BAĞLAMLI DİZİN VE İŞLEVSEL SÖZLÜK ÇALIŞMALARINDA FENNÎ DÎVÂNI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 333 - 358, 29.01.2021

Ebru Alibaz

Öz

Bu çalışma, Fennî Divânı ile TEBDİZ sistemi platformunda hazırlanan Fennî Divânı Sözlüğü (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) esas alınarak hazırlanmıştır. Divân’ın, bağlamlı dizini (concordance) ve işlevsel sözlüğü, belirli sözlük maddelerinden teşekkül etmektedir. Bu sözlük maddeleri Divân’ın her bir kelimesinin ayıklanması, seçilmesi veya birleştirilmesi şeklinde düzenlenmiştir. Bilhassa bağlamları (context) dikkate alınarak dizinleri oluşturulmuştur. Dizinleri oluşturulan sözlük maddeleri ise; klasik sözlüklerden ziyade pek çok dil ögesini ihtiva etmektedir. Dolayısıyla çalışmada, bu ögelerden yola çıkarak Fennî Divânı’nın söz varlığı ve mana dünyası ortaya çıkarılmıştır. Bununla birlikte çalışma, Mehmed Saîd Fennî’nin hayatı, edebî kişiliği ve üslubuna dair bilgileri ihtiva etmektedir. Sonuç olarak Klasik şiirin kendine has üslubu ile Klasik şairlerin idealize ettikleri dünyanın izlerini taşıyan Fennî Divânı’ndaki edebî malzemeler gün yüzüne çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fennî, Fennî Divânı, Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük

Destekleyen Kurum

Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Teşekkür

Çalışma boyunca yardımını ve desteğini esirgemeyen değerli hocalarım Işılay Pınar Özlük ve Ali Şakir Ergin'e teşekkürü borç bilirim.

