1861 RUS TOPRAK REFORMU VE ETKİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 12, 25.12.2017

Ali Gökdül

Öz

Dünyanın çeşitli ülkelerinde, toprak düzenindeki adaletsizliği ortadan
kaldırmak ve ülke refah seviyesini yükseltmek amacıyla toprak reformları
yapılmıştır. Çalışmada, bu amaçlarla yapılan 1861 Rus Toprak Reformu ele
alınmış ve değerlendirilmiştir. Rusya’da, II. Aleksandr’ın çarlık tahtına
oturmasından sonra toprak reformu için çalışmalara başlanmış ve 19 Şubat 1861’de, Rus
köylüsünün serflikten kurtulduğuna dair ferman yayınlanmıştır. Böylece 16.
yüzyıldan beri Rusya’da devam eden köylü serfliği sistemi sona ermiştir.
Fakat Reformun uygulama aşamasında büyük problemler yaşanmış; ülkede köylü isyanları
meydana gelmiş ve bu durum Rusya’nın genelini etkilemiştir. Aynı zamanda bu
karışıklıklar Rusya’da bazı fikir akımlarının yayılmasına da olanak
sağlamıştır. II. Aleksandr Reformu asıl hedefine ulaşamamış; ancak 1860’lardan
itibaren ülkede önemli etkiler yaratmıştır. Sonuç itibariyle, 1861 Rus Toprak
Reformu başarısız olmuştur. Bu olguda siyasi, iktisadi ve sosyal süreç ülkenin
geleceğini de etkilemiştir. Bu etkide çeşitli ülkelerde yapılan toprak reformlarıyla
benzerlik ve farklılıklar da söz konusudur. Toprak reformlarından alınan ve
alınması gereken çok önemli dersler vardır.

