EMPIRE FOR SALE***: DECOLONIZATION OF THE BRITISH EMPIRE

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 7 - 32, 08.04.2015

H. Bayram Soy

Öz

Considering the controlled area and governed population, British Empire was the most powerful known empire. When the Empire was being constructed, tolerance was shown at home, but oppression abroad. The English people, while integrating the Welsh and Scottish people to the Empire, incorporating the formerly repulsed Jews, and embracing the expelled Huguenots, they built a relentless exploitation system, where the profit was flowing to the motherland, and did segregation, that caused increasingly reaction in the colonies where the colored people were living. In other words, they showed tolerance for the differences at home and in the “white dominions”, but they felt free in practicing oppression, persecution and massacre in the marginalized colored colonies. This discrimination showed its effect during the liberation movements very clearly. The tolerated colonies and subjects seceded from the empire peacefully, whereas those who were restrained and oppressed, gained their independence after bloodshed and revolt. Besides the upheavals caused by intolerance in the colonies, having economically collapsed due to the two World Wars, British Empire has fallen to the situation to be sold to her former colony to the United States

Anahtar Kelimeler

The British Empire, Decolonization, Colonization, Imperialism, Tolerance

SATILIK İMPARATORLUK: BRİTANYA İMPARATORLUĞUNUN TASFİYESİ

Öz

Sahip olduğu hâkimiyet alanı ve yönettiği nüfus göz önünde bulundurulduğunda, Britanya İmparatorluğu tarihin gördüğü en kudretli imparatorluktu. Britanya İmparatorluğu inşa edilirken içeride hoşgörülü, dışarıda ise baskıcı olmuştur. İngilizler, Britanya Adası’nda yaşayan Gallileri ve İskoçları “imparatorluğu”na dâhil ederken ve daha önce kovmuş olduğu Yahudileri sonradan bünyesine kabul edip, Fransızların hayat hakkı tanımadıkları Huguenotlara da kucak açarken, İmparatorluğun özellikle ten rengi farklı olan bölgelerinde, bütün kârın Britanya’ya aktığı acımasız bir sömürü düzeni kurmuş ve gittikçe tepki çeken ve isyana neden olan ırkçı uygulamalara yer vermiştir. Yani içerideki farklılıklara veya dışarıdaki “beyaz dominyonlarına” hoşgörü gösterirken, dışarıdaki ten rengi farklı “ötekileştirilmiş” sömürgelerinde baskı, zulüm ve katliama girişmekten çekinmemiştir. Bu farklı uygulama, sonuçlarını en bariz bir şekilde bağımsızlık sürecinde göstermiştir. Hoşgörü ile davranılanların İmparatorluktan ayrılması daha ılımlı olmuşken, ayrımcılık ve zulme maruz kalanlar isyan ve kan dökülmesine sahne olan olaylarla ancak bağımsızlıklarını elde edebilmişlerdir. İki dünya savaşı sebebiyle maliyesi çöken Britanya, hoşgörü eksikliğinin de olayları tahrik etmesiyle, eski kolonisi ABD’ye satılacak hâle düşmüştür.

Anahtar Kelimeler

Britanya İmparatorluğu, Sömürgeciliğin tasfiyesi, Sömürgecilik, Emperyalizm, Hoşgörü

Kaynakça

• Aldrich, Robert. (2007). “İmparatorluklara Genel Bir Bakış”, Emperyal Çağ, (ed.) Robert Aldrich, çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, 6-25.
• Barkey, Karen. (2011). Farklılıklar İmparatorluğu: Karşılaştırmalı Tarih Perspektifinden Osmanlılar, çev. Ebru Kılıç, İstanbul: Versus Kitap. s
• Burbank, Jane ve Frederick Cooper. (2011). İmparatorluklar Tarihi: Farklılıkların Yöneti- mi ve Egemenlik, çev. Ahmet Aybars Çağlayan, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Chamberlain, M. E. (1993). Sömürgeciliğin Çöküşü: Dekolonizasyon, çev. Recai Dönmez, Ankara: Rehber Yayınları.
• Chua, Amy. (2007). Day of Empire: How Hyperpowers Rise to Global Dominance - and Why They Fall, New York: Doubleday Publishing.
• Cross, Colin. (1968). The Fall of the British Empire, London: Book Club Associates.
• Deschamps, Hubert. (1966). Sömürge İmparatorluklarının Çöküşü, çev. Oktay Akbal, İs- tanbul: Kitapçılık Yayınları.
• Duffy, M. N. (1978). The 20th Century, Oxford: Basil Blackwell Publishing.
• Ferguson, Niall. (2011). İmparatorluk: Britanya’nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi, çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hardt, Michael ve Antonio Negri. (2012). İmparatorluk, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Karaca, Taha Niyazi. (2011). Büyük Oyun: İngiltere Başbakanı Gladstone’un Osmanlı’yı Yıkma Planı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kennedy, Paul. (1994). Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, çev. Birtane Karanakçı, An- kara: İş Bankası Yayınları.
• Lewis, Bernard. (1964). “Near East, Middle East, North Africa”, The New Cambridge Mo- dern History, XII, Cambridge: Cambridge University Press, 205-212.
• Lowe, N. (1982). Mastering the Modern World History, London: The Macmillan Press.
• McKenzie, Kirsten. (2007). “Britanya: Denizlerdeki Hâkimiyet”, Emperyal Çağ, (ed.) Ro- bert Aldrich, çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Oğlak Yayıncılık,128-151.
• Mowatt, R. B. (tarihsiz). A New History of Great Britain, London: Oxford University Press.
• Özdemir, Haluk. (2013). “What is a Superpower? The US Foreign Policy in the Middle East”, Ankara Strateji Enstitüsü, http://www.ankarastrateji.org/yazar/assoc-prof-ha- luk-ozdemir/what-is-a-superpower-the-us-foreign-policy-in-the-middle-east/ (Erişim tarihi: 15.11.2014).
• Phillips, C. H. (1964). “India”, The New Cambridge Modern History, XII, Cambridge: Cambridge University Press.
• Soy, Bayram. (2008). “1908 Jön Türk Devrimi’ne İngiltere’nin Yaklaşımı”, Doğu Batı, 46/ II (Ağustos, Eylül, Ekim 2008), 143-177.