Tekerrür, Adalet ve Kardeşlik Kavramları Işığında Kieslowski'nin Kırmızı'sı

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 1, 1 - 19, 14.10.2023

Mustafa Mert Atalar

Öz

Polonyalı yönetmen Krzysztof Kieslowski’nin, Fransız bayrağını oluşturan renklerden ve bu renklerin temsil ettiği "özgürlük, eşitlik, kardeşlik" kavramlarından esinlenerek gerçekleştirdiği “Üç Renk: Mavi, Beyaz, Kırmızı” üçlemesinin son filmi olan Kırmızı (Rouge), Fransa bayrağındaki kırmızı renkle sembolleştirilen “kardeşlik” kavramına felsefi bir bakış olarak nitelendirilebilir. Ancak filmin dramatik yapısı içerisinde Kierkegaard’ın aynı adlı eserinde ortaya konan “tekerrür” olgusu da kullanılmış ve bu iki olgu, filmdeki Yargıç karakterinde vücut bulan “adalet” olgusunun ışığında işlenmiştir. Filmin bu çok katmanlı yapısı, karakterlerin bireysel özelliklerinin yanı sıra birbirleriyle olan ilişkilerinde de yansımaları görülecek şekilde tasarlanmış ve sinematografik olarak estetik bir üslupla sunulmuştur. Bu çalışma, Kieslowski’nin üzerinde düşündüğü ve filmin dramatik yapısı içerisinde kullandığı bu kavramları, filmdeki görsel örnekleri ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, yönetmenin felsefi kişiliğinin estetik ve sinematografik olarak filme ne şekilde yansıdığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Krzysztof Kieslowski, Avrupa Sineması, Tekerrür, Adalet, Kardeşlik

Kaynakça

• Aristoteles (2019). Nikomakhos’a Etik (Çev. Z. Özcan). Bursa: Sentez
• Bacon, F. (2021). Denemeler: Güvenilir Öğütler Ya Da Meselelerin Özü (Çev. C. C. Çevik, M. Çakan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Bernard, R. & Woodward S. (2017). İçsel Hayatların Sinemacısı: Krzysztof Kieslowski (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Agora
• Cicero (2021). Laelius Veya Dostluk Üzerine (Çev. C. C. Çevik). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Emerson, R. W. (2013). İnsanın Görkemi (Çev. C. Dnausk). İstanbul: Okuyan Us
• Haltof, M. (2004). The Cinema of Krzysztof Kieslowski: Variations on Destiny and Chance. New York: Wallflower Press
• Insdorf, A. (1999). Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieslowski. New York: Hyperion
• Hiltunen K. (2005). Images Of Time, Thought And Emotions: Narration And The Spectator’s Experience In Krzysztof Kieslowski’s Late Films. University Of Jyvaskyla: Jyvaskyla
• Hobbes, T. (2021). Leviathan (Çev. H. Ünal). İstanbul: Litera
• Kierkegaard, S. (2014). Tekerrür: Deneysel Psikolojiye Tehlikeli Bir Teşebbüs (Çev. Z. Talay). İstanbul: Pinhan
• Kieslowski, K. (Yönetmen). (1993). Trois Couleurs: Bleu / Üç Renk: Mavi [Film]. Fransa-Polonya-İsviçre: MK2, Ced Productions, Cab Productions, France 3 Cinema, Tor Studio Productions, Canal+
• Kuçuradi, İ. (2018). Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu
• MK2. (Yapımcı). (1993a). Trois Couleurs: Rouge – Bonus Features: Insights Into Trois Couleurs: Red. Fransa
• MK2. (Yapımcı). (1993b). Trois Couleurs: Rouge – Bonus Features: Krzysztof Kieslowski’s Cinema Lessons. Fransa
• Platon (2018). Devlet (Çev. Hüsen Portakal). İzmir: Cem
• Platon (2020). Gorgias Ya Da Retorik Üstüne (Çev. M. Rıfat, S. Rıfat). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Stok, D. (1997). Üç Renk. Krzysztof Kieslowki’yle Söyleşi, Kieslowski Kieslowski’yi Anlatıyor. İstanbul: Afasinema
• Zizek, S. (2001). The Fright of Real Tears: Krzysztof Kieslowski between Theory and Post-Theory. London: British Film Institute