Mentha spicata L.’de organik gübre uygulamaların Uçucu Yağ Bileşenlerine etkisi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 94 - 106, 31.12.2024

Ali Tekdemir , Saliha Kırıcı

Öz

Tarımsal üretimde yüksek verimli ve kaliteli ürün elde edebilmek için bitkiye yeterli miktarda, uygun zaman ve formda gübreleme yapılması gerekmektedir. Aşırı veya yetersiz gübre uygulamaları tarımsal üretimde ekonomik kayıplara ve zaman içerisinde çevre sorunlarına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada amaç nanede (Mentha spicata L.) farklı organik gübre uygulamalarının verim ve kaliteye etkisini belirlemektir. Araştırma da organik gübre uygulamalarının (tavuk gübresi, solucan gübresi ve sığır gübresi) yanı sıra NPK ve kontrol parselleri de yer almıştır. Araştırma sonucunda uçucu yağ bileşenlerinden piperiton oksit ve 1.8 sineol mineral gübre ve kontrol uygulamalarına, d-limonen ve karvon ise organik gübre uygulamalarına olumlu tepki vermiştir. Araştırma sonucunda en yüksek değerler NPK gübresi ve solucan gübresi uygulamalarından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mentha spicata L., solucan gübresi, tavuk gübresi, sığır gübresi, karvon

Etik Beyan

Makale yazarları aralarında herhangi bir çıkar çatışması olmadığını beyan ederler.

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje (BAP) Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FYL2018-10591

Teşekkür

Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı’nda tamamlanan “Mentha spicata L.’de Farklı Organik Gübre Uygulamaların Verim Ve Kaliteye Etkisi” başlıklı Yüksek Lisans Tez çalışmasından üretilerek oluşturulmuştur.

The Effect of Organic Fertilizer Applications on Essential Oil Components in Mentha spicata L.

Öz

In order to obtain high-yield and quality products in agricultural production, it is necessary to fertilize the plant in enough at the appropriate time and form. Excessive or insufficient fertilizer applications cause economic losses in agricultural production and environmental problems over time. Therefore, the aim of this study is to determine the effect of different organic fertilizer applications in mint (Mentha spicata L.) on yield and quality. In the research consisted of organic fertilizer applications (chicken manure, vermicompost, cattle manure) and besides NPK and control. As a result of the research, piperiton oxide and 1.8 cineole, which are essential oil components, responded positively to mineral fertilizer and control applications, and D-limonene and carvone to organic fertilizer applications. The highest values were obtained from NPK fertilizer and worm fertilizer applications.

Anahtar Kelimeler

Mentha spicata L., chicken manure, vermicompost, cattle manure, carvon

Proje Numarası

FYL2018-10591

Kaynakça

• Abbass AJ (2009). The effect of nitrogenous and phosphate fertilizers of the properties on the vegetative growth and aromatic oil yield of local mint (Mentha spicata L.). American-Eurasian Journal of Sustainable Agriculture 3(2):262-265.
• Anonim (2022). TÜİK https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2021-37249 erişim tarihi: 8.4.2022
• Aydın F (2012). Mentha spicata L. subsp spicata (Lamiaceae) bitkisinin morfolojik, anatomik, palinolojik ve bazı kimyasal özelliklerin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ
• Baydar H (2016). Tıbbi, Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 51, Isparta
• Božović M, Pirolli A, Ragno R (2015). Mentha suaveolens Ehrh. (Lamiaceae) essential oil and its main constituent piperitenone oxide: biological activities and chemistry. Molecules, 20:8605-8633
• Boukhebti H, Chakeri A N, Belhadj H, Sahli F, Ramdhani M, Laoueri H, Harzallah D (2011). Chemical composition and antibacterial activity of Mentha pulegium L. and Mentha spicata L. essential oils. Scholars Research Library Der Pharmacia Lettre 3(4):267-275
• Büyükbayraktar, A. (2014). Konya ekolojik şartlarında farklı azot dozlarında yetiştirilen Mentha piperita L. ve Mentha spicata L. türlerinin kurutma yöntemlerine göre drog verimi ve bazı kalite özelliklerinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya
• Can M, Katar D (2020). Yapraktan uygulanan farklı organik gübrelerin Mentha x piperita L. ve Mentha spicata L. türlerinin tarımsal ve kalite özelliklerine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 35:361-373
• Charles, D.J. 2013. Antioxidant Properties of Spices, Herbs and Other Sources. Springer New York Heidelberg Dordrecht London, DOI 10.1007/978-1-4614-4310-0.
• Chowdhury JU, Nandi NC, Uddin M, Rahman M (2007). Chemical constituents of essential oils from two types of spearmint (Mentha spicata L. and M. cardiaca L.) introduced in Bangladesh. Bangladesh Journal of Scientific and Industrial Research 42(1):79-82
• Clark RJ, Menary RC (1979). The importance of harvest date and plant density on the yield and quality of Tasmanian Peppermint. Journal of American Society Horticultural Science. