EBU MEDYEN ŞU’AYB EL-ENSARİ’NİN HAYATI, ESERLERİ, EDEBİ YÖNÜ VE SUFİ ŞİİRİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 289 - 312, 29.01.2021

Muhammed Revaha Zor Osman Düzgün

Öz

Endülüslü Sufi âlim ve Medyeniyye tarikatı Piri Ebu Medyen Şu’ayb El-Ensari (1115-1198), Endülüs döneminde yaşamıştır. Dönemin önde gelen âlimlerinden ve hocalarından dini eğitimler almıştır. Dini bilgisi ve birikimiyle zamanın en meşhur şahsiyetlerinden olmuş, insanlara dini anlatmış ve etrafına birçok insanı toplamıştır. Halen Cezayir ve Fas’ta mevcut bulunan Medyeniyye tarikatının da piri olarak kabul edilir. Bu tarikatın diğer bir adı da Şu’aybiyye tarikatıdır. Ebu Medyen özellikleriyle Endülüs döneminde ün salmış ve İbni Arabi’nin de üstatlığını yapmıştır. Kendisinin aynı zamanda eserleri, hikmetleri ve elliden fazla şiiri vardır. Şiirlerinde işlemiş olduğu temalar ilahi aşk, tövbe, istiğfar, İslam vb. konular olduğundan Sufiliğin yansımalarının görüldüğü, Sufi şiiri dediğimiz bir türdür. Bu makalede de Ebu Medyen’in hayatı, eserleri ve edebi kişiliğinin yanında şiirleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ebu Medyen, Sufi Şiiri, Medyeniyye, Şeyhü'l-mağrib, Şeyhü'ş-şuyuh

Destekleyen Kurum

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Teşekkür

Bu makaleyi hazırlamamda yardımcı olan ve değerli bilgilerini benimle paylaşan saygıdeğer danışman Hocam; Doç.Dr. Osman DÜZGÜN'e ve desteğini benden esirgemeyen saygıdeğer hocam; Doç.Dr. Abdüssamet YEŞİLDAĞ'a teşekkürlerimi borç bilirim.

The Biography, Achievements and Literary Character of Ebu Medyen Shu’ayb ElEnsari

Öz

Abu Madyan Shu’ayb al-Ansari (1115-1198), an Andalusian Sufi scholar and the Pir of the Madyaniyya order, lived during the Andalusian period. He received religious education from the leading scholars and teachers of the period and became one of the most prominent personalities of his time with his religious knowledge. He told people about religion and gathered many people around him. Abu Madyan was also the Pir of the Madyaniyya order, currently present in Algeria and Morocco. Another name is this order Shu’aybiyye. With all those characteristics, he became famous during the Andalusian period and was the master of Ibn 'Arabî. He has also worked, mysteries and more than fifty poems. Since the themes he addressed in his poems were divine love, repentance, isthighfar, Islam etc., their genre was called Sufi poetry where reflections of Sufism were seen. This article studied Abu Madyan’s life, works, literary personality as well as his poems.

Anahtar Kelimeler

Abu Madyan, Sufi poetry, Madyaniyya, the shaykh of Maghrib, Shaykh of shaykhs

Kaynakça

• Akdağ, Eyyup [2017], Ebu Medyen’in (ö.594/1197) Hayatı, Tasavvuf Anlayışı ve İstiğfar Kasidesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı:43, s:283-324
• Cornell, Vincent J. “The Way Of Abu Madyan: The Works of Abu Madyan Shuayb (Islamic Texts Society), Cambridge- 1996, s.1-190.
• D.İ.A., İstanbul-1995, XII/200-202; “Karaviyyin Camii.
• El-Magribî, Ebû Medyen, Kâsidetu'l-İstiğfâriyye, yazmalar.gov.tr, Db. No: 06 Mil Yz A 819/7, s.134-135.
• Hibar, Muhtar [2002], Şi’ir Ebu Medyen el-Tilemsani (er-Ru’ya ve’t-Teşkil), Arap Kitap Birliği Yayınları, Şam, s.5-228.
• İzoli A’cac, Ramazan Muhammed Said [2013], “تجليات الحب الإلهي وفلسفته في الشعر الصوفي: "أبو مدين التلمساني أنموذجا”, Ekev Akademi Dergisi, Bahar Sayısı:55, s.243-273.
• Muhyiddin İbnü’l-Arabî, Fütuhât-ı Mekkiyye, çev.: Ekrem Demirli, Litera Yay., İstanbul 2006, c. 2, s. 275.
• Özköse, Kadir [2008], İbnü’l-Arabi’nin şeyhi Ebu Medyen Şuayb el-Ensari’nin hayatı, eserleri ve tesir halkası, İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabi özel sayısı-1), sayı:21, s.95-115.
• Özköse, Kadir, Tasavvufi Hikmet ve Risaleler, Ensar Yayıncılık, Konya-2008, s.1-240.
• Sadık, Gharish [2019], قراءة في مخطوط استغفار أبي مدين, “Ebu Medyen’in” yazmasının okuması, المجلة الجزائرية للمخطوطات, Cezayir yazamalar dergisi, sayı:8, no:9, s.s.101-120, şiirin bulunduğu sayfalar: 108-109.
• Tan M. Nedim[2015], İsmail Hakkı Bey’in Hikemiyyat-ı Şeyh Ebu Medyen Tercümesi, İlim ve Akademik Araştırma Dergisi, sayı:35, s.238-254.
• Ulupınar H. [2013], Ebu Medyen el-Mağribi, 1.baskı, İstanbul, Gelenek Yayıncılık, s.20-296.
• Yazıcı, Tahsin, Ebu Medyen, TDV İslam Ansiklopedisi.
• Yazıcı, Tahsin, “Ebu Medyen”, D.İ.A., İstanbul-1994, X/186.
• Yılmaz, H. Kâmil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul 1994, s. 138.
• Aldiwan.net, Divanü Ebi Medyen, https://www.aldiwan.net/cat-poet-Abu-Madyan . Şiirlere bu siteden erişilmiştir.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-medyen . Bu adresten Ebu Medyen başlığı altındaki bilgilere erişilmiştir.
• Al-Maliki, al-İmam Abdu’l-Hafiz b. Ali al-Sa’idi, قصيدة الاستغفار لشيخ الشيوخ سيدي ابي مدين الغوث, Kasidetü’l-İstiğfar li’şeyhi’ş-Şuyuh Siydi Ebi Medyeni’l-Gavs, https://imamhafiz.site123.me/من-الشعر-الصوفي/قصيدة-الإستغفار-لشيخ-الشيوخ-سيدى-ابو-مدين-الغوث. Bu adresten Kasidetü’l-İstiğfar’ın metni destekleyici kaynak olarak alınmıştır. Karşılaştırması yapılmıştır.
• http://www.yazmalar.gov.tr/basit-arama?q=Ebu+Medyen adlı resmi internet sitesinden de açık kaynaklara erişim sağlanmıştır.