In Concordance and Functional Dictionary Studies Fennî’s Divân

Öz

Kaynakça

• Abdulkadiroğlu, A. ve Özkan, F. H. (1994). Yozgat Meşhurları, Ankara: Kariyer Matbaacılık.
• Akbayar, N. (2001). Osmanlı Yer Adları Sözlüğü. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Aksoy, Ö. A.(1976). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. C. I-II, Ankara: TDK Yay.
• Akün, Ö. F. (1994). “Divân Edebiyatı”. İslam Ansiklopedisi, 9: 389-247, İstanbul: TDV Yay.
• Algar, H. (1991). “Bahâeddin Nakşibend”. İslam Ansiklopedisi, 4: 458-460, İstanbul: TDV Yay.
• Alibaz, E. (2020). Fennî Divânı Sözlüğü/ Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alper, Ö. M. (1999). “İbn-i Sînâ”. İslam Ansiklopedisi, 20: 337-345, İstanbul: TDV Yay.
• Aykan, R. (2012). Kelime ve Konularına Göre Alfabetik Kur’an Fihristi. İstanbul: Pınar Yay.
• Ayverdi, İ. (2005). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. Kubbealtı Kültür ve Sanat Vakfı, http://lugatim.com/, İndirilme Tarihi: 20.03.2020.
• Azamat, N. (2000). “İbrahîm Gülşenî”. İslam Ansiklopedisi, 21: 301-304, İstanbul: TDV Yay.
• Devellioğlu, F. (2017). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Dilçin, C. (2013). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: TDK Yay.
• Ergin, A.Ş. (1995). “Fennî Efendi”, İslam Ansiklopedisi. 12: 349, İstanbul: TDV Yay.
• Ergin, A. Ş. (1996). Fennî Divanı, Ankara: Kariyer Matbaacılık.
• Ergin, A. Ş. (2002). “Mehmed Saîd Fennî”. Dergi Park/Akademik, http://static.dergipark.org.tr:8080/articledownload/a520/9bdd/745d/5c9df9527a630.df?, s. 145-166, İndirilme Tarihi: 20.04.2020.
• Fayda, M.(1988). “Adnân”, İslam Ansiklopedisi. 1: 391-392, İstanbul: TDV Yay.
• Gökyay, O. Ş. (2002). “Kâtip Çelebi”, İslam Ansiklopedisi. 25: 36-40, Ankara: TDV Yay.
• Harman, Ö. F. (1994). “Dâvûd”. İslam Ansiklopedisi. 9: 21-24, İstanbul: TDV Yay.
• İnalcık, H.(2016). Şair ve Patron, Ankara: Doğu Batı Yay.
• İsen, M. (1992). “Külbe-i Ahzân”. İslam Ansiklopedisi, 6: 88, İstanbul: TDV Yay.
• İsen, M. (Ed.), Horata, O., Macit, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H. (2017). Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay.
• Johnson, F. (1852). Dictionary, Persian, Arabic and English. London: Honourable East-India Company.
• Kandemir, M. Y. (2007). “Nevevî”. İslam Ansiklopedisi, 33: 45-49, İstanbul: TDV Yay.
• Kılıç, H.(1997). “Harirî”. İslam Ansiklopedisi, 16: 191-192, İstanbul: TDV Yay.
• Kılıç, H. (2000). “İbnü’l-Hâcib”. İslam Ansiklopedisi, 21: 55-58, İstanbul: TDV Yay.
• Koç, Y. (2013). “Yozgat”. İslam Ansiklopedisi, 43: 559-564, İstanbul: TDV Yay.
• Konukçu, E.(1994). “Ebü'l-Fazl el Allâmî”. İslam Ansiklopedisi, 10: 313-314, İstanbul: TDV Yay.
• Korkmaz, Z. (2007). Türkiye Türkçesi Grameri/Şekil Bilgisi. Ankara: TDK Yay.
• Köksal, M. A. (2017). Peygamberler Tarihi. C. I-II, Ankara: TDV Yay.
• Kurnaz, C. (2009). “Sırrı Paşa”. İslam Ansiklopedisi, 37: 127-129, İstanbul: TDV Yay.
• Levend, A. S. (2017). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar. İstanbul: Dergâh Yay.
• Mengi, M. (1991). “Divan Şiiri ve Bikr-i Mana”. Dergâh Dergisi, 2(19), 10-11, İstanbul.
• Ocak, A. Y. (1992). “Balım Sultan”, İslam Ansiklopedisi. 5: 17-18, İstanbul: TDV Yay.
• Onay, A. T. (2016). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü/ Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı (Haz.: Cemal Kurnaz). Ankara: Berikan Yay.
• Özen, Ş. (2011). “Teftâzânî”. İslam Ansiklopedisi, 40: 299-308, İstanbul: TDV Yay.
• Öztürk, M. (1995). “Eşref-i Gaznevî”. İslam Ansiklopedisi, 11: 474-475, İstanbul: TDV Yay.
• Öztürk, Ö. (2017). “Akhilleus, Achilles, Achille, Aşil”. Özhan Öztürk Makaleleri, http://ozhanozturk.com/2017/12/24/akhilleus/, İndirilme Tarihi: 16.09.2019.
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü. C. I-II-III, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Pala, İ. (1993). “Mazmûnun Mazmûnu”. Dergâh Dergisi, S.35, İstanbul.
• Pala, İ. (2003). “Len Terânî”, İslam Ansiklopedis. 27:138, İstanbul: TDVYay.
• Pala, İ. (2017). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
• Pekolcay, A. N. ve Uçman, A. (1995). “Eşrefoğlu Rûmî”. 11: 480-482, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay.
• Şentürk, A. A. ve Kartal, A. (2014). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yay.
• Türk Dil Kurumu (2016). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
• Uludağ, S. (2016). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Vardar, B.(2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yay.
• Yavuz, Y. Ş. (1992). “Beyvâvî”. İslam Ansiklopedisi. 6: 100-103, İstanbul: TDV Yay.
• Yücer, H. M. (2016). “Hoca Hüsâmeddin”. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay., https://islamansiklopedisi.org.tr/hoca-husameddin, İndirilme Tarihi: 05.04.2020.
• Zavotçu, G. (2018). Klasik Türk Edebiyatı Sözlüğü. İzmit: Umuttepe Yay.