BULGARİSTAN: YOK OLMANIN EŞİĞİNDEN BATI ORTAKLIĞINA

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 18, 29.01.2021

Murat Gül Emrah Karapınar

Öz

Bulgaristan yaklaşık 7 milyon nüfusa ve 110,994 kilometrekare yüzölçümüne sahip; siyasi, ekonomik ve askeri açıdan küçük ölçekli bir Balkan ülkesidir. Ancak, gerek Avrupa–Asya kuşağındaki merkezi konumu gerek büyük devletlere olan yakınlığı nedeniyle tarih boyunca oldukça önemli bir jeopolitik konuma sahip olagelmiştir. Ülkenin sahip olduğu jeopolitik konum Bulgaristan’ı, bölgesel ve uluslararası dinamikler çerçevesinde, önemli bir aktör haline getirmiştir. Bölge üzerinde bölgesel ve uluslararası aktörlerin takip ettikleri politikalar ülkeyi yok olmanın eşiğine getirdiği gibi 20. yüzyılın sonu ve 21. yüzyılın başındaki süreç ve gelişmeler, Bulgaristan’ın Batı ortaklığına dâhil olmasında da etkili olmuştur.
Bu çalışma, Bulgar tarihini ve modern Bulgar dış politikasını ana hatlarıyla incelemeyi hedeflemektedir. Ülkeyi tarihi bağlamda yok olmanın eşiğine getiren ve daha sonrasında da Batı ortaklığına dâhil olmasındaki etkenler uluslararası ve bölgesel dinamikler çerçevesinde ele alınacak ve Bulgaristan dış politikasının bu süreçte takip ettiği yol haritası açıklanmaya çalışılacaktır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle Bulgar devletinin ortaya çıkışından günümüze ana hatlarıyla Bulgar tarihi analiz edilecek ve sonrasında da özerklik sonrası (1878) Bulgar dış politikası esas unsurlarıyla ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, Doğu Bloku, Batı Ortaklığı, NATO, Avrupa Birliği

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (Kasım 2018). 20. yüzyıl siyasi tarihi (1914 – 1995) (25. baskı). İstanbul: Kronik Kitap.
• Armaoğlu, F. (Şubat 2020). 19. yüzyıl siyasi tarihi (1789 – 1914) (19. baskı). İstanbul: Kronik Kitap. Crampton, R. J. (2002). The balkans since the second world war. London: Pearson Education. Crampton, R. J. (2005). A concise history of Bulgaria (2. baskı). Cambridge: Cambridge University Press.
• Dimitrov, V. (2001). Bulgaria: The uneven transition. London: Routledge.
• International Delegation Report (1990). The june 1990 elections in Bulgaria. National Democratic Institute for International Affairs and National Republican Institute for International Affairs.
• İnalcık, Halil, Tanzimat ve Bulgar meselesi. İstanbul: Eren Yayıncılık ve Kitapçılık.
• Jelavich, B. (1991). Russia's Balkan entanglements, 1806-1914. Cambridge: Cambridge University Press.
• Jelavich, B. (2006a). Balkan tarihi: 18. ve 19. yüzyıllar. İstanbul: Küre Yayınları.
• Jelavich, B. (2006b). Balkan tarihi: 20. yüzyıl. İstanbul: Küre Yayınları.
• Jelavich, C. ve Jelavich, B. (2000). The establishment of the Balkan national states, 1804-1920 (4. baskı). Seattle ve London: University of Washington Press.
• Monroe, W. S. (1914). Bulgaria and her people: With an account of the Balkan wars, Macedonia, and the Macedonia Bulgars, Boston: The Page Company.
• NATO El Kitabı (2001). Belgium: Office of Information and Press.
• Oren, N. (1971). Bulgarian comminism: The road to power, 1934-1944. New York: Columbia University Pres.
• Özdemir, H. (2012). Avrupa mantığı: Avrupa bütünleşmesinin teori ve dinamikleri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Sander, O. (1969). Balkan gelişmeleri ve Türkiye (1945-1965). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Uzgel, İ. (2018). Balkanlarla ilişkiler, İçinde B. Oran (Edt.), Türk dış politikası, kurtuluş savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar (16. baskı), (Cilt. 2, ss. 167-181). İstanbul: İletişin Yayınları.