ÖRGÜTSEL İKLİMİN ÇALIŞANLARIN PSİKOLOJİK SERMAYE DÜZEYİNE ETKİSİ: BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 353 - 375, 27.07.2020

Gamze Ebru Çiftçi , Şaban Altın

Öz

Çalışanların örgüte ilişkin algılarının bütünü olarak tanımlanan örgütsel iklim kavramı, tüm işletmelerin etkinliği açısından önemli bir yere sahiptir. Yine çalışanların kendi yeterlilikleri, öz güvenleri gibi unsurlarla olumlu ve iyimserlik davranışı göstermeleri olarak tanımlanan pozitif psikolojik sermaye kavramı da etkinlikte önemli bir güdüleme aracıdır. İşletmenin başarısı açısından oldukça önemli olan bu iki kavram özellikle 2000’li yıllardan itibaren alanda bilim insanların araştırdığı konular arasında yerini almıştır. Bu çalışmada da örgütsel iklimin çalışanların psikolojik sermaye düzeyine etkisi temel alınmıştır. Çalışma amacını gerçekleştirmek için nicel araştırma yöntemi seçilmiş ve çalışanlara uygulanmak üzere anket form hazırlanmıştır. Anket formda demografik bilgiler dahil olmak üzere, çalışanların örgütsel iklim algılarını ve psikolojik sermaye düzeylerini ölçmek için ülkemizde geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış “Örgütsel İklim Ölçeği” ve “Psikolojik Sermaye Ölçeği” olan iki ayrı ölçekten faydalanılmıştır. Araştırma uygulaması Çorum ilinde bir kâğıt fabrikasında çalışanlar üzerinde yapılmış, 150 evrende 130 örnekleme ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda örgütsel iklim ile psikolojik sermaye arasında istatistiksel olarak anlamlı etkilere rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel İklim, Çalışanlar, Psikolojik Sermaye

