Major Issues in the Grand National Assembly of Turkey Secret Sessions, 1920-1934

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 2, 183 - 202, 11.08.2015

Ömer Keskin

Öz

The secret session in one of the most important activities are carried out in Turkey Grand National Assembly. These sessions in Parliament to this day, starting from the opening of the Grand National Assembly, discussion of important issues to be discussed and resolved, stands out as the evaluation interviews. Especially starting from the first year of the national struggle. Turkish Grand National Assembly has performed a very important secret session. In this regard, especially 1920, 1921 and 1922 concentrated in secret session, the main issue has been the national struggle. In later years, has changed both reduced density by varying agendas content. Briefly these sessions, internal, political, military status, internal revolts, military desertions, occupation, facades, foreign policy, conferences, treaties, Çerkez Ethem issues, regular army, oriental question, Armenians, Bolsheviks, Battle of Kütahya-Eskişehir, Sakarya War, supreme commander, economic and financial problems, the Great Attack, the caliphate and sultanate issue, National Pact with the national struggle period after the internal and external political, economic and social issues are discussed in the topic. This study evaluates the years between 1920-1934, the period of national struggle and adressing parliament from another angle highlights the on going nature of secret sessions transcripts in the history of the document

Anahtar Kelimeler

Secret Sessions, Grand National Assembly of Turkey, National Struggle Period, Singleparty period, Secret Sessions Transcripts

TBMM GİZLİ CELSELERİNDE ÖNE ÇIKAN MESELELER (1920-1934)

Öz

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan faaliyetler içerisinde, en önemlilerinden birisi de Gizli Celseler’dir. Bu celseler Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışından başlayarak bu güne kadar, sürekli olarak, önemli konuların görüşüldüğü ve karara bağlanmak üzere tartışıldığı, değerlendirildiği görüşmeler olarak öne çıkar. Özellikle Milli Mücadele’nin ilk yıllarından başlayarak çok önemli konularda gizli celseler icra eden Türkiye Büyük Millet Meclisi bu bakımdan özellikle 1920, 1921 ve 1922 yıllarında Milli Mücadele’nin içeriğine ilişkin meseleler yönünde yoğunlaşan, daha sonraki yıllarda belli oranlarda yoğunluğu azalan ve içeriği değişen görüşmelere sahne olmuştur. Bu görüşmeler kısaca dahili, siyasi, askeri durum, iç isyanlar, askeri firarlar, işgal, cepheler, dış politika, konferanslar, muahedeler, Çerkez Ethem meselesi, düzenli ordu, şark meselesi, Ermeniler, Bolşevikler, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, Sakarya Savaşı, Başkumandanlık, iktisadi ve mali sorunlar, Büyük Taarruz, Halifelik ve saltanat meselesi, Misak-ı Milli ile Milli Mücadele dönemi sonrası iç ve dış siyasi, ekonomik ve sosyal meseleler konu başlıklarında ele alınmıştır. 1920-1934 yılları arası Meclis gizli celse zabıtlarını değerlendiren bu çalışma, Milli Mücadele Dönemi’ni ve devam eden süreci bir başka açıdan değerlendirmeye olanak veren önemli tarihi belgeler olarak Meclis Gizli Celse Zabıtları’nı ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gizli Celseler, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Milli Mücadele Dönemi, Tek Parti

Kaynakça

• AnaBritannica (2004). “Oturum” Maddesi, C. XVII, İstanbul: Ana Yayıncılık.
• Jaeschke,Gotthard (1989a).Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi: Mondros’dan Mudanya’ya Kadar. 30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Jaeschke,Gotthard (1989b).Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi II: Mudanya Mütarekesi’nden 1923 So- nuna Kadar (11 Ekim 1922-31 Aralık 1923), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• T.B.M.M. Gizli Celse Zabıtları (1999a). C.I (24 Nisan 1336/1920- 21Şubat 1336/1921 ), Yayına Haz.; Mürşit Balabanlılar, Redaksiyon ve Düzelti: Sami Önal, İstanbul: Türkiye İş Bankası KültürYa- yınları.
• T.B.M.M. Gizli Celse Zabıtları (1999b). C.II (17 Mart 1337/1921- 25 Şubat 1337/1922 ), Yayına Haz.; Mürşit Balabanlılar, Redaksiyon ve Düzelti: Sami Önal, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• T.B.M.M. Gizli Celse Zabıtları (1999c). C.III (6 Mart 1338/1922- 27 Şubat 1338/1923 ), Yayına Haz.; Mürşit Balabanlılar, Redaksiyon ve Düzelti: Sami Önal, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• T.B.M.M. Gizli Celse Zabıtları (1999d). C.IV (2 Mart 1339/1923- 25 Teşrinievvel 1934 ), Yayına Haz.; Mürşit Bala banlılar, Redaksiyon ve Düzelti: Sami Önal, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Türk Parlamento Tarihi: Milli Mücadele ve T.B.M.M I. Dönem;1919-1923 (1995). C.I, Haz.: Fahri Çoker; Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu, Ankara: T.B.M.M. Vakfı Yayınları.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İç Tüzüğü (1973). Ankara: Resmi Gazete (13.4.1973). http://www. tbmm.gov.tr/ictuzuk/ictuzuk.htm