Şizofreni Hastalarında Destekli İşe Yerleştirim: Üç Yıllık İzlem Sonucunun Değerlendirmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 228 - 234, 01.11.2021

Aysel İncedere Mustafa Yıldız

https://doi.org/10.30934/kusbed.901262

Öz

Amaç: Şizofreni hastalığı olan bireylerin hastalık belirtileri ve toplumsal etkenler nedeniyle iş yaşamına katılım oranı düşüktür. Oysaki hastaların iş yaşamında olmasının iyileştirici özelliği bilinmektedir. Hastaların işe yerleştirimi için değişik hizmet modelleri geliştirilmiştir. Burada olgu yöneticiliği uygulamasıyla işe yerleştirilen bir grup şizofreni hastasının üç yıllık iş yaşamı sonuçları sunulacaktır.
Yöntem: Olgu yöneticiliği uygulamasıyla destekli işe yerleştirim hizmetleri için belirlenmiş ilkeler çerçevesinde hastaların niteliklerine uygun konumlarda toplumla bütünleşik olan işe yerleştirme çalışması yapıldı. İş yeri ile klinik hizmetler arasında eşgüdüm sağlanarak çalışan hastalara bireyselleştirilmiş destek sağlandı. Bu hizmetler kapsamında engelli ya da normal kadrodan işe yerleştirilmiş 12 şizofreni hastasının üç yıllık izlem verileri incelendi. Katılımcıların klinik ve toplumsal işlevsellikleri destekli işe yerleştirim hizmetlerinden önce ve sonra ölçüldü. Sonuçlar parametrik olmayan testlerden olan Wilcoxon Testi ile değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmaya alınan hastaların 3’ü (%25) normal kadrodan, 9’u (%75) engelli kadrosundan işe başladı. Devlet sektöründe memur/hizmetli kadrosunda 7 hasta (%58), özel sektörde 5 hasta (%42) işe başladı. Destekli işe yerleştirim hizmetleri sunulan katılımcıların 10’nu (%83) 36 ay boyunca işine devam etti. Destekli işe yerleştirim sonrasında klinik ve toplumsal işlevsellik alanlarındaki ölçeklerden alınan puanlarda başlangıç ölçümlerine göre anlamlı fark saptandı.
Sonuç: Olgu yöneticiliği uygulamasıyla yürütülen destekli işe yerleştirim hizmetlerinin şizofreni hastalığı olan bireylerin işe yerleşmesinde, işi sürdürmesinde, hastalık belirtilerinin azalmasında, toplumsal işlevselliklerinin artmasında ve aile yükünün azalmasında önemli katkıları olacağı söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, Mesleki İyileştirim, Olgu Yönetimi, destekli işe yerleştirim

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Çalışmaya katılan hasta ve yakınlarına teşekkür ederiz.

Supported Employment of the Patients with Schizophrenia: An Evaluation of the Results of the 3-Year Follow-Up

Öz

Objective: Employment is an important part of recovery for individuals with schizophrenia. Therefore, there are different vocational rehabilitation programs developed for individuals with schizophrenia. Here, three-year work-life results of a group of schizophrenia patients who were job placement with case management practice will be presented.
Methods: With the case management model, job placement in community integration was provided in positions suitable for the qualifications of the patients. Working patients were provided with individualized support by ensuring coordination between the workplace and clinical services. Three-year follow-up data of 12 schizophrenia patients who were employed with disabled or from the competitive jobs were analyzed. The clinical and social functionality of the participants were measured with various tests before and after the supported employment services. The results were evaluated using the Wilcoxon Test which is one of the nonparametric tests.
Results: Of the patients participating in the study, 3 (25%) were recruited in competitive jobs and 9 (75%) in disabled staff. Seven patients (58%) started working as civil servants in the public sector and 5 patients (42%) in the private sector. It was observed that 10 (83%) of the participants continued to work for 36 months with supported employment services. A significant (p<0.05) difference was found in the scores of the participants from the scales in the areas of clinical and social functionality.
Conclusion: Supported employment services carried out with the case management model can be a crucial rehabilitation service for individuals with schizophrenia to job placement and job tenure, to decrease their symptoms, to increase their social functionality and, to decrease the family burden.

