الحكم النَّقديُّ بين معايير النَّصِّ وفاعليَّة المتلقِّي

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 711 - 726, 31.07.2021

Hanaa Harami

Öz

Hicri V. Asır; genelde dilin, özelde eleştirinin gelişme ve olgunlaşma evresi olarak öne çıkar. Bu zaman dilimi; şiirin iç yapısı ve dış yapısı bağlamında, eleştiri, belagat ve detaylı nesnel standartların şekillendirilmesine yönelik önemli teşebbüslere şahit olmuştur.
Eleştiri, aslında; “Ayırt etme gücü olan algılama ile başlar. Yorumlama, gerekçelendirme ve analize geçmek üzere; genelde sanata, özelde şiire bakış bağlamında kapsayıcı ve tamamlayıcı bir görüşü dile getirmektir”.
Eleştiri, ortaya çıktığı ilk zamanlarda (Hicrî II. ve IV. Asırlar arası), nadiren gerekçelendirilmiş, ölçülü bir yargı olarak tamamlanmamış ve olgunlaşmamış dar kapsamlı görüşlerden başka bir şey değildi. Eleştiri, bazı durumlarda tafdil siğasına dayanırdı. Buna örnek olarak; “أشعر بيت, أغزل بيت, أهجى بيت, أشعر الشعراء, şu kaside البتارة’dır (keskin), سمط الدهر” ifadeleri verilebilir.
Hicrî V. Asırdaki eleştirel yargılar, kompleks olmayan, basit başlangıçlar olsa bile gerekçelendirme ve yorumlama açısından başlangıç olarak görülmektedir. Bu araştırma, bunlardan bazılarına işaret edecektir.
Ayrıca bu araştırma, zikredilen V. Asır eleştirmenlerinin dile getirdikleri eleştirel yargılardan bazı örnekleri ele almaya çalışmıştır. Ayrıca söz konusu yargıların kabul edilişinde, alıcının aktifliği de açıklanmıştır. Araştırma, eleştirmenlerin şiirden delil getirmesi ve yorumlaması ile buna karşı alıcının aktifliği üzerinde yoğunlaşacaktır.

Anahtar Kelimeler

Metin Standardı ve Dinleyici Aktifliği Bağlamında Eleştirel Yargılar, Standartlar, Metin,, Alıcı,, Şiir.

Teşekkür

شكرا لكم على التفضل بتحكيم بحثي

Critical Judgement in the Context of Text Standard and Receiver Activeness

Öz

Hijri V. Century generally stands out as the stage of development and maturation of language, and in particular as the maturation and development phase of criticism. This period has witnessed significant attempts to shape criticism, rhetoric, and detailed objective standards in the context of the internal and external structure of poetry.

Criticism, actually; "begins with perception, which has the power to distinguish. To express a complementary view of art, in general, to move to interpretation, justification, and analysis, and in particular to express an inclusive and complementary view of poetry".

Criticism, in the first times it emerged (between the 2nd and 4th centuries of Hijri), Rarely gives justification and It was nothing more than immature narrow opinions that were not completed as a measured judgment. Criticism, in the first times it emerged (between the 2nd and 4th centuries of Hijri), was rarely justified, but it was nothing more than immature narrow opinions that were not completed as a measured judgment. Criticism in some cases is based on superlatives (Sigha of Tafdhil); examples includes: "أشعر بيت, أغزل بيت, أهجى بيت, أشعر الشعراء, تلك القصيدة هي البتارة" etcetera.

Critical judgments in the 5th century Hijri, even if there are uncomplicated, simple beginnings it is seen as a beginning in terms of justification and interpretation. This research will point to some of them. Moreover, this research is trying to address some examples of critical judgments expressed by V. Century critics. Besides, in the acceptance of the judgments described, the activeness of the receivers was also stated. The research will focus on the fact that critics bring evidence from poetry, interpret it, and the activeness of the receivers who accepted it.

Anahtar Kelimeler

Critical Judgement, Standards, Text, Receiver, Poetry

Kaynakça

• - إبراهيم بن هرمة: ديوانه، تحقيق: محمد جبار المعيبد، مطبعة الآداب في النجف الأشرف، 1969م.
• 2- الأخطل التغلبي: شعره، صنعة السكري، تحقيق: فخر الدين قباوة، دار الفكر المعاصر- لبنان، دار الفكر- سورية، ط4، 1996م.
• 3- امرؤ القيس: ديوانه، تحقيق: محمد أبو الفضل إبراهيم، دار المعارف، مصر، ط5، 1990م.
• 4- البحتري: ديوانه، عني بتحقيقه: حسن كامل الصيرفي، دار المعارف، مصر، ط3، د.ت.
• 5- أبو تمام: ديوانه، بشرح الخطيب التبريزي، تحقيق: محمد عبده عزام، دار المعارف، مصر، ط5، 1987م.
• 6- الجرجاني، عبد القاهر: أسرار البلاغة، قرأه وعلق عليه: محمود محمد شاكر، مطبعة المدني بالقاهرة، دار المدني بجدة، ط1، 1991م.
• 7- الجرجاني، عبد القاهر: دلائل الإعجاز، تحقيق: محمود محمد شاكر، مطبعة المدني بالقاهرة- دار المدني بجدة، ط3، 1413هـ- 1992م.
• 8- ابن رشيق القيرواني: العمدة في محاسن الشعر وآدابه، تحقيق: محمد محيي الدين عبد الحميد، دار الجيل، ط5، 1401هـ- 1981م.
• 9- زهير بن أبي سلمى: شرح شعره، صنعة: أبي العباس ثعلب، تحقيق: فخر الدين قباوة، مكتبة هارون الرشيد للتوزيع، دمشق- سوريا، ط3، 2008م.
• 10- ابن سنان الخفاجي: سر الفصاحة، دار الكتب العلمية، ط1، 1402هـ-1982م.
• 11- الشريف الرضي: ديوانه، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بيروت، د.ت.
• 12- الشماخ بن ضرار الذبياني: ديوانه، تحقيق: صلاح الدين الهادي، دار المعارف، مصر، 1968م.
• 13- طفيل الغنوي: ديوانه شرح: الأصمعي، تحقيق: حسان فلاح أوغلي، دار صادر، بيروت، ط1، 1997م.
• 14- عباس، إحسان: تاريخ النقد الأدبي عند العرب، نقد الشعر من القرن الثاني حتى القرن الثامن الهجري، دار الثقافة، بيروت- لبنان، ط4.
• 15- قصبجي، عصام: أصول النقد العربي القديم، منشورات جامعة حلب، 2001م، ص174.
• 16- الكميت بن زيد الأسدي، ديوانه: جمع وشرح وتحقيق: محمد نبيل طريفي، دار صادر، بيروت، ط1، 2000م.
• 17- المتنبي: ديوانه، حققه وضبطه وصنع مقدمته الفريدة: شهاب الدين أبو عمرو، هيئة أبو ظبي للسياحة والثقافة، إصدارات دار الكتب الوطنية، أبو ظبي، ط1، 2012م، ص136.
• 18- ابن المعتز: ديوانه، شرح: مجيد طراد، دار الكتاب العربي، بيروت- لبنان، ط1، 1415هـ- 1995م.
• 19- النابغة الذبياني: ديوانه، صنعة ابن السكيت، تحقيق: شكري فيصل، دار الفكر، لبنان، 1968م.
• 20- يزيد بن الطثرية: شعره، صنعة حاتم صالح الضامن، دار التربية للطباعة والنشر والتوزيع، مطبعة أسعد، بغداد، 1973م.