FERRUH BOZBEYLİ’NİN SİYASAL DÜŞÜNCESİNDE “DEMOKRATİK SAĞ” KAVRAMI

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 130 - 143, 02.07.2019

İhsan Ömer Atagenç

Öz

Soğuk
Savaş dönemine giriş sürecinde Türk Sağı’nın merkezi Demokrat Parti’nin kuruluşunda
ortaya çıkan ve “46 Ruhu” olarak tanımlanan bir siyasal geleneği ifade
etmektedir. Ancak 1960’lı yılların sonunda DP geleneği üzerine kurulu olan
Adalet Partisi (AP) içinde önemli siyasal kırılmalar meydana gelmiştir. Bu
kırılmalardan en önemlisi Ferruh Bozbeyli önderliğinde ortaya çıkan Demokratik
Parti (DP)’dir. DP, Demokrat Parti’nin ardılı olma iddiası ile siyasal hayata
dahil olan bir merkez sağ partidir. DP merkez sağın ana eğilimlerini temsil
etmekle birlikte diğer merkez sağ partilerden daha geleneksel ve muhafazakâr bir
siyasal partidir. Bozbeyli bu yeni süreçteki siyasal pozisyonu “Demokratik Sağ”
olarak tanımlamaktadır. “Demokratik sağ” kavramı bir yandan Türk sağının
geleneksel kodlarına sahipken, öte yandan aşırılıkçı eğilimlere karşı yeni bir sağ
ideolojinin de temellerini atmıştır. Başka bir ifadeyle Erken Cumhuriyetin
ideolojik kodları ile uyumlu görünürken aynı zamanda da bir Soğuk Savaş dönemi
gerçeği olarak Türk-İslam Sentezi’ni resmi ideoloji ile dengeleyen bir nokta
üzerinde durmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Demokratik Parti, Ferruh Bozbeyli, Türk Sağı

Kaynakça

• (1971). 72’ler Hareketi ve Demokratik Parti. Ankara: Ajans-Türk Matbaacılık Sanayi.(1973). Demokratik Parti Seçim Beyannamesi: 946 Hareketinin Manâ ve Felsefesi Etrafında Elele. Ankara: Ajans Türk Matbaacılık Sanayi.(1970). Demokratik Parti Tüzük ve Program. Ankara: Ajans Türk Matbaacılık Sanayi.Başkaya, F. (2011). Paradigmanın İflası: Resmi İdeolojinin Eleştirisine Giriş. Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı.Bora, T. (2012). “Türk Sağı: Siyasal Düşünce Tarihi Açısından Bir Çerçeve Denemesi”, İnci Özkan Kerestecioğlu, Güven Gürkan Öztan (Ed.). Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (9-28). İstanbul: İletişim Yayınları.Bozbeyli, F. (1977). Birinci Cemre. İstanbul: Selçuklu Yayınları.Bozbeyli, F. (1976). Demokratik Sağ. İstanbul: Dergâh Yayınları.Bozbeyli, F. (1978). Politika Sınavı. İstanbul: Selçuklu Matbaası.Bozkır, G. (2013). “Cumhuriyetçi Güven Partisi”. Turgay Uzun (Ed.). İttihat ve Terakki’den Günümüze Siyasal Partiler (283-312). Ankara: Orion Kitabevi.Cizre, Ü. (2002). AP-Ordu İlişkileri: Bir İkilemin Anatomisi. İstanbul: İletişim Yayınları.Coşkun, A. (1978). Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokratik Sol. İstanbul: Tekin Yayınevi.Çavdar, T. (1999). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze). Ankara: İmge Yayınları.Demir, D. C. (2017). “Altmışlı Yıllarda Merkez Sağ: Demirkırat’tan Adalet Partisi’ne Merkez Sağın Sancılı Serüveni”. Mete Kaan Kaynar (Haz). Türkiye’nin 1960’lı Yılları (483-517). İstanbul: İletişim Yayınları.Demirel, A. (2011). Birinci Meclis’te Muhalefet: İkinci Grup. İstanbul: İletişim Yayınları.Demirel, T. (2009a). “1946-1980 Döneminde Türkiye’de ‘Sol’ ve ‘Sağ’”. Ömer Laçiner (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Dönemler ve Zihniyetler (413-450). İstanbul: İletişim Yayınları.Demirel, T. (2013). Adalet Partisi: İdeoloji ve Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.Demirel, T. (2009b). “Ferruh Bozbeyli”. Ahmet Çiğdem (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık (570-575). İstanbul: İletişim Yayınları. Ecevit, B. (2015). Atatürk ve Devrimcilik. İstanbul: İş Bankası Yayınları.Erdoğan, M. (2013). “Liberalizm ve Türkiye’deki Serüveni”. Murat Yılmaz (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Liberalizm (23-40). İstanbul: İletişim Yayınları.Erken, B. (2016). “Türkiye’de Merkez Sağ İdeolojisini Siyasi Hareket Üzerinden Temellendirme Denemesi”. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 191-222.Eroğul, C. (2013). Demokrat Parti: Tarihi ve İdeolojisi. İstanbul: Yordam Yayınları.Gevgilili, A., (1987). Yükseliş ve Düşüş. İstanbul: Bağlam Yayınları.Kili, S. (1976). 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.Koçak, C. (2017). Türkiye’de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları: CHP İktidarının Sonu. İstanbul: İletişim Yayınları.Özdemir, H. (2011). “Siyasal Tarih (1960-1980)”. Sina Akşin (Yay. Yön.). Türkiye Tarihi Cilt 4: Çağdaş Türkiye 1908-1980 (191-264). İstanbul: Cem Yayınevi. Özdoğan, G.G. (2002). “Turan”dan “Bozkurt”a: Tek Parti Döneminde Türkçülük (1931-1946). İsmail Kaplan (Çev). İstanbul: İletişim Yayınları. Özel, S., Sarıkaya, A. (2013). “Türkiye’de Liberalizmin Prangaları”. Murat Yılmaz (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Liberalizm (452-473). İstanbul: İletişim Yayınları.Safi, İ. (2007). Türkiye’de Muhafazakâr Siyaset ve Yeni Arayışlar. Ankara: Lotus Yayınevi.Sönmezoğlu, F. (2006). II. Dünya Savaşı’ndan Günümüze Türk Dış Politikası. İstanbul: Der Yayınları.Şener, M. (2010). Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset: Yön, MDD ve TİP. İstanbul: Yordam YayınlarıŞeyhanlıoğlu, H. (2011). Türk Siyasal Muhafazakârlığının Kurumsallaşması ve Demokrat Parti. Ankara: Kadim Yayınları.Taşkın, Y. (2009). “Türkiye’de Sağcılık”. Ömer Laçiner (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Dönemler ve Zihniyetler (451-473). İstanbul: İletişim Yayınları.Timur, T. (2003). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş. Ankara: İmge Yayınları.Tunaya, T. Z. (1952). Türkiye’de Siyasî Partiler 1859-1952. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları.Ünsal, A. (2002). Umuttan Yalnızlığa Türkiye İşçi Partisi 1961-1971. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.Ünsaldı, L. (2014). Bir Ekonomizm Eleştirisi: Türkiye’de Kalkınma Fikri. İstanbul: Heretik Yayıncılık.