الوَاسِطَةُ بَيْنَ المُتَقَابِلَيْنِ فِي النَّحْوِ Nahivde Zıtlıklar Arasındaki Arabulucu

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 299 - 310, 31.01.2022

Hüseyin Yusuf

Öz

يدور هذا البحث حول مسائل نحويّة حكم عليها بالتّوسّط بين حكمين، وذلك كالتّوسّط بين الإعراب والبناء في الأسماء، والتّعدّي واللّزوم في الأفعال، وغير ذلك ممّا هو موجود في بطون أمّات الكتب النّحويّة، فقد وقع بصري غَيْرَ مرّة على مسائل نحويّة ذهب بعض العلماء فيها إلى القول بالتّوَسّط، فعقدت العزم على جمع ما وقع عليه بصري، ومعالجته في موطن واحد؛ ليكون في متناول مبتغيه، وسهل الوصول إليه على شاديه، وقد سلكت في هذه الدّراسة المنهج الوصفيّ، فجمعت المسائل الموسومة بالتّوسّط بين حكمين من الكتب النحويّة، وفصّلت القول فيها، ووقفت عند آراء النّحاة فيها، ذاكرًا لكلٍّ حجّته في مذهبه ومَشْرَبِهِ، وقد ذيّلت كلّ مسألة بما أراه، وأميل إليه دون سواه، وتنصرف عنه نفسي مطمئنّة، وقد واجهت صعوبة في جمع هذه المسائل المتناثرة في الأبواب النّحويّة المتفرّقة، وذلك لندرة هذه المسائل، وعدم اشتهارها، فتتبّعتها في مظانّها، ورصدتها في أبوابها، ثم ذيّلت البحث بما أراه من نتائج، فثَبَتٍ للمصادر والمراجع.
Bu araştırma iki hüküm arasındaki arabuluculuğa göre nahiv sorunları etrafnda dönmektedir. Ayrıca isimlerde irab ve binae, fiillerde müteaddi (geçişli) ve istek kipleri ve nahiv kitaplarının ana konularında bulunan diğer arabulucukları ele almaktadır. Bazı bilim adamlarınının arabuluculuk ile igli kastettiği nahiv sorunlarıyla birçok kez karşılaştım. İstenilen şeylerin el altında ve kolayca ulaşılabilir olması için karşılaştığım sorunları tek bir noktada toplama kararı aldım. Bu çalışmada betimsel yöntemi kullandım ve nahiv kitaplarından iki hüküm arasında arabuluculuk ile nitelenen sorunları toplayıp kendi içerisinde detaylandırdım. Gramercilerin bu konudaki görüşlerinin üzerinde durdum. Bu makale içerisinde gramercilerin her birinin öğretisindeki argümanlarından zikrederek görüşleri üzerinde de durdum. Gördüğüm her problemi ekledim ve yalnızca buna yöneldim ve bu konuda kendimi serbest bıraktım. Çeşitli nahiv konularındaki dağınık sorunları biraraya getirmede zorluklarla karşılaştım, bunun sebebi sorunların azlığı ve kısıtlı olmasından kaynaklanıyor, bulunabilinecek her yeri takip ettim ve konularını gözlemledim, daha sonra kaynaklar ve uzmanlar tarafından kontrol edilen ulaştığım sonuçları araştırmaya ekledim.

Anahtar Kelimeler

Verilen Orta Hüküm, Arasında, Karşılıklı İki Mesele, Nahivde

Destekleyen Kurum

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

Proje Numarası

-

Teşekkür

Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Çlışanlarına Teşekkür ediyorum.

The Middle Judgment Between Tow Opposite Issues Syntax

Öz

This research considers the syntax issues which are adjudged by means of following a middle course between two judgments. Our research includes to follow a middle course between irab and nouns’ structure, transitive and intransitive verbs and various similar subjects in the syntax books. The syntax issues that some scholars adjudged on “following a middle course” about them have gotten my eyes many times. Therefore, I determined in gathering the issues which got my eyes and providing a solution in a single place. My goal is to help those who are interested in this subject and to provide that the students of this science can easily reach to the relevant subject. In this research, I used the definitional method. So I brought the issues together which have the subject on “holding the middle course between two judgment” from the syntax books. I considered those in details which were said about the issues, and I included the views of syntax scholars about that subject. I mentioned about the evidence of each scholars which adapting to the sect and disposition. At the end of each issue, I additionally gave each of my views and idea that I only inclined to it and my heart accepted it peacefully. I sought those issues in sources where they can be found and I observed and controlled them in the relevant babs. Then, I added my results to the research; I determined on the resource and reference works

Proje Numarası

-

Kaynakça

• القرآن الكريم. أبو البقاء، يعيش بن علي بن بعيش، شرح المفصل، تقديم: د.إميل بديع يعقوب، (لبنان: دار الكتب العلمية 1422هـ، ط1). أبو القاسم محمود بن عمرو الزمخشري، الكشاف، (بيروت: دار الكتاب العربي، ط3، 1407هـ). عباس حسن، النحو الوافي، (مصر: دار المعارف، ط15). مجمع اللغة العربية بالقاهرة، المعجم الوسيط، (مصر: دار الدعوة). محمد محيي الدين عبد الحميد، منحة الجليل بشرح ابن عقيل، (القاهرة: دار مصر للطباعة، ط20، 1420هـ). مصطفى الغلاييني، جامع الدروس العربية، (بيروت: المكتبة العصرية، ط 28، 1414هـ).