Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Yetki Devri ve Belirsizliğe Tolerans

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 157 - 179, 01.03.2011

Gülşah Karavardar

Öz

Çalışmanın amacı, aile işletmelerinde kurumsallaşma, yöneticilerin yetki devrine bakış açısı ve belirsizliğe toleranslarının belirlenmesi ile bu değişkenler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesidir. Tüm işletmelerde olduğu gibi, aile işletmelerinde de verimliliğin, etkinliğin ve rekabet avantajının sağlanabilmesi için kurumsallaşma, yetki devri ve belirsizliğe tolerans önemli unsurlardır. Araştırma bölümünde, araştırmaya katılan yöneticilerin demografik özellikleri, çalıştıkları kurumların kurumsallaşma düzeyleri ve araştırmaya katılan yöneticilerin belirsizliğe tolerans durumları yer almaktadır. Araştırmaya katılanların çalıştıkları aile işletmelerinde kurumsallaşmanın ve yöneticilerin belirsizliğe toleranslarının düşük düzeylerde olduğu belirlenmiştir. Buna rağmen, bu işletmelerde yetki devrinin uygulandığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, yetki devri ve belirsizliğe tolerans değişkenleri arasında zayıf ancak pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kurumsallaşma düzeyi ve belirsizliğe tolerans değişkenleri arasında da yine zayıf ancak pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Belirsizliğe tolerans, kurumsallaşma düzeyi, kurumsallaşma, aile işletmeleri ve yetki devri