Anahtar Kelimeler

Schizophrenia, vocational rehabilitation, supported employment, case management

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• GBD 2017 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators. Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet 2018.10392: 1789–1858. doi:10.1016/S0140-6736(18)32279-7.
• OECD. Sick on the job? Myths and realities about mental health and work. Paris: OECD publishing; 2012. doi:10.1787/9789264124523-en.
• Murray CJ, Vos T, Lozano R, et al. Disability-adjusted life years DALYs for 291 diseases and injuries in 21 regions, 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden Disease Study 2010. Lancet. 2012.380:2197–2223. doi: 10.1016/S0140-6736(12)61689-4.
• Vornholt K, Villotti P, Muschalla B, et al. Disability and employment – overview and highlights. Eur J Work Organ Psychol.2018;271:40-55. doi:10.1080/1359432X.2017.1387536.
• Kilian R, Becker T. Macro-economic indicators and labour force participation of people with schizophrenia. J Ment Health.2007;162: 211-222. doi:10.1080/09638230701279899.
• Schultz IZ, Rogers ES. Work accommodation and retention in mental health. New York: Springer.2011,37-40. doi:10.1007/978-1-4419-0428-7.
• Marwaha S, Johnson S, Bebbington P, et al. Rates and correlates of employment in people with schizophrenia in the UK, France and Germany. Br J Psychiatry. 2007;191:30-37. doi:10.1192/bjp.bp.105.020982.
• Yıldız M, Kaytaz Yılmaz BN, İncedere A, et al. Rates and correlates of employment in patients with schizophrenia: a multicenter study in Turkey. Int J Soc Psychiatry. 2019;653:235-243. doi: 10.1177/0020764019839082.
• Brantschen E, Kawohl W, Rössler W, et al. Supported employment improving competitive employment for people with mental illness: the role of motivation and social network. J Vocat Rehab.2014;401:41-47. doi:10.3233/JVR-13066.
• Mervis JE, Fiszdon JM, Lysaker PH, et al. Effects of the Indianapolis Vocational Intervention Program IVIP on defeatist beliefs, work motivation, and work outcomes in serious mental illness. Schizophr Res. 2017;182:129-134. doi: 10.1016/j.schres.2016.10.036.
• İncedere A, Yıldız M, Kaytaz BN, ve ark. Çalışmayan şizofreni hastalarında çalışma güdülenmesi ve ilişkili demografik etkenler. Anadolu Psikiyatri Derg. 2020;211:23-29. doi:10.5455/apd.49382.
• Chow CM, Cichocki B. Predictors of job accommodations for individuals with psychiatric disabilities. Rehabil Couns Bull. 2015;593:172-184. doi:10.1177/0034355215583057.
• Jin H, Mosweu İ. The Societal Cost of Schizophrenia: A Systematic Review. Pharmacoeconomics. 2017;351:25-42. doi: 10.1007/s40273-016-0444-6.
• Danley KS, Rogers ES, MacDonald-Wilson, K, Anthony W. Supported employment for adults with psychiatric disability: Results of an innovative demonstration project. Rehabil Psychol. 1994;394: 269-276. doi:10.1037/H0080327.
• Bond GR. Supported employment: Evidence for an evidence-based practice. Psychiatr Rehabil J. 2004;274:345-359. doi: 10.2975/27.2004.345.359
• Pazvantoğlu O, Sarısoy G, Böke Ö, ve ark. Şizofrenide Bakım Veren Yükünün Boyutları: Hastaların İşlevselliğinin Rolü; Düşünen Adam. 2014;27:53-60. doi:10.5350/DAJPN2014270107.
• Perlick DA, Rosenheck RA, Kaczynski R, et al. Components and correlates of family burden in schizophrenia. Psychiatr Serv. 2006;57:1117-1125. doi:10.1176/ps.2006.57.8.1117.
• Crowther RE, Marshall M, Bond GR, Huxley P. Helping people with severe mental illness to obtain work: Systematic review. Br Med J. 2001;322(7280):204-208. doi: 10.1136/bmj.322.7280.204.
