specific place in the history of science-fiction cinema because it is computer-generated animation and claims an alternative world, not a future world, where machines oppose humankind, like many other science-fiction films do. After 28 years, as the sequel of the first one, TRON: Legacy has been released and it represents a new alternative world following all developments in the real world. This paper, firstly,explains the cinematographic features of both films in terms of visual and narrative structure. Secondly, the paper analyses TRON: Legacy film comparing with the first one to discuss the relation between ideology and cinema, especially sciencefiction genre. Finally, the paper aims to explain differences and similarities between ideological society of the digital world in the film and the non-fictional world. For the paper, qualitative descriptive film analysis method is used to understand the visual and narrative structure relating to theoretical background. It demonstrates that persistence of ideology is in every environment in which humankind exists through blockbuster science fiction film sequel of TRON

Anahtar Kelimeler

science-fiction, TRON, ideology, film analysis, cinema

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2007). Kültür Endüstrisi, Kültür Yönetimi (Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bukatman, S. (1993). Terminal Identity: Virtual Subject in Postmodern Science Fiction. London: Duke University Press.
• Dijk, V. T. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. Nurcan Ateş (Çev.). Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (Ed.), Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji içinde (s. 13-112). İstanbul: Su Yayınevi.
• Güçhan, G. (1999). Tür Sineması, Görüntü ve İdeoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Jameson, F. (1982). Progress vs. Utopia: or Can We Imagine the Future? Science Fiction Studies 9 (2), 58-152.
• Jameson, F. (1991). Postmodernism or, the Cultural Logic of Late Capitalism. Durham: Duke University Press.
• Kolker, R. (2008). Kültürel Pratik Olarak Sinema. Ertan Yılmaz (Çev.). Burak Bakır, Yörükhan Ünal ve Sali Saliji (Ed.), Sinema, İdeoloji, Politika: Sinemasal Yazılar 1 içinde (s. 97-144). Ankara: Orient Yayıncılık.
• Kosinski, J. (Yönetmen). (2010). TRON Efsanesi [Film]. U.S.: Walt Disney.
• Lisberger, S. (Yönetmen/Senaryo Yazarı). (1982). TRON [Film]. U.S.: Walt Disney.
• Penley, C. (1989). Time Travel, Prime Scene and the Critical Dystopia. James Donald (Ed.), Fantasy and Cinema içinde (s. 197-211). London: BFI.
• Pyle, F. (2000). Making Cyborgs, Making Humans: of Terminators and Blade Runners. David Bell ve Barbara M. Kennedy (Ed.), Cybercultures Reader içinde (s. 124-137). New York: Routledge.
• Ryan, M. ve Kellner, D. (2010). Politik Kamera: Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası. Elif Özsayar (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sobchack, V. (1991). Screening Space: the American Science Fiction Film. New York: Ungar Publishing.
• Telotte, J. P. (2001). Science Fiction Film. New York: Cambridge University Press.
• Wood, R. (2003). Ideology, Genre, Auteur. Barry Keith Grant (Ed.), Film Genre Reader III içinde (s. 60-74). Austin: University of Texas Press.
• Yılmaz, E. (2008). Sinema ve İdeoloji İlişkileri Üzerine. Burak Bakır, Yörükhan Ünal ve Sali Saliji (Ed.), Sinema, İdeoloji, Politika: Sinemasal Yazılar 1 içinde (s. 63-85). Ankara: Orient Yayıncılık.