SAVAŞ VE ÖTESİNDE EDİTORLÜK: TÜRKİYE’DEKİ FOTOĞRAF EDİTÖRLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 1, 63 - 76, 31.01.2022

Devrim Deniz EROL

Öz

Savaş foto muhabirliği ve savaş foto muhabirlerinin ürettiği savaş fotoğrafları, dünyada savaşlar sürdükçe devam edecek gibi görünmektedir. Türkiye’deki savaş fotoğraflarını üreten savaş foto muhabirlerinin seçilmesi, savaş fotoğraflarının düzenlenmesi ve son olarak fotoğrafların yayınlanması sürecinde fotoğraf editörlerinin ne gibi roller üstlendiğini ortaya koymak ise bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda ulusal basından seçilen beş gazetenin fotoğraf editörleriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu gazeteler, karşılaştırma yapabilmek amacıyla, yayın politikaları ve sahiplik yapıları göz önünde bulundurularak seçilmiştir. Bulgulardan bazıları şöyledir: gazetelerde fotoğraf editörlüğünün işleyişi açısından, gazetelerin yayın politikaları ve sahiplik yapılarıyla ilişkili bir farklılığa rastlanmamıştır; fotoğraf editörlerinin savaş foto muhabirlerini ve yayınlanacak fotoğrafları seçiminde genel yayın yönetmeni, yazı işleri müdürleri ve haber koordinatörleri etkili olabilmektedir; fotoğrafların düzenlemesi konusunda gazetelerin yazılı etik ilkelerinin bulunmayışından kaynaklanan belirsizlikler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fotoğraf editörlüğü, savaş foto muhabirliği, savaş fotoğrafları, gazeteler

Kaynakça

• Ak, Seyit Ali (2001). Erken Cumhuriyet Dönemi Türk fotoğrafı 1923-1960, İstanbul: Remzi.
• Ang, T. 2000. Picture editing. Oxford: Focal Press.
• Arıcan, M. Z. (2001). “Haber fotoğrafını oluşturan öğeler açısından türkiye ulusal basınında fotoğraf seçim ölçütlerinin belirlenmesi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Bayraktaroğlu, A. (2004). “Hürriyet, Cumhuriyet ve Zaman gazetelerinde 11 Eylül 2001 olayı haber fotoğraflarının kodlanması üzerine bir inceleme”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Bock, Mary Angela ve Christopher H. Sterling (2009). “Photo editors”. Encyclopedia of journalism. California: SAGE, 1053-1056.
• BYEGM (T.C. Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Müdürlüğü) (2010), http://www.byegm.gov.tr/content.aspx?s=Gztlr, Erişim Tarihi: 2 Şubat 2010.
• Cumhuriyet (2021). “Künye”, https://www.cumhuriyet.com.tr/künye, Erişim Tarihi: 24 Aralık 2021.
• Çelik, Begüm Sibel (2012). “Cv’sinde Pulitzer var…Murad Sezer”. Basın İlan Kurumu Basın Hayatı, https://www.basinhayati.net/cvsinde-pulitzer-var-murad-sezer/, Erişim Tarihi: 15 Aralık 2021.
• Çelik, Serhat (2021). “Emin Özmen”. Türkiye Foto Muhabirleri Derneği, , http://tfmd.org.tr/en/2021/05/30/turkish-star-ofmagnum/#:~:text=Dünyanın%20en%20 önemli%20basın%20fotoğrafçılığı,e%20halkfotoğraf%20ödülü%20verdi, Erişim Tarihi: 4 Aralık 2021.
• Erol, D.D. (2017) “Türkiye’deki savaş foto muhabirlerinin mesleklerine ilişkin görüşleri”,
• Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 4(1) (Bahar), 3-28.
• _______ (2013) “Türkiye yazılı basınında yugoslavya savaşları ve savaş foto muhabirliği”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Geray, H. (2004). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ankara: Genesis.
• Ingledew, J. (2005). Photography. London: Laurence King Publishing.
• Kanburoğlu, Ö. (2012). “Küresel, ulusal ve yerel basında haber fotoğrafı editörlüğüne yaklaşım farklılıkları”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi.
• Kavas, Uğur. (2011). Türkiye’de basın fotoğrafçılığının görsel tarihi: 1960’dan günümüze 2. kitap. Ankara: Dumat.
• Koloğlu, O. (2006). Osmanlı'dan yirmibirinci yüzyıla basın tarihi. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Lewis, Emma (2018). İzmler-fotoğrafı anlamak, (Çev. Meltem Aydemir), İstanbul: Hayalperest Yayınevi,
• Llewellyn, Patrick (2014). “Uluslararası arenada fotoğraf editörlüğü”, Kontrast Fotoğraf Dergisi, 44, 22-24.
• Los Angeles Times (2014). “Los angeles times ethics guidelines”, , https://www.latimes.com/la-times-ethics-guidelines-story.html, Erişim Tarihi: 16 Temmuz 2014.
• Marrien, M. W. (2006). Photography: a cultural history. N.J.: Pearson/Prentice Hall,.
• Özendes, E. (1995). Osmanlı imparatorluğu'nda fotoğrafçılık (1839-1919). İstanbul: İletişim Yayıncılık,.
• Peközkay, Koray (2014). “Fotoğraf editörlüğünün evrilmesi”. Kontrast Fotoğraf Dergisi, 44,15-17.
• Puri, M. (2006). Art of editing. New Delhi: Pragun Publications. Sezer, Murad (2014). “Ulusal ve uluslararası medyada fotoğraf editörlüğü”. Kontrast Fotoğraf Dergisi, 44, 17-20.
• Sınır Tanımayan Gazeteciler/Media Ownership Monitor Türkiye (2021). “Şirketler”, https://turkey.mom-rsf.org/tr/medya-sahipleri/sirketler/, Erişim Tarihi: 24 Aralık 2021.
• Soygüder, Ş. (2013). “Fotoğraf editörlüğü kurumu ve gazeteler için önemi”, In-ternational Journal of Social Science, 6 (2), 1653-1677.
• Sönmez, M. (2003). Filler ve çimenler: medya ve finans sektöründe doğan/anti-doğan savaşı. İstanbul: İletişim.
• T24 (2016), “Taraf ve zaman gazetesi OHAL kararı ile kapatıldı; işte kapatılan radyolar, dergiler, gazeteler ve televizyonlar”. https://t24.com.tr/haber/taraf-ve-zaman-gazetesi-ohal-karari-ile-kapatildi-iste-kapatilan-radyolar-dergiler-gazeteler-ve-televizyonlar,352217, Erişim Tarihi: 28 Temmuz 2016.
• The New York Times (2008). “Guidelines on ıntegrity”, https://www.nytimes.com/editorial- standards/guidelines-on-integrity.html, Erişim Tarihi: 25 Eylül 2008.
• Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan holdinglere türk basın tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (2021). “Türkiye gazetecileri hak ve sorumluluk bildirgesi”, https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/türkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html, Erişim Tarihi: 12 Aralık 2021.
• Ulusal Basın Fotoğrafçıları Birliği (The National Press Photographers Association, NPPA) (2021), “Code of ethics”, https://nppa.org/code-ethics, Erişim Tarihi: 20 Aralık 2021.
• Yurdakul, Fırat (2014). “Fotoğraf editörlüğü ve kariyer”. Kontrast Fotoğraf Dergisi, 44, 10- 12.