MISIR ATASÖZLERİNİN TÜRK ATASÖZLERİ İLE KARŞILANMASI

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 619 - 633, 31.07.2023

Sayed Hassan

Öz

Atasözleri, bir milletin hayat tarzı, kavramlar dünyası, maddî ve manevî kültürü ve dünya görüşü hakkında gereçek ve güvenilir bilgiler veren kültürel ve edebî bir miras olarak büyük bir önem taşımaktadır. Türk ve Mısır halklarının ortak tarihleri, birliktelikleri ve kültürel ilişkileri uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Bunun neticesinde, Türk ve Mısır kültürleri arasında gerek anlam, gerek kullanım münasebetleri bakımından birbirine kelimesi kelimesine mutabık veya benzeşen atasözleri bulunmaktadır. Bu atasözlerinin anlamlarını ve kullanım münasebetlerini doğru bir şekilde bilmek, Mısır ve Türk milletlerinin kültür, düşünce, gelenek ve görenek, inanç ve hayat tarzında ne kadar iç içe yaşadıklarını ortaya çıkaracaktır. Arap atasözleri, birçok Türkçe-Arapça atasözleri çalışmalarında ele alınmıştır. Ancak bu çalışmaların çoğunu gözden geçirdiğimizde, dikkatimizi çeken çok önemli iki husus vardır; Birincisi, bu çalışmaların çoğu, Klasik Arapçadaki atasözleri üzerine yapılması ve modern Arap lehçelerindeki atasözlerini ele almamasıdır. İkincisi ise, söz konusu çalışmalarda, Arap atasözlerinin Türkçedeki karşılıklarının genellikle çeviri ya da açıklama olduğu, az sayıda Arap atasözünün Türk atasözleri ile karşılandığı görülmüştür. Bu çalışmada, Mısır atasözlerini Türk atasözleriyle karşılaştırarak iki milletin atasözleri zenginliğini ortaya çıkarmak, Mısır atasözlerinin Türkçe karşılıklarını vermek ve Türkçeye çevrilmesine yönelik çalışmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atasözü, Mısır Atasözleri, Türk Atasözleri, Mısır Arapçası, Ortak Kültür

Corresponding Egyptian Proverbs With Turkish Proverbs

Öz

Proverbs are vital for purposes of cultural and literary heritage because they give real and more reliable information pertaining to a nation's lifestyle, culture, artifacts/material, spirituality, and worldview. The Turkish and Egyptians share common histories, associations, social ties, and cultural relations emanating from time immemorial. Owing to this phenomenon, there are proverbs between Turkish and Egyptian cultures that are congruent/similar to each other in terms of both meaning and usage. Being cognizant of the definitions and usage relations of these proverbs correctly will reveal how much the Egyptian and Turkish nations lived together in culture, thought, tradition and custom, belief, and lifestyle. Arabic proverbs have been discussed in many Turkish-Arabic proverbs studies. However, when most of these studies are reviewed, there are two critical points that draw our attention; Firstly, most of this work is on proverbs in Classical Arabic and does not deal with proverbs in Modern Arabic dialects. Secondly, in the studies in question, it has been deduced that the Turkish equivalents of Arabic proverbs are usually translations or explanations, and few Arabic proverbs are met with Turkish proverbs. The aim of this study is to reveal the richness of the proverbs of the two nations (Turkey and Egypt) by comparing and contrasting the Egyptian proverbs vs Turkish proverbs, giving the Turkish equivalence of the Egyptian proverbs, and contributing to the studies on their translations into Turkish. For this purpose, 60 proverbs have been selected without being bound by certain conditions from the study called “al-Amthal al-'ammiyya” (Colloquial proverbs), which was prepared by Ahmad Taymour Pasha in 1956, and has the feature of being the most important study written on Egyptian proverbs.

Anahtar Kelimeler

Proverbs, Egyptian Proverbs, Turkish Proverbs, Egyptian Arabic, Common Culture.

Kaynakça

• Abdelli, A. (2015). Türkçe ve Arapçada ortak veya benzeşen atasözleri. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akdağ, H. (1999). Arap dilinde deyimler ve atasözleri. Konya: Tekin Kitabevi.
• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (6.Bs). Ankara: TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1995). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Aksoy, Ö. A. vd. (1996). Bölge ağızlarında atasözleri ve deyimler I. Ankara: TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. vd. (1996). Bölge ağızlarında atasözleri ve deyimler II. Ankara: TDK Yayınları.
• Akyalçın, N. (2012). Türkçemizin incileri atasözlerimiz/Tanıklı sözlük. Ankara: Eğiten Kitap.
• Betül, C. (2016). Arap atasözlerinde toplumsal cinsiyet. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 2(Special Issue 1), 92-103.
• Brosh, H. (2013). Proverbs in the Arabic language classroom. International Journal Of Humanities And Social Science, 3 (5):19-29.
• Çobanoğlu, Ö. (2004). Türk dünyası ortak atasözleri sözlüğü (1.Bs). Ankara: AKMD Yayınları.
• Hassan, S. (2018). Abbas Sayar’ın “Çelo” romanının söz varlığı. (Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hengirmen, M. (2017). Atasözleri sözlüğü. Engin Yayınevi.
• İpek, M. S. (2014). Türk atasözleri ve deyimleri ile eşanlamlı Arap meselleri. Ekev Akademi Dergisi, 60 (18): 187-196.
• Karslı, İ. (2017). Arapça atasözleri ve deyimler kitabı. İstanbul: Mektep Yayınları.
• Naci, M. (2002). Arap edebiyatında deyimler ve atasözleri -Sânihâtü’l-Arab-. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları.
• Nâci, M. (2002). Arap edebiyatında deyimler ve atasözleri. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınevi.
• Paşa, A. T. (2014). El-Emsâlu’l-ʿâmmiyye. Mısır: Hindawi Yayınevi.
• Samir, M. Fuad A (2011). Modern Arap dilinde atasözleri ve deyimler -Sıkça kullanılan kalıplar-. İstanbul: Cantaş Yayınları.
• Şimşek, M. S., Uzun, T. (1991). Arapça-Türkçe deyimler kalıp ifadeler atasözleri sözlüğü. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Uysal, H. (2020). Arap atasözlerinin Türk atasözleri ile karşılanması. Turkish Studies-Language and Literature, 15(2), 889-906.
• Uzun, T. (2003). Arap dilinde meseller (Atasözleri). HRÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 115- 169.
• Yazıcı, N. (2003). Atasözleri ve deyimler. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Yurtbaşı, M. (1994). Sınıflandırılmış Türk atasözleri. Ankara: Özdemir Yayıncılık.