Kaynakça

• Akçay, V. H. (2011). Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini ile İlişkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul. Bayram, N. (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş- Amos Uygulamaları. Ezgi Kitapevi, 1. Baskı, İstanbul. Arthur, H. Goldsmith, Jonathan R. Veum ve William Darity (1997). “The Impact of Psychological and Human Capital on Wages”. Economic Inquiry, 35:815-829. Avey, J., Wernsing, T. ve Luthans, F. (2008). ‘‘Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors’’. Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48- 70. Avey, J., Patera, J. L. ve West, B. J. (2006). ‘‘The Implications of Positive Psychological Capital on Employee Absenteeism’’. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(2), 42-60. Avey, J., Luthans F. ve Jensen, S. (2009). ‘‘Psychological Capital: A Positive Resource for Combating Employee Stress and Turnover’’. Human Resource Management, 48(5), 677-693. Avey, James B., Luthans, F., Smith, R. M. ve Palmer, N. F. (2010). "Impact of Positive Psychological Capital on Employee Well-Being Over Time", Journal of Occupational Health Psychology 15(1): 17–28. Baluku, M. M., Kikooma, J. F., Bantu, E. ve Otto, K. (2018). “Psychological Capital and Entrepreneurial Outcomes: The Oderating Role Of Social Competences of Owners of Microenterprises In East Africa”. Journal of Global Entrepreneurship Research, 8(26): 1-23. Çekmecelioğlu, H. G. (2007). “Örgüt İkliminden İş Tatmini ve İşten Ayrılma Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1):79-97. Çetin, F. ve Varoğlu, A. K. (2015). “Psikolojik Sermaye, Performans, Ayrılma Niyeti ve İş Tatmini Etkileşimi: Cinsiyetin Düzenleyici Rolü”. İş ve İnsan Dergisi, 2(2):105-113. Çetin, F. ve Akçay, V. (2012). “Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini İle İlişkisi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1): 123-140. Çetin, F., Şeşen, H. ve Basım, H. N. (2013). “Örgütsel Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Sürecine Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3): 95-108. Çınar, E. (2011). Pozitif Psikolojik Sermayenin Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir. Ergeneli, A. (1995). “Örgütsel Etkililik Kriteri Olarak Lider Davranışlarının Örgütsel İklim İle İlişkisi: Görev Karmaşıklığı Bakımından Farklılaşan İki Örgüte İlişkin Bir Uygulama”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(1-2):187-199. Erkmen, T. ve Esen, E. (2013). “Psikolojik Sermaye Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışmasi”. Öneri Dergisi (10)39: 23-30. Erkuş, A. ve Fındıklı, M. A. (2013). “Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2):302-318. Gündüz, H. (2008). İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim İle Öğretmenlerin İş Doyumları Arasındaki İlişki (Gaziantep İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep. Gooty, J., Gavin, M., Johnson, P., Lance Frazier, M., Snow, D. (2009). ‘‘In the Eyes of the Beholder: Transformational Leadership, Positive Psychological Capital, and Performance’’. Journal of Leadership and Organizational Studies, 15(4), 353-367. Hair, J. F., Black W. C., Babin B. J. ve Anderson, R.E. (2009). Multivariate Data Analysis. Seventh Edition. Halpin, Andrew, W. ve Croft, Don, B. (1963). "Administrator's Notebook". Midwest Administration Center The University of Chicago, 11(7):1-6. Hansen, A., Buitendach, J.H., ve Kanengoni, H. (2015). “Psychological Capital, Subjective Well-Being, Burnout and Job Satisfaction Amongst Educators In The Umlazi Region In South Africa”. SA Journal of Human Resource Management, 13(1): 621-630. James, L.R., Choi, C.C., Ko, C.H.E., McNeil, P.K., Minton, M.K., Wright, M.A. ve Kim, K.L. (2007). “Organizational and Psychological Climate: A Review of Theory and Research”, European Journal of Work and Organizational Psychology, (17):5-32. Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın, 4. Baskı, Ankara. Kızanıklı M. ve Çöp, S. (2017). “Otel İşletmesi Çalışanlarında Pozitif Psikolojik Sermaye ile İş Performansı Algısı Arasındaki İlişki”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3): 268-287. Korkmaz, M. (2011). “İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim ve Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1):117-139. Luthans. F., Norman, Steven, M., Avolio, J. B. ve Avey, B. James, (2008). “The Mediating Role of Psychological Capital in the Supportive Organizational Climate–Employee Performance Relationship”. Journal of Organizational Behavior, 29: 219–238. Luthans, F., (2002a). “The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior”, Journal of Organizational Behavior, 23: 695-706. Luthans, F., (2002b). “Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths”. Academy of Management Executive, 16(1):57-72. Luthans, F., ve Jensen, S. M. (2002). “Hope: A New Positive Strength for Human Resource Development”, Human Resource Development Review, 1: 304-322. Luthans, F., Luthans, Kyle W., ve Luthans, Brett C. (2004). “Positive Psychological Capital: Beyond Human and Social Capital”. Business Horizons, 47(1): 45-50. Luthans, F. ve Youssef, Caroline, M. (2004). “Human, Social and now Positive Psychological Capital Management: Investing in People for Competitive Advantage”. Organizational Dynamics, 33: 