BENLİK, ÖZ-DUYARLIK VE KİMLİK BAĞLAMINDA YEKTA KOPAN’IN AİLE ÇAY BAHÇESİ ROMANINDA BİREYİN VAROLUŞ SORUNSALI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 113 - 127, 24.06.2020

Semih Zeka

Öz

Benlik, çocuğun zihninde kendine dair belirlediği görünümdür. Birey, dünyaya benlik sahibi olarak gelmez. Birey, benliğini diğer insanlarla etkileşimi sonucunda elde eder. Bireyin ilk dönemlerinde benlik kavramı somut niteliklerle sergilenir; ancak bireyin yaşı ilerledikçe benlik kavramı duygu ve düşüncelerle soyut bir hal alır. Benlik saygısı, bireyin kendinden hoşnut olma halidir. Ergenlik döneminde benlik kavramı, kendini kimlik olarak gösterir. Kimlik, bireyin kendi beni ile öteki/ötekilerin beninin bir araya gelmesi ile oluşur. Öz-duyarlık ise bireyin kendi beni ile diğerlerinin beni arasındaki etkileşimin sorunsuz gerçekleşmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Çünkü birey, öz-duyarlık sergileyerek bu etkileşimde yaşadığı sorunları kendini ve diğerlerini suçlayarak sürekli hale getirmez.
Yekta Kopan’ın “Aile Çay Bahçesi“ adlı romanının birincil kişisi Müzeyyen, verili hayat tarzından uzaklaşıp yeni bir kimlik edinme süreci yaşar. Müzeyyen’in kendisine ve diğer insanlara yönelttiği eleştirel tutum ise onu kolektif bir kimliğin parçası olmaktan uzaklaştırır. Ancak bu kimliğin yerine neyi yerleştireceğini bilmeyen Müzeyyen, hayata karşı ümidini kaybeder. Müzeyyen’in annesi Meral Hanım, babası Nejat Bey, kız kardeşi Çiğdem ile babasının birlikte yaşadığı Hayriye Hanım da kimlik edinme sürecinde sorun yaşayan kişilerdir. Bu çalışmada Yekta Kopan’ın “Aile Çay Bahçesi” adlı romanın kişileri, benlik, öz-duyarlık ve kimlik bağlamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yekta Kopan, Benlik, Öz-duyarlık, Kimlik

Kaynakça

• Adler, A. (2001). Yaşama Sanatı (Çev. Kâmuran Şipal). 7. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Adler, A. (2012). Yaşamla İlgili Sorunlar (Çev. Lütfi Yarbaş). 3. Baskı, İzmir: İlya Yayınevi.
• Akın, Ü. (2013). “Öz-duyarlık (Self-Compassion)”, Ahmet Akın (ed). Güncel Psikolojik Kavramlar: Benlik (ss.15-44), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Aşkın, M . (2010). Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 213-220.
• Bee, H., Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi (Çev. Okhan Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Demirtaş, E., T. (2017). “Kişilik ve Kişiliğin Temel Kavramları”. Dilek Gençtanırım Kurt, Evrim Çetinkaya (ed). Kişilik Kuramları (ss. 1-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Derin, S. (2017). “Analitik Psikoloji: C. Jung”. Dilek Gençtanırım Kurt, Evrim Çetinkaya (ed). Kişilik Kuramları (ss. 104-149). Ankara: Pegem Akademi.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. 15. Baskı, İstanbul: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Holt, J. (2000). Çocukluktan Kaçış (Çev. Sinem Yılancı, Cihan Aksoy). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• İnternet: https://canyayinlari.com/kisidetay/yazarlar/11497/null/ [Erişim Tarihi: 13.01.2020]
• İnternet: https://markaokulu.bilgi.edu.tr/yekta-kopan/ [Erişim: 13.01.2020]
• Kopan, Y. (2017). Aile Çay Bahçesi. 3. Baskı, İstanbul: Can Yayınları.
• Şanlı, Ö. (2014). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Kimlik, Örgütsel İmaj Algılarının Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi (Malatya İli Örneği), Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Elazığ.
• Tamer, M., G. (2014). “Kimlik/lerin Seyrine Bir Keşif”, Folklor/Edebiyat Dergisi, Cilt:20, Sayı: 77, 83-99.
• Yavuzer, H. (2014a). Ana-Baba ve Çocuk. 25. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2014b). Çocuk Psikolojisi. 37. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yörükoğlu, A. (2004). Çocuk Ruh Sağlığı. 27. Baskı, İstanbul: Özgür Yayınları.