Kaynakça

• Akat, İ. ve Atılgan, T. (1992). “Sanayi İşletmelerinde Kurumlaşma ve Şirket Kültürü”, TOBB Yayın No: 226, Ekonomik ve Sosyal Sorunlar-Çözüm Önerileri Dizisi: 4: 35.
• Alayoğlu N. (2003). Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, MÜSİAD Yayınları: 42, Yönetim Kitapları, 2: 23
• Albayrak, A.S., Eroğlu, A., Kalaycı, Ş., Küçüksille, E., Ak, B., Karaatlı, M. ve diğerleri, (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Barnes, L.B. ve Hershon, S.A. (1976). “Transferring Power in the Family Business.” Harvard Business Review, 54 (4), 105-114.
• Barnes, L.B. ve Hershon, S.A. (1994). “Transferring Power in the Family Business.” Family Business Review, 7 (4), 377-392.
• Bilgin, N. (2007). “Aile Şirketleri Kurumsallaşma Eğilimleri: Ankara Kobi Örneği.” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım
• Bork, D. (1995). Family Business, Risky Business: How to Make It Work. Aspen: Bork Institute Press.
• Bozkurt, Ü. (18 Şubat 1997). Aile Şirketleri Daha mı Başarılı? Milliyet:11.
• Budner, S. (1962). “Intolerance of Ambiquity as a Personality Variable.” Journal of Personality, 30, 29-50.
• Carney, M., ve Gedajlovic, E. (2002). “The Co-evolution of Institutional Environments and Organizational Strategies: The Rise of Family Business Groups in the ASEAN Region.” Organization Studies, 23 (1), 1-29.
• Davis, P.S., ve Harveston, P.D. (1998). “The İnfluence Of Family On The Family Business Succession Process: A Multigenerational Perspective.” Entrep. Theory Pract, 22 (3), 31–49.
• Erdem, F. (1996). İşletme Kültürü. Ankara: Fredrich-Nauman Vakfı Yayını.
• Erdem, F. (2001).”Girişimcilerde Risk Alma Eğilimi Ve Belirsizliğe Tolerans İlişkisine Kültürel Yaklaşım”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 2, 43-61.
• Ertas, A. (1996). “Hastanelerin Kurumsallaşma Düzeyine Yönelik Bir Araştırma.” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi.
• Jonassen, D.H., ve Grabowski, B.L. (1993). Handbook of Individual Differences, Learning and Instruction. Hillsdale, N.J.: Lawrence Earlbaum Associates.
• Handler, W. (1989). “Methodological Issues And Considerations in Studying Family Businesses.” Family Business Review, 2 (3), 257-276.
• Handler, W. (1992). “Succession Experience of the Next Generation.” Family Business Review,15(3), 283 – 307
• Harris, D., Martinez, J.L., ve Ward, J.L. (1994). “Is Strategy Different for the Family Owned Businesses?” Family Business Review: 7 (2), 159 - 176.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations. England: McGraw-Hill Book.
• Kahveci, T.C. (2007).” İmalat İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Modelleme.” (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya
• Karlöf, B. (1993).Çağdaş Yönetim Kavramları ve Kalkınma Modeller. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Karpuzoğlu, E. (2004). “Aile Şirketlerinin Sürekliliğinde Kurumsallaşma.” 1. Aile İşletmeleri Kongresi: 42-53.
• Keenan, K. (1996). Zamanı Doğru Kullanma. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Köprülü, B. ve Koneti, S. (1989). Aile Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Lamberton, B., Federowics, J.ve Roohani, S. (2005). “Tolerance for Ambiguity and IT Competency Among Accountants.” Journal of Informatıon Systems, 19, 75-95.
• Leenders, M., ve Waarts, E. (2003). “Competitiveness and Evolution of Family Businesses: The Role of Family and Business Orientation.” European Management Journal, 21(6), 686 - 697.
• Litz, R. A. (1995). “The Family Business: Toward Definitional Clarity.”, Family Business Review, 8(2), 71-81
• Longenecker, J. G. ve Moore, C. W. (1991). Small Business Management: An Enterpreneurial Emphasis. Cincinatti: South-Western Publishing Co.
• MacDonald, A. P. (1970). “Revised Scale for Ambiguity Tolerance: Reliability and Validity.” Psychological Reports, 26, 791-798.
• March, J. (1996). “Continuty and Change in Theories of Organizational Action.” Administrative Science Quarterly, 278- 279.
• Meyer, J., ve Rowan, B. (1997). “Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Ceremony.” American Journal of Sociology, 83 (2), 340-363.
• Morris, M., Williams, R., Allen, J. ve Avila, R. (1997). “Correlates of Success in Family Business Transitions.”, Journal of Business Venturing, 12 (5), 385 – 401.
• Neuberg, F. ve Lank, A.G. (1998). The Family Business: Its Governance for Sustainability. London: Macmillan,
• Ozankaya, Ö. (1994). Toplumbilim. İstanbul: CemYayınevi.
• Özler, H., Özler, D.E., ve Gümüştekin, G.E. (2007). “Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri ve Kurumsallaşma.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 437 – 450.
• Öztan, B. (1983). Aile Hukuku. Ankara: A.Ü Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Pathak, R.D., Chaunan, V.S., Dhar, U., ve Gramberg, B.V. (2009). “Managerial Effectiveness As A Function Of Culture And Tolerance Of Ambiguity: A Cross-Cultural Study Of India And Fiji.”, International Employment Relations Review, 15 (1), 73.
• Potobsky, G. V. (1992). “Small and Medium Sized Enterprises and Labour Law.” International Labour Review, 131 (6), 622.
• Sargut, S. (1994). Kültürlerarası Yönetim ve Farklılaşma. Ankara:Verso Yayını.
• Selznick, P. (1996). “Institutionalizm “old” and “new”.” Administrative Science Quarterly, 41 (2), 270-277.
• Shanker. M.C., ve Astrachan, J.H. (1996). “Myths and Realities: Family Businesses’ Contribution to the US Economy - A Framework for Assessing Family Business Statistics.”, Family Business Review, 9 (2), 107 - 123
• Shepherd, D.A. (2009). “Grief Recovery From the Loss of a Family Business: A Multi-and meso-Level Theory.”, Journal of Business Venturing, 24, 81-97.
• Shepherd, D.A., ve Zacharakis, A. (2000). “Structuring Family Business Succession: an Analysis of the Future Leader’s Decision Making.”, Entrepreneursip Theory and Practice, 24 (4), 25 – 39.
• Sitkin, S.B., ve Paolo, A.L. (1992). “Reconceptualizing The Determinants of Risk Behaviour.”, Academy of Management Review, 17(1), 17.
• Tabak, A., ve Erkuş, A. (2005). “Denetim Odağının Bireylerin Belirsizlikle Baş Etme Düzeylerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma.” H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (1), 213-227.
• Taş, Y., ve Akdemir, A. “Hastane Organizasyonlarında Kurumsallaşma ve Bunu Etkileyen Faktörler”,http://www.sabem.saglik.gov.tr/ AkademikMetinler/linkdetail. aspx?id=3052 (erişim tarihi:11 Eylül 2009).
• Tekeli, İ., ve Soral, E. (1976). Halk Sektörü Sorunu, İstanbul: Gelişim Yayınları.
• Teoh, H.Y., ve Foo, S.L. (1997). “Moderating Effects of Tolerance For Ambiguity and Risk-Taking Propensity on The Role Conflict- Perceived Performance Relationship: Evidence From Singaporean Entrepreneurs.” Journal of Business Venturing, 12(1), 72.
• Topaloğlu, M., ve Koç, H. (2007). Büro Yönetimi Kavramlar ve İlkeler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ulukan, C. (2005). “Girişimcilerin ve Profesyonel Yöneticilerin Kurumsallaşma Perspektifi.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(29), 31-42.
• Wasti, A. (1995). “Kültürlerarası Farklılaşmanın Örgütsel Yapı ve Davranışa Etkileri: Karşılaştırmalı Bir İnceleme.” ODTÜ Gelişme Dergisi, 22(4).
• Yazıcıoğlu, Y. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: DetayYayıncılık.
• Yazıcıoğlu, İ. (2008). “Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma.” Pusula Dergisi, 2, 42-43.
• Yazıcıoğlu İ., ve Koç, H. (2009). “Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 502.
• Yener, M. A. (1991). “Aile Şirketlerinin Yönetimi ve Adapazarı Aile Şirketlerinde Bir Uygulama.” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İ.Ü İşletme Fakültesi.
• Yüzer, A. F. (2003). İstatistik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.