ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLER İLE NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN BİREYLERİN ANNELERİNİN YAŞAM DOYUMLARI VE UMUTSUZLUK DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 10, 30.06.2021

Şevin Yelseli , Özlem Şener

https://doi.org/10.48066/kusob.868506

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, zihinsel engelli birey annelerinin ve normal gelişim gösteren birey annelerinin yaşam doyumları ile umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ilindeki eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin anneleri oluşturmaktadır. Zihinsel engelli çocuğu olan 205 anne ile normal gelişim gösteren 244 birey annesi olmak üzere toplam 449 anneden veri toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak; Demografik Bilgi Formu, Yaşam Doyum Ölçeği ve Beck Umutsuzluk Ölçeği kullanılmış ve ilişkisel tarama modeli ile veriler değerlendirilmiştir. Araştırmada annelerin yaşları, medeni durumları, eğitim durumları, çocuklarının yaşları, ailelerinden destek alma durumları ve gelir durumları değişken olarak alınmıştır. Bu değişkenlerin annelerin yaşam doyumu ve umutsuzluk durumunu hangi yönde etkilediğine bakılmıştır. Araştırma sonucunda, zihinsel engelli birey annelerinin umutsuzluk düzeyinin normal gelişim gösteren birey annelerine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Normal gelişim gösteren birey annelerinin yaşam doyumlarının zihinsel engelli birey annelerine göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Engel, Yaşam Doyumu, Umutsuzluk Durumu, Normal Gelişim

Teşekkür

Desteğinden ötürü değerli hocam Prof. Dr. Ali Esgin'e teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Akandere, M. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 23-32.
• Akdemir, B. (2006). Altı-on iki yaş arası zihinsel engelli çocukların görsel algı becerilerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Avcı, S. (2013). Farklı mesleklerde çalışan kadınların yaşam doyumu, iş doyumu, tükenmişlik ve algılanan cinsiyet ayrımcılığı düzeylerinin depresyon ile ilişkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, M. A. (2017). Zihinsel Engelli Bireye Sahip Olan Ebeveynlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bilge, A., Buruntekin, F., Demiral, N., Özer, G., Keleş, B., Yalçın, E., Tavukçu, G., Kıray, A., Siviloğlu, T., ve Bol, S. (2014). Engelli yakınlarına verilen stresle baş etme ve yaşam doyumlarını arttırma eğitiminin etkinliğinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (1), 611-618.
• Cavkaytar, A., Ardıç, A., Sönmez, M., Özdemir, O. ve Olcay, S. (2013). Ünite 1: zihinsel yetersizliğin doğası ve zihinsel yetersizliği olan çocuklar. Çevrimiçi Aile Bilgi ve Destek Eğitim Programı (E-ABDEP).
• Dağlı, A ve Baysal, N. (2016). Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). 1250-1262
• Demir, İ. (2011). Gençlerde yaşam doyumu ile kimlik işlevleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38), 99-113.
• Emmons, R. A. ve McCullough, M. A. (2003). Counting blessings versus burdens: an experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377-389.
• Fromm, E. (2015). Umut devrimi. (Çev.: Şemsa Yeğin). İstanbul: Payel Yayınları. (1968).
• Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence, New York: BantamBooks.
• Güllüpınar, F. (2013). Toplumsal İlişkiler Kıskacında Zihin Engelli Olan Bireyler ve Aile Yapıları: Eskişehir’de Engelli Ailesi Hakkında Sosyolojik Bir Alan Çalışması/The Family Structure of the Children with Mental Disability Squeezed within Social Relations: A Sociological Case Study on the Disabled Family in Eskişehir. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24 (1), 41-64.
• Gümüş, H. (2015). Evli bireylerin sosyal destek düzeyleri ile yaşam doyumları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmalar Dergisi, 4(3), 150-162.
• Hökelekli, H. (2009). Çocuk, genç, aile psikolojisi ve din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. (12. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Köksal, K. A. (2014). Üstün; zekâlı ve yetenekli çocukların ebeveyni olmak. N. Baykoç (Ed.) Üstün; Akıl, Zekâ, Deha, Yetenek, Dahiler-Savantlar Gelişimleri ve Eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Orhan, S. (2004). Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin demografik ve psikososyal özelliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Özokçu, O. (2013). Özel eğitim içinde, zihin yetersizliği olan öğrenciler. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Özşenol, F., Ünay, B. Aydın, H. İ., Akın, R. ve Gökçay, E. (2002). Engelli bireye sahip ailelerin beklentilerinin ve psiko-sosyal durumlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 44, 188-194.
• Öztürk, M. (2011). Türkiye’de Engelli Gerçeği, İstanbul: Müstakil Sanayici ve İş adamları Derneği.
• Öztürk, M. (2012). Türkiye’de engelli gerçeği raporu. Canda Özür Olmaz Derneği.
• Şahin, A. (2019) Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık ile yaşam doyumu ve iyi oluş arasındaki ilişkiler. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 151-176.
• Şahin, Z. S. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin mesleğe yönelik tutumları ve yeterlilik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tekinarslan, İ. Ç. (2010). Zihinsel yetersizliği olan öğrenciler, Ed. İ. H. Diken, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim, Ankara: Pegem Akademi.
• Tezel, Ş., ve Özbey, S. (2007). Aile eğitim programlarına niçin gereksinim duyulmuştur? Aile eğitim programları neden önemlidir? Aile ve Toplum.
• Ulutaşdemir, N. (2007). Engelli çocuklarda iletişim ve oyunun önemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 36-51.
• Yavuz, F. (2016). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin karşılaştıkları sosyal dışlanma sorunsalı üzerine bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.