143-160. Luthans, F., Avey, James, B., Avolio, Bruce J., Norman, Steven, M. ve Combs, Gwendolyn M. (2006), “Psychological Capital Development: Toward a Micro-intervention”. Journal of Organizational Behavior, 27: 387-393. Luthans, F., Avolio, Bruce, J., Avey, James, B., ve Norman, Steven, M. (2007a). “Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction”. Personnel Psychology, 60: 541-572. Luthans, F.,Youssef, Caroline, M. ve Avolio, Bruce J. (2007b). Psychological Capital:Developing the Human Competitive Edge. Oxford, UK: Oxford University Press. Luthans, F. ve Youssef, Caroline, M. (2007). “Emerging Positive Organizational Behavior”.Journal of Management, 33: 321- 349. McMurray, A., Pirola-Merlo, A. J., Sarros, J. C. ve Islam, M. (2008). “Leadership and Its Relationship To Organizational Climate, Psychological Capital, Employee Wellbeing and Organizational Commitment”. In M. Wilson (Ed.), Proceedings of the 22nd Australian and New Zealand Academy of Management Conference 2008: Managing in the Pacific Century (pp. 1 - 23). Sydney McMurray, A. J., Pirola-Merlo, A. ve Sarros, J. C. (2010). “ Leadership, Climate, Psychological Capital, Commitment, and Wellbeing In A Non-Profit Organization”. Leadership ve Organization, Development Journal, 31(5): 436-457. Menendez, F., Peña-Suárez, E., Fonseca-Pedrero, E. ve José Muñiz, J. (2017). “Computerized Adaptive Assessment of Organizational Climate”. Anales de Psicología, 33 (january): 152-159. Meydan, C. H. ve Şeşen H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi-Amos Uygulamaları. Detay Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul. Neal A., Griffın, M. A. ve Hart, P.M. (2000). “The Impact of Organizational Climate on Safety Climate and Individual Behavior”. Safety Science, 34:99-109. Norman, S. M., Avey, J., Nimnicht, J. L. ve Pigeon, N. (2010). ‘‘The Interactive Effects of Psychological Capital and Organizational Identity on Employee Organizational Citizenship and Deviance Behaviors’’. Journal of Leadership and Organizational Studies. 17(4), 380-391. Özdemir, F. (2006). Örgütsel İklimin İş Tatmin Düzeyine Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi. Adana. Patterson, Malcolm G., West, Mıchael A., Shackleton, Vıv J., Dawson, Jeremy F., Rebecca Lawthom, R., Maitlis, S., Robinson, David, L. ve Alison M. Wallace (2015). “Validating The Organizational Climate Measure: Links To Managerial Practices”. Productivity and Innovation, Journal of Organizational Behavior, 26: 379–408. Peterson, Suzanne J., Luthans, F., Avolio, Bruce J., Walumbwa, F. ve Zhang, Z. (2011). "Psychological Capital and Employee Performance: A Latent Growth Modeling Approach", Personnel Psychology, 64(2): 427–450 Polatcı, S. (2014). “Psikolojik Sermayenin Görev ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkileri: Polis Teşkilatında Bir Araştırma”. Ege Akademik Bakış, 14(1):115- 124. Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2010). A Beginner's Guide To Structural Equation Modeling. Third Edition. Schneider, B. (2000). The Psychological Life of Organizations. In N. M. Ashkanasy, C. P. M. Wilderon, ve M. F. Peterson (Eds.), Handbook of Organizational Culture and Climate (17–21). Thousand Oaks, CA:Sage. Scott, G. Sussanne ve Burce, A. Reginald (1994). “Determınants of Innovatıve Behavıor: A Path Model of Indıvıdual Innovatıon In The Workplace”. Academy of Management, 37(3): 580-607. Sürel Özer, P., Topaloğlu T. ve Timurcanday Özmen, Ö.N. (2013). “Destekleyici Örgüt ikliminin, Psíkolojik Sermaye ile İş Doyumu İlişkisinde Düzenleyicí Etkisi”, Ege Akademik Bakış, 13(4), 437-447. Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş-Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks. Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2012). Using Multivariate Statistics. Sixth Edition,Copyright By Pearson Education, Inc, All Rights Reserved, Manufactured in the United States of America. Tetik, Türesin, H., Ataç, Oral, L. ve Köse, S., (2018), “Psikolojik Sermaye İle İş Doyumu Ve Performans İlişkisi: Türkiye’de Yapılan Araştırmalar Üzerinden Bir Meta Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2): 289-314. Treuer, Kathryn, V. ve McMurray, Adela, J. (2012). “The Role of Organisational Climate Factors in Facilitating Workplace Innovation”. Entrepreneurship and Innovation Management, 15(4):292-309. Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). “Örgütsel İklimin İş gören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(2): 196-218. Treuer, K. Von ve McMurray, A.J (2012). “The Role of Organisational Climate Factors In Facilitating Workplace Innovation”. Entrepreneurship and Innovation Management, 15(4):292-309. Yılmaz, V., Çelik, H. E., ve Erdoğan, H. E. (2006). “Kuruma Bağlılığı Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modelleriyle Araştırılması: Özel ve Devlet Bankası Örneği”. Sosyal Bilimler Dergisi, 171-183. Yılmaz, V. ve Varol, S. (2015). “Hazır Yazılımlar İle Yapısal Eşitlik Modellemesi: Amos, Eqs, Lisrel”. Dumlupınar University Journal Of Social Sciences, Nisan, 44: 28-44 West, Michael A. ve Lyubovnikova, J. (2015). “Organizational Climate”. International Encyclopedia of The Social and Behavioral Sciences, 17(2): 322-326. Zacher, H. ve Yang, J. (2016). Organizational Climate for Successful Aging. Front. Psychol. 7:1007.