FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA’NIN “BU ELLER MİYDİ” ŞİİRİNİN ONTOLOJİK ANALİZ YÖNTEMİYLE YORUMLANMASI

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 433 - 448, 01.07.2019

Ahmet Gündüz Akıncı

Öz

İnceleme metotları edebî metinlerin sanat değerini ortaya koymada önemli bir yere sahiptir. Ontolojik analiz metodu da, şiir çözümleme yöntemlerinden biridir. Çeşitli katmanlardan oluşan bu çözümlemede amaç, edebî metnin sanat değerini ortaya koymaktır. Edebî eserlerin sanat değerlerinin ortaya çıkarılması konusunda 20. yüzyıl başlarından günümüze pek çok yöntem ve kuramın ortaya çıktığı bilinmektedir. Edebî bir metnin katmanlarına ayrılarak incelenmesini esas alan ve 20. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan ontolojik inceleme/analiz yöntemi bu çalışmanın temelini teşkil etmektedir. Fazıl Hüsnü Dağlarca, Çocuk ve Allah adlı şiir kitabında dingin bir atmosfer yaratmaktadır. Şair çocukların dünyası, Allah’ın varlığı ve kâinatın varoluşu gibi meseleleri sessizlik, karanlık, tenhalık imgeleriyle şekillendirmektedir.
Bu çalışmada, edebî metinleri varlığın katmanlarının temelinde inceleyen ontolojik analiz metodu hakkında özet bilgi verildikten sonra, Dağlarca’nin “Bu Eller Miydi” şiiri ses, obje, karakter ve kader basamakları dikkate alınarak ontolojik analiz yöntemiyle yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavram, şiir, metot, sanat, ontoloji

Interpretation of the “Bu Eller Miydi” Poem of Fazıl Hüsnü Dağlarca by the Method of Ontological Analysis

Öz

The analysis methods play an important role in fınding out the art value of literature texts. Ontological analysis method is one of the methods of poem analysis. The point here in this analysis comprised of various stages is to present artistic value of the literary text. It is known that many methods and theory occurred from the beginning of the 20th century to to the present day about to extract the value of the literary works of art. Ontological analysis method, which it based on a literary text is examined to divided into its layers and emerged in the first half of the 20th century, is the basis of this study. Fazıl Hüsnü Dağlarca, creates a calming atmosphere in his poetry book, Child and God (Çocuk ve Allah). The poet associates the concepts like the world of children, the presence of God and the existence of cosmos with the images of silence, darkness, and solitude. He looks to the past, the future, the death and the presence of living and inanimate objects within the universe inside the silence and the darkness.
In this study, after giving brief information about the ontological analysis method which examines the literary texts on the basis of the layers of being, Dağlarca’s “Bu Eller Miydi”poem was interpreted with the ontological analysis method by taking into consideration the steps of sound, object, character and destiny.

Anahtar Kelimeler

Concept, Poem, Method, Art, Ontology

Kaynakça

• Bayram, Yavuz.(2008). “Divan Şiiri Metinlerinin Ontolojik Tahlili Üzerine”, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan Anısına Uluslararası Divan Edebiyatı Sempozyumu, İstanbul: Beykoz Belediyesi Yayınları
• Bayram, Yavuz. (2003).Ontolojik Analiz Metodu ve Bir Uygulama, Adana: Yom Sanat, 2003.
• Bayram, Yavuz.- Erdemir, Avni.(2008). “Manzum Metinlerin Tahlilinde Ontolojik Yöntem”, Prof. Dr. Mustafa Özbalcı Armağanı, Ankara: Birleşik Kitabevi.
• Çalışkan, Adem. (2010). “Ana Çizgileriyle Cumhuriyet Devri Türk Şiirine Teorik Bir Yaklaşım (1923-1960)” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 3/10, Winter, 141-199.
• Dağlarca, F. Hüsnü. (2018)”Çocuk ve Allah”, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Değer, Mete Bülent.(2015). “Hayali’nin “Bilmezler” Redifli Gazelinin Ontolojik Analiz Yöntemiyle İncelenmesi” Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol/Cilt: 2, No /Sayı: 3, 60-74.
• Demirdağ, Refika Altıkulaç.(2012). “Dağlarca’nın Çocuk ve Allah’ Kitabında Dinginlik ve Mistik Duyuşlar”, Türkbilig Dergisi, 2012 / 24: 143-154.
• Erdem, Mehmet Dursun.(2007). “Ontolojik İncelemeye Dehhânî’nin ‘eyledi’ Redifli Gazeli Örneğinde Yapısalcı Bir Bakış” , Turkish Studies, Vol. 2/3, 254-273.
• Kardaş, Sedat.(2014) “Nâbî’nin ‘Gelür Gider’ Redifli Gazelinin Ontolojik Analiz Yöntemiyle Yorumlanması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 29, 525-536.
• Köktürk, Şahin.(2003). “Bayburtlu Zihnî’nin Bir Koşmasının Ontolojik Analiz Metoduyla İncelenmesi”, Millî Folklor, Yıl 15, S. 60.
• Mumcu Ay, Yasemin.(2009). “Türk Şiirinde Garip Hareketi”, Turkish Studies, Volume 4 /1-II, Winter 2009, 1227-1276.
• Sarıçiçek, Mümtaz.(2008). “Şehriyar’a Selam Haydar Baba’ya Selam’ın Ontolojik Tahlili”, Turkish Studies, Vol. 3/7, Fall, 580-591.
• Tunalı, İsmail. Sanat Ontolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2002.
• Türkçe Sözlük.(2011).“Ontoloji” maddesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 11. baskı, 2011.
• Yeter, G. Belkıs.(2010). “Ontolojik Analiz Metoduyla Yunus Emre’nin Bir Şiirinin İncelenmesi” Mukaddime, 141-154.