ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ SOSYAL MEDYA KULLANICILARININ MAHREMİYET ALGISI

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 1, 59 - 80, 31.01.2021

Ahmet Haluk Yüksel , İsmail Kaplan

Öz

Mahremiyet kavramı, insanlığın topluluk hâlinde yaşamaya başladığı günden itibaren konuşulan ve tartışılan bir konudur. Tarihsel süreç boyunca kültüre ve zamana göre bağlamı değişen mahremiyet kavramı, günümüzde gerçek hayatın yanında sanal ortamlarda da önem taşımaktadır.
20. yüzyılın sonlarından itibaren kullanımı yaygınlaşan internet tabanlı iletişim teknolojileri, sanal ortamda yeni bir dünyanın inşasını beraberinde getirmiştir. Gerçek dünyanın kişi ve kurumları günümüzde sanal ortamda da temsil edilmektedir. Dolayısıyla gerçek dünyaya ait normların bir bölümü, sanal ortamdaki yaşantıyı da etkilemektedir. Mahremiyet ve kişisel verilerin güvenliği bu bağlamda tartışılan konulardır.
Dünyanın geri kalanında olduğu gibi Türkiye’de de sosyal medya araçlarını yoğun olarak kullananlar genç bireylerdir. Peki, gençler mahremiyet kavramını nasıl anlamlandırmaktadır? Gençler sosyal medya araçlarını kullanırken mahremiyet konusunda bir kaygı duymakta mıdır ve bu konudaki genel eğilimi nasıl yorumlamaktadır? Bu ve benzeri sorulara cevap bulmak adına hazırlanan bu çalışmada 18 lisans ve yüksek lisans öğrencisi ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılarak görüşleri alınmış ve bu görüşler yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Kişisel veri, Sosyal medya, Yeni medya