• Becker DR, Drake RE. A working life for people with severe mental illness. New York, Oxford University Press, 2003:5-16. doi:10.1093/acprof:oso/9780195131215.001.0001.
• Corbière M, Lecomte T. Vocational services offered to people with severe mental illness. J Ment Health. 2009;181:38–50. doi:10.1080/09638230701677779.
• Lehman AF. Vocational Rehabilitation in Schizophrenia. Schizophr Bull. 1995;214:645-656. doi:10.1093/schbul/21.4.645.
• Bond GR, Drake RE, Mueser KT, Becker DR. An update on supported employment for people with severe mental illness. Psychiatr Serv. 1997;483:335-46. doi:10.1176/ps.48.3.335.
• Drake RE, Bond GR, Becker DR. Indıvıdual Placement And Support An Evıdence Based Approach To Supported Employment. Oxford University Press, New York, 2012. p.46-64.
• Liberman RP. Yetiyitiminden İyileşmeye: Psikiyatrik İyileştirim Elkitabı. Yıldız M, Çev-ed. Ankara, Türkiye: Sosyal Psikiyatri Derneği; 2011:377-387.
• Campbell K, Bond GR, Drake RE. Who Benefits From Supported Employment: A Meta-analytic Study. Schizophr Bull. 2011;372:370-380. doi:10.1093/schbul/sbp066.
• Sickel AE, Seacat J, Nabors NA. Mental health stigma update: A review of consequences. Adv Ment Health. 2014;123:202-215. doi:10.1080/18374905.2014.11081898.
• Can YÖ, Barlas GÜ, Yıldız M. Opinions and Expectations Related to Job Placement of Individuals with Schizophrenia: A Qualitative Study Including Both Patients and Employers. Community Ment Health J. 2019;55:865-872. doi:10.1007/s10597-019-00374-z.
• Khare C, Mueser KT, Fulford D, et al. Employment functioning in people with severe mental illnesses living in urban vs. rural areas in India. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2020;5512:1593-1606. doi:10.1007/s00127-020-01901-0.
• Hacioglu Yildirim M, Alantar Z, Yildirim EA. The relationship between working status and symptoms, quality of life and self-esteem in patients with schizophrenia in Turkey. Int J Soc Psychiatry. 2014 ;607:646-655. doi:10.1177/0020764013511791.
• Yıldız M. Psikiyatrik rehabilitasyon yönelimli gündüz hastanesi uygulaması: Kocaeli Üniversitesi deneyimi. Anadolu Psikiyatri Derg. 2008;9(Ek Sayı 1):9-13.
• Delice MA. Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri İçin Kılavuz: TRSM’lerde Ne, Neden, Nasıl Yapılmalı? İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri,2017,77-81.
• Soygür H, Yüksel MM, Eraslan P, Özden SA. Mavi At Kafe’nin 6 Yılda Öğrettikleri: Şizofreni Hastalarının Gözünden İyileşmeye Katkıda Bulunan Etmenler-Nitel Bir Analiz. Turk Psikiyatri Derg. 2017;282:75-80. doi:10.5080/u18141.
• Uzun GÖ. Engelli Çalışanların Esnek Çalışma Biçimlerine Yönelik Tutumları: Toplumsal Cinsiyet Rolü Açısından Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara,Türkiye: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, 2020.
• Kaytaz BN. Şizofreni Ve Şizoaffektif Bozukluk Tanılı Hasta Grubunda Mesleki İyileştirim Çalışması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, Türkiye: Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ruhsal Rehabilitasyon Anabilim Dalı, 2019.
• İncedere A, Yıldız M. Ciddi Ruhsal Hastalığı Olan Bireylerde Olgu Yöneticiliği: 24 Aylık Uygulama Sonuçları. Turk Psikiyatri Derg. 2019;304:245-52. doi:10.5080/u23532.
• American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5th edition. APA. Washington, DC, 2013.
• American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 4th edition. APA. Washington, DC, 1994.
• Guy G. Clinical global impression. ECDEU Assessment Manual for Psychopharmacology. National Institute of Mental Health, 1976.
• Yıldız M, Kiras F, İncedere A, et al. Development of Social Functioning Assessment Scale for people with schizophrenia: Validity and reliability study. Anadolu Psikiyatri Derg. 2018;192:29-38. doi:10.5455/apd.2374.