Anahtar Kelimeler

Toprak Reformu, Rusya, II. Aleksandr, Serflik

Kaynakça

• Acar, K. (2004). Başlangıçtan 1917 Bolşevik Devrimine Kadar Rusya Tarihi. Nobel Yayınları. Ankara.
• Aktan, R. (1971). “Türkiye’de Toprak Reformu Çalışmaları”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:26 (No:3): ss. 37-83.
• Ananich, B. (2006). “The Russian Economy and Banking System”. Ed. Lieven Dominic, The Cambridge History of Russia, Vol.II (pp.402-425). Cambridge: Cambridge University Pres.
• Anweiler, O. (1990). Rusya’da Sovyetler. Ayrıntı Yayınevi. İstanbul.
• Armaoğlu, F. (1964). Siyasi Tarih ( 1789-1960 ). Alkım Yayınevi. Ankara.
• Atkinson, D. (Dec., 1973). “The Statistics on the Land Commune”. Slavic Review, Vol.32 (No.4): pp.774-787.
• Barkan, Ö. L. (1980). Türkiye’de Toprak Meselesi. Gözlem Yayınevi. İstanbul.
• Barlett, R. (2006). “Russian Culture: 1801-1917”. Ed. Dominic Lieven. The Cambridge History of Russia, Vol.II (pp.92-115). Cambridge: Cambridge University Pres.
• Black, B. and Tarassova, S. A. (2003). “Institutional Reform in Transition: A Case Study od Russia”. Supreme Court Economic Review, Vol.10: pp.211-278.
• Boratav, K. (1980). Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. Ankara.
• Carr, E. H. (1998). Bolşevik Devrimi II. Metis Yayınları. İstanbul.
• Carr, E. H (2002). Bolşevik Devrimi I. Metis Yayınları. İstanbul.
• Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük Cilt:IV. Ötüken Yayınları. İstanbul.
• Daly, J. W. (2006). “Police and Revolutionaries”. Ed. Dominic Lieven. The Cambridge History of Russia, Vol.II (pp.637-654). Cambridge: Cambridge University Pres.
• Demir, Ö. (2002). Sosyal Bilimler Sözlüğü. Vadi Yayınları. Ankara.
• Ekinci, N. (1997). Sanayileşme ve Ulusallaşma Sürecinde Toprak Reformundan Köy Enstitülerine. T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
• Ely, R. T. (Mar., 1916). “Russian Land Reform”. The American Economic Review, Vol.6 (No. 1): pp.61-68.
• Ergün, M. (2009). “Rus Eğitiminde Batılılaşma Çabaları ve Reformlar”. Kuramsal Eğitimbilim, (Sayı:2 (1)): ss.31-56.
• Gatrell, P. (2006). “Economic and Demogojik Change: Russia’s Age of Economic Extremes”. Ed. Ronald Grigor Suny. The Cambridge History of Russia, Vol.III: pp.383-410. New York: Cambridge University Pres.
• Glinski, D. (2008). “Peasant Uprising”. Encyclopedia of Russian History, Vol.3: pp.1155-1156. New York: Infobase Publishing.
• Grant, J. (2007). “Alexander II, Tsar of Russia (1818-181)”. Ancyclopedia of the Age of Imperialism, 1800-1914, Vol.1-2: pp.23-24. London: Greenword Pres.
• Hachten, E. A. (2002). “In Service to Science and Society: Scientists and the Public in Late-Nineteenth-Century Russia”. Osiris, 2nd Series, Vol.17: pp.171-209.
• Hamitoğulları, B. (1966). “Türkiye’de Toprak, Toprak Reformu ve İktisadi Kalkınma”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:XXI (No:1): ss.21-46.
• Hellie, R. (Dec., 2005). “The Structure of Russian Imperial History”. History and Theory, Vol.44 (No:4): pp.88-112.
• Hoch, S. L. (Jun., 1991). “The Banking Crisis, Peasant Reform, and Economic Development in Russia, 1857-1861”. The American Historical Review, Vol.96 (No.3): pp.795-820.
• Hoch, S. L. (Sum., 2004). “Did Russia’s Emancipated Serfs Really Pay Too Much for Too Little Land? Statistical Anomolies and Long-Tailed Distributions”. Slavic Review, Vol.63 (No.2): pp.247-274.
• Ivanov, S. M. (2007). “Çağdaşlaşma Sürecinde Rusya’nın ve Türkiye’nin Yazgılarındaki Benzerlik Üzerine (18. Yüzyıl-20. Yüzyılın Başları)”. Çev. Bülent Duru. Der. Ayşegül Mengi. Ruşen Keleş’e Armağan, VI. Kitap: Demokrasi ve Politika (ss.1-10). Ankara.
• Johnson, R. E. (2008). “Peasantry”. Encyclopedia of Russian History, Vol.3: pp.1153-1155. New York: Infobase Publishing.
• Köksal, Y. (Şubat 2008). “Sessiz Toprak Reformu”. Toplumsal Tarih (Sayı.170): ss.24-30.
• Kurat, A. N. (1999). Rusya Tarihi. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara.
• Planck, U. ve Ayyıldız, T. (1976). Toprak Reformu ve Bazı Ülkelerde Uygulanması. Atatürk Üniversitesi Basımevi. Erzurum.
• Puskarev, S. G. (Apr., 1968). “The Russian Peasants’ Reaction to the Emancipation of 1861”. Russian Review, Vol.27 (No.2): pp.199-214.
• Rabinowitch, A. (2008). “October Revolution”. Encyclopedia of Russian History, Vol.3: pp. 1088-1096. New York: Infobase Publishing.
• Savcı, B. (1965). “Toprak Reformu Üzerine”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.XX (No.1): ss.365-374.
• Smith, S. A. (2006). “The Revolution of 1917-1918”. Ed. Ronald Grigor Suny. The Cambridge History of Russia, Vol.III (pp.114-139).New York: Cambridge University Press,
• Sönmez, M. T. (1998). Osmanlıdan Günümüze Toprak Mülkiyeti. Odak Yayınevi. Ankara.
• Söylemezoğlu, G. K. (1939). Rusya Tarihi. Kanaat Kitabevi. Ankara.
• Tilly, C. (1993). Avrupa’da Devrimler. Yenibinyıl Yayınevi. İstanbul.
• Ülken, Y. (1982). “Atatürk ve Toprak Reformu”. Prof. Dr. Ümit Doğanay’ın Anısına Armağan 2. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Walicki, A. (2009). Rus Düşünce Tarihi Aydınlanmadan Marksizme (Çev. Alaeddin Şenel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yüksel, D. (2006). Rus Modernleşmesi ve Türkiye (1682-1905). Hacettepe Ün. AİİT Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.