Kaynakça

• Acılar, A., & Mersin, S. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı ile Mahremiyet Kaygısı Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 103-114.
• Ahmed, A. M., AbdelAlmuniem, A., & Almabhouh, A. A. (2016). The Current Use of Web 2.0 Tools in University Teaching from the Perspective of Faculty Members at the College of Education. International Journal of Instruction, 9(1), 179-194.
• Akgül, A. (2015). Kişisel Verilerin Korunması Bağlamında Biyometrik Yöntemlerin Kullanımı ve Danıştay Yaklaşımı. Türkiye Barolar Birliği Dergisi(118), 199-222.
• Altunay, A. (2003). Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözetim. Kurgu Dergisi(20), 133-141.
• Aslanoğlu, H. N. (2016, Ağustos 7). Muhafazakâr Genç Kuşağın Instagram Profilleri: Mahremiyet, Moda ve Ahlakilik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Mart 2, 2017 tarihinde http://www.ilem.org.tr/blog/wp-content/uploads/2016/09/Muhafazak%C3%A2r- Gen%C3%A7-Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1n-Instagram-Profilleri.pdf adresinden alındı
• Assange, J. (2013). Şifrepunk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Barbarosoğlu, F. (2015). Şov ve Mahrem (4 b.). İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve Simülasyon. (O. Adanır, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (H. Aydın, Çev.) Konya: Eğitim Yayınevi.
• Berkup, S. B. (2015). Sosyal ağlarda bireysel mahremiyet paylaşımı: X ve Y kuşakları arasında karşılaştırmalı bir analiz (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İzmir.
• Bulduklu, Y., & Özer, N. P. (2016). Gençlerin Akıllı Telefon Kullanım Motivasyonları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2963-2986.
• Castells, M. (2013). Ağ Toplumunun Yükselişi (Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Birinci Cilt). (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cormode, G., & Krishnamurthy, B. (2008). Key differences between Web 1.0 and Web 2.0. First Monday, 13(6). Aralık 28, 2016 tarihinde http://firstmonday.org/article/view/2125/1972 adresinden alındı
• Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük (Cilt 3). İstanbul: Ötüken Neşriyat. Çelikoğlu, N. (2007). Türkiye'de Üniversite Gençliğinde Mahremiyetin Dönüşümü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
• Debord, G. (2014). Gösteri Toplumu (5 b.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Dede, M. B. (2004). İnternet. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Devellioğlu, F. (1970). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dolgun, U. (2004). Gözetim Toplumunun Yükselişi: Enformasyon Toplumundan Gözetim Toplumuna. Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(3).
• Falay, N. (2014). Kamusal Alanın Oluşumu, Dönüşümü ve İktisadi Boyut. Journal of Life Economics, 51-69.
• Goffman, E. (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu (1 b.). (B. Cezar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2014). Modern Mahrem (12. Basım b.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Habermas, J. (1997). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (1 b.). (T. Bora, & M. Sancar, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• İlhan, S. (2013). Akışkan Toplumda Kimlik İnşası: Geçişken, Eklektik, Ben Odaklı Kimlikler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 233-246.
• Karaarslan, E., Demir, M., & Fetah, V. (2016). Akıllı Telefonlarda Gizlilik ve Mahremiyet: Durum Saptaması ve Öneriler. 18. Akademik Bilişim Konferansı. Aydın.
• Karagülle, A. E. (2015). Günümüzde Değişen Mahremiyet Algısının Sosyal Ağlar Bağlamında İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
• Karaoğlu, G. (2010). Kamusal ve Özel Alan Ekseninde Medya ve Mahremiyet (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (8 b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kreps, D., & Kimppa, K. (2015). Theorising Web 3.0: ICTs in a changing society. Information Technology & People, 28(4), 726-741.
• Kuyucu, M. (2015). Web 2.0 Haçlı Seferleri: Twitter ile Ana Akım Medyanın Erişim Savaşı. İletişim Çalışmalarında Dijital Yaklaşımlar: Twitter (s. 145-181). içinde Ankara: Heretik Basın Yayın.
• Lyon, D., & Bauman, Z. (2013). Akışkan Gözetim. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Misalli Büyük Türkçe Sözlük (Cilt 2). (2005). İstanbul: Kubbealtı Neşriyat. Kubbealtı Lugatı. adresinden alındı
• Özdemir, Z. (2015). Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), 112-131.
• Özgül, G. E. (2012). Bir Görme Biçimi Olarak Yeni Medya: Kamusal Bir Alan İmkânının Araştırılması. Journal of Yasar University, 26(7), 4526-4547.
• Öztekin, H., & Öztekin, A. (2010). Modernleşme-Mahremiyet İlişkisi ve Siber Mekânda Mahremiyetin Aleniyete Dönüşmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(4), 526-540.
• Rosenberg, R. S. (1992). The social impact of computers. Londra: Academic Press, Inc.
• Sütlüoğlu, T. (2015). Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Sosyalleşme ve Kimlik İnşası Süreçleri: Facebook Örneği. Folklor/Edebiyat(83), 125-147.
• Şen, C. (2016). İslam Hukuku Açısından Mahremiyet-Zaman İlişkisine Mukayeseli Bir Bakış. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 927-946.
• Şentürk, R. (2010). Televizyon ve Magazin Kültürü. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(2), 174-190.
• Şişman, N. (2016). Yeni Medya Yeni İlmihal. Nihayet(14), 20-23.
• TÜİK. (2016). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması 2016.
• TÜİK. (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması 2020. Türkçe Sözlük (Cilt 2). (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Varol, A. (2010). Bilgi Toplumunda Kamusal Alan. Sosyal Bilimler Dergisi(4), 121-129. We Are Social. (2020). Digital 2020.
• Yıldız, A. K. (2012). Dijital Yerliler Gerçekten Yerli mi Yoksa Dijital Melez mi? The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 819-833.
• Yüksel, M. (2003). Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(1), 181-213.
• Zengin, M., Zengin, G., & Altunbaş, H. (2015). Sosyal medya ve değişen mahremiyet "Facebook mahremiyeti". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2), 112-136.