• Yıldız M, Erim R, Soygür H, et al. Development and validation of the Subjective Recovery Assessment Scale for patients with schizophrenia. Psychiatr Clin Psychopharmacol. 2018; 282:163-169. doi:10.1080/24750573.2017.1405579.
• Zarit S, Reever K, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: Correlates of feeling of burden. Gerontologist. 1980;20:649-655. doi: 10.1093/geront/20.6.649.
• Özlü A, Yıldız M, Aker T. Zarit Bakıcı Yük Ölçeğinin şizofreni hasta yakınlarında geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Nöro Psikiyatr Arş. 2009; 46 Ek Sayı: 38-42. doi:10.1093/geront/20.6.649.
• Drake RE, McHugo GJ, Becker DR, et al. The New Hampshire Study of Supported Employment for People With Severe Mental Illness. J Consult Clin Psychol. 1996;642:391-399. doi: 10.1037//0022-006x.64.2.391.
• Latimer EA, Lecomte T, Becker DR, et al. Generalisability of the individual placement and support model of supported employment: Results of a Canadian randomised controlled trial. Br J Psychiatry. 2006;1891:65-73. doi: 10.1192/bjp.bp.105.012641.
• Tsang HWH, Chan A, Wong A, Liberman RP. Vocational outcomes of an integrated supported employment program for individuals with persistent and severe mental illness. J Behav Ther Exp Psychiat. 2009;402:292–305. doi: 10.1016/j.jbtep.2008.12.007.
• Frederick DE, VanderWeelw TJ. Supported employment: Meta-analysis and review of randomized controlled trials of individual placement and support. PLoS One. 2019; 142:e0212208. doi: 10.1371/journal.pone.0212208.
• Burns T, Catty J, White SJ, et al. for the EQOLISE Group. The impact of supported employment and working on clinical and social functioning: results of an international study of individual placement and support. Schizophr Bull. 2009;355:949-55. doi: 10.1093/schbul/sbn024.
• Evensen S, Ueland T, Lsystad JU, et al. Employment outcome and predictors of competitive employment at 2-year follow-up of a vocational rehabilitation programme for individuals with schizophrenia in a high income welfare society. Nord J Psychiatry. 2017;713:180-187. doi: 10.1080/08039488.2016.1247195.
• Bilican FI, Polat B. Engeli Olan Bireylerin Kendi Bakış Açılarıyla İstihdam ile İlgili Eleştiri, Görüş ve Önerileri: Psikolojik Bir Bakış Açısı. Arıkan S, Ayyıldız E. Ed. Engelli Bireylerin Destekli İstihdamı. İstanbul, Akademik Kitaplar Yayınevi, 2018,109-124.
• Can YÖ, Barlas GÜ. Şizofrenili Bireylerde İstihdamın Önemi. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN. 2017;3 Ek sayı:46-50. doi: 10.5222/jaren.2017.1009.
• Kayacı E. Özürlüler İçin Verimli Bir İstihdam Politikası Oluşturulması, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi. Ankara,Türkiye: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,2007.
• Türkiye Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Aile ve sosyal Politikalar Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, 2010. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf.
• Mueser KT, Salyers MP, Mueser PR. A prospective analysis of work in schizophrenia. Schizophr Bull. 2001;272: 281-296.
• Köroğlu A, Hocaoğlu Ç. Şizofrenide aile yükü, aile işlevleri ve başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ortadogu Tıp Derg. 2019; 113:294-302. doi:10.21601/ortadogutipdergisi.476552.
• Hjarthag F, Heldin L, Karilampi U, Norlander T. Illness- related components for the family burden of relatives to patients with psychotic illness. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2010; 45:275-283. doi: 10.1007/s00127-009-0065-x.