Pandemi Sürecinde Uluslararası Sağlık İletişimi: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) İletişim Stratejilerinin Ulusal Sağlık Politikaları Üzerindeki Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 2, 94 - 114, 30.06.2021

Hakan Akın Başak Akar

Öz

Çin'in Wuhan kentinde 2019 yılının son haftalarında ortaya çıkan ve kısa bir süre içinde küresel bir salgın halini alan corona virüsü (COVID-19) salgını, 2020 yılı sonu itibarıyla 1 milyon 800 bin ölüm, toplam 81 milyona yaklaşan onaylanmış vaka sayısı ve 05 Aralık 2020 günü 886 bin ile en yüksek günlük yeni vaka sayısına ulaşmış durumdadır. Pandemi ile birlikte bir yandan insanların, temizlik, beslenme, barınma, eğitim, alışveriş gibi temel yaşam biçimlerinde radikal değişimler yaşanırken, diğer taraftan işten işsizlik, ekonomik durgunluk ve sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliği öncelikli günden haline gelmeye başlamıştır. Bu hızlı değişimin uluslararası krize dönüşmemesi için ulusal ve uluslararası kuruluşların karşılıklı işbirliği büyük önem arz etmektedir. DSÖ Genel Sekreterinin pandemi ilanını yaptığı 11 Mart tarihli konuşmasında, pandemiyi sadece bir halk sağlığı krizi değil, her sektöre dokunacak bir kriz olarak nitelendirmiştir. DSÖ’nün pandemi sürecinde ulusal sağlık politikalarının oluşturulmasına yönelik tavsiye kararları dikkat çekmektedir. Çalışmanın amacı DSÖ tarafından pandemi sürecinde hangi iletişim stratejilerinin izlenildiğini ve bu iletişim biçimlerinin ulusal sağlık politikaları üzerinde ne gibi etkileri olduğunu incelemektir. Bu kapsamda çalışmada Dünya Sağlık Örgütü (WHO) birincil veri kaynaklarına dayalı analizler, literatür taraması ve kuramsal inceleme yöntemi tercih edilmiştir. Yapılan incelemeler çerçevesinde, pandeminin özellikle ulusal sağlık politikalarının sürdürülebilirliği üzerinde ciddi baskılar oluşturacağı görülmektedir. DSÖ’nün izlediği iletişim stratejileri, bilgi difüzyonu teorisi ve risk iletişimi kavramları çerçevesinde yorumlanmıştır. DSÖ’nün küresel ölçekte salgının yönetilmesinde katalizör rol oynadığı, edinilen bilimsel bilgilerin uluslararası paylaşımını kolaylaştırırken, elde edilen bulguları rapor haline getirmesi ve iyi uygulamalar ile ulus devlet sağlık sistemlerinin güçlendirilmesinde etkili olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

küreselleşme, pandemi, COVID-19, Sağlık politikası, Dünya Sağlık Örgütü, uluslararası örgütler, risk iletişimi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Bu çalışmanın bir bölümü, Sağlık İletişimi Sempozyumu 2020'de sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Kaynakça

• Abbott E. A. (1999) Re-Thinking the Role of Information in Diffusion Theory: An Historical Analysis with an Empirical Test, Paper Submitted to Communication Theory and Methodology Division, Association for Education in Journalism and Mass Communication, for its annual convention, New Orleans, LA, 1999 https://www.infoamerica.org/documentos_pdf/difusion_teoria.pdf, Erişim: 29.12.2020
• Akın H. 2014. Kamusal Siyasa Yapımı ve Siyasa Değişim Kuramları Çerçevesinde Türkiye’de Kamu Yönetimi Reformu Uygulamaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi: TODAİE.
• Baran S. J. ve Davis D. K. 2010. Mass Communication Theory, Foundations, Ferment and Future, 6th Ed., Cengage Learning Wadsworth
• Beck U. 2011. Risk Toplumu : Başka Bir Modernliğe Doğru. 1st ed. Doğan B, editor. İstanbul: İthaki;
• Bennett Peter, Calman Kenneth, Curtis Sarah, Fischbacher-Smith Denis, 1999. Understanding Public Responses to risk: policy and practice in Risk Communication and Public Health 2nd Ed. Oxford University Press, Oxford, New York.
• Castells M. (2010) End of Millenium, Wiley-Blackwell.
• Demir K. (2006) Rogers’ın Yeniliğin Yayılması Teorisi ve İnternetten Ders Kaydı, Educational Administration: Theory and Practice, 47:367-392.Ferrence R. 2001. Diffusion Theory and Drug Use, Addiction, 96: 165-173.
• DSÖ. (2008) Uluslararası Sağlık Tüzüğü(2005), 2. Basım, WHO Press, ISBN 9789241580410, Geneva
• DSÖ (1946) DSÖ Anayasası, https://www.who.int/governance/eb/who_constitution_en.pdf, Erişim Tarihi: 01.10.2020
• DSÖ (2020) 1. Acil Durum Komitesi Toplantısı Raporu, https://www.who.int/news/item/23-01-2020-statement-on-the-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov); Erişim Tarihi: 01.10.2020
• DSÖ (2020) 2. Acil Durum Komitesi Toplantısı Raporu, https://www.who.int/news/item/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov); Erişim Tarihi: 01.10.2020
• DSÖ (2020) 3. Acil Durum Komitesi Toplantısı Raporu, https://www.who.int/news/item/01-05-2020-statement-on-the-third-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-coronavirus-disease-(covid-19); Erişim Tarihi: 01.10.2020
• DSÖ (2020) 4. Acil Durum Komitesi Toplantısı Raporu, DSÖ https://www.who.int/news/item/01-08-2020-statement-on-the-fourth-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-coronavirus-disease-(covid-19); Erişim Tarihi: 01.10.2020
• DSÖ (2020) 5. Acil Durum Komitesi Toplantısı Raporu, https://www.who.int/news/item/30-10-2020-statement-on-the-fifth-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-coronavirus-disease-(covid-19)-pandemic; Erişim Tarihi: 01.10.2020
• Ertürk K. Ö. 2010. Küreselleşme Ekseninde Halkla İlişkiler. Birleşik, Ankara. Frankenfeld 1992. Frankenfeld PJ. Technological Citizenship : A Normative Framework for Risk Studies. Sci Technol Hum Values. 17(4):459–84.
• Frederickson, H.G. ve Smith K.B. (2003) The Public Administration Theory Primer, Westview Press, Cambridge.
• Giddens A. 2000. Runaway World How Globalization is Reshaping Our Lives, Routledge, New York
• Glik C. D. 2007. Risk Communication for Public Health Emergencies, Annual Review of Public Health, 28:33-54.
• Rogers E. (1986) Diffusion of Innovations, Free Press. London
• Zhang J. ve Centola D. 2019. Social Networks and Health: New Development in Diffusion, Online and Offline, Annual Review of Sociology, 45:91-109.
• Scruton 1982. A Dictionary of Political Thought. Hill and Wang. New York
• WHO, 2020a. Coronavirus disease (COVID-19): Herd immunity, lockdowns and COVID-19 (https://www.who.int/news-room/q-a-detail/herd-immunity-lockdowns-and-covid-19; 15.10.2020)
• WHO, 2020b. Emergencies: Risk Communication, https://www.who.int/news-room/q-a-detail/emergencies-risk-communication, Erişim Tarihi: 28.12.2020