Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastaların Ruhsal Hastalıklar İçin İlk Başvuru Yerlerinin Ve Birinci Basamağı Tercih Etmeme Nedenlerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, , 5 - 10, 31.01.2018

Utku Urgan , Çiğdem Çağlayan

https://doi.org/10.30934/kusbed.338789

Öz

Amaç: Depresyon, anksiyete bozukluğu, alkol ve madde bağımlılığı gibi birçok ruhsal hastalık birinci basamak sağlık hizmetlerinin başarılı bir şekilde sunulmasıyla önlenebilmektedir. Ancak bu hastalıklara sahip bireylerin yalnızca %18’i birinci basamakta tedavi almaktadır. Bu araştırma Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Polikliniği’ne başvuran hastaların ilk başvuru yerlerini belirlemeyi ve birinci basamakta sunulan ruh sağlığı hizmetini tercih etmeme nedenlerini ortaya koymayı amaçlamıştır.

Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tiptedir. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Polikliniği’ne 11-29 Temmuz 2016 tarihleri arasında ilk kez başvuran 110 hastadan; %84.3’ü (n=92) araştırmaya katılmayı kabul etmiştir. Araştırmanın değişkenleri, katılımcıların sosyodemografik özellikleri ile ruh sağlığı hizmetleri hakkındaki bilgi ve deneyimleri olarak belirlenmiştir. Toplanan veriler SPSS 20.0 paket programı ile değerlendirilmiş, tanımlayıcı analizler, Ki-Kare ve Mann-Whitney U testleri yapılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 31.3 ± 11.4 yıl olup, %40.2’si (n=37) erkek, %59.8’si (n=55) kadındır. Araştırmada duygudurum bozukluğu sıklığı %34.8 (n=32), anksiyete bozukluğu %34.8 (n=32) olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların %24’ü (n=22) ruh sağlığı hizmeti almak için en az bir defa birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuru yaptığını belirtirken, %21.7’si aile hekiminin ruhsal hastalıklar konusunda bilgi ve becerisine güvendiğini belirtmiştir. Ruh sağlığının sadece psikiyatri uzmanının alanı olduğunu düşünmesi nedeniyle ilk başvuruyu birinci basamakta çalışan hekime yapmadığını belirtenlerin sıklığı %53.4 (n=47) olarak tespit edilmiştir.

Sonuç: Hasta tanılarının yaklaşık üçte ikisi birinci basamakta tedavi imkanı olan anksiyete bozuklukları ve duygudurum bozukluklarıdır. Ancak yine de birinci basamak sağlık hizmetlerinin ruhsal hastalıkların tanı ve tedavisinde tercih edilmediği görülmektedir. Toplumun aile hekiminin bu hizmeti sunduğunu bilmemesi yada aile hekimini bu konuda yetersiz bulması bu durumun iki önemli nedeni olarak görülmektedir. Sevk zincirin aktif hale getirilmesi; öncelikle hastaların bağlı bulunduğu aile hekimini tanımasını, kişilerin hekime güven duymasını ve ruh sağlığı hizmeti almak için ilk olarak birinci basamağı kullanmasını sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Birinci basamak, sağlık hizmeti, ruh sağlığı

Determination Of The Reasons For Not Applying Primary Health Care Facility And The First Recoursed Place Of Patients Who Admitted To Kocaeli University Medical School Hospital Psychiatric Clinic For Mental Illness

Öz

Objective: Many mental illnesses such as depression, anxiety disorder, alcohol and substance abuse can be prevented by presenting primary healthcare services successfully. However, only 18 % of these individuals receive first-line treatment. This study aimed to determine the first application places of those who want to get mental health services and to reveal the reasons why they do not prefer mental health service offered at the primary health care.

Methods: Research is descriptive study. One hundred and ten patients who applied to Kocaeli University Medical Faculty Psychiatric Outpatient Clinic for the first time between 11-29 July 2016; 84.3% (n=92) agreed to participate in the study. The variables of the study were the participants' socio-demographic characteristics and their knowledge and experience about mental health services. The collected data were evaluated with SPSS 20.0 package program, descriptive analyzes, Chi-Square and Mann Whitney U tests were performed.

Results: The mean age of the participants was 31.3 ± 11.4, 40.2% (n=37) male and 59.8% (n=55) females. In the study, mood disorder frequency was found to be 34.8% (n=32) and anxiety disorder was found to be 34.8% (n=32). While 24% (n=22) of the participants stated that they had applied to the primary health care facility at least once in order to receive mental health service, 21.7% of them stated that the family physician was safe and knowledgeable about mental illnesses. Fifty-three percent (n=47) of the first respondents stated that they did not do primary care because they believe that the mental health was the area of psychiatric specialists.

Conclusion: Approximately two-thirds of the patient diagnoses in this study are anxiety disorders and mood disorders, which are the first-line treatment possibilities. However, it is seen that primary health care services are not preferred in the diagnosis and treatment of mental illnesses. Whether the community's family physician does not know that it offers this service or finds the family physician inadequate in this regard are seen as two important reasons. Activation of the referral chain; first of all, to recognize the family physician to which the patients are attached, to ensure that the patients are trustworthy and to use the first step to get mental health services.

Anahtar Kelimeler

Primary care, health services, mental health

Kaynakça

• Mental health: a state of well-being Last update: 2014. http://www.who.int/features/factfiles/mental_health/en/ Erişim Tarihi: 20.08.2016.
• Erol N, Kılıç C, Ulusoy M ve diğ. Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara. 1998.
• WHO. Global Burden of Disease 2000-2012 www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates/en/index2.html/Globalsummayestimates Erişim Tarihi: 20.08.2016.
• Gültekin BK. Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Ayaktan Başvuran Hastaların Birinci Basamak Deneyimleri. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2011; 12(1): 25-30.
• Aksaray G, Kaptanoğlu C, Oflu S. Koruyucu Ruh Sağlığı . Yeni Symposium. 1999; 37(3): 55-59.
• WHO and Wonca Working Party on Mental Health What is primary care mental health? WHO and Wonca Working Party on Mental Health. Ment. Health Fam. Med. 2008; 5(1): 9–13.
• Aydın S. Birinci Basmakta Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeklerinin Kullanımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2005; 9(1): 26-31. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı. Ankara: Sağlık Bakanlığı. 2011; 26-27.
• Dönmez L, Dedeoğlu N, Özcan E. Sağlık Ocaklarına Başvuranlarda Ruhsal Bozukluklar. Türk Psikiyatri Dergisi. 2000; 11(3):198-203.
• Bahar A, Savaş HA, Bahar G. Psikiyatri Hastalarında Tıp Dışı Yardım Arama Davranışının Değerlendirilmesi. Yeni Sempozyum Dergisi. 2010; 48: 216-222.
• Ocaktan ME, Özdemir O, Akdur R. Birinci basamakta ruh sağlığı hizmetleri. Kriz dergisi. 2004; 12(2): 63–73.
• Ward E, King M, Lloyd M ve diğ. Randomised Controlled Trial Of Non-Directive Counselling, Cognitive-Behaviour Therapy, And Usual General Practitioner Care Forpatients With Depression I: Clinical Effectiveness. BMJ. 2000; 321(7273): 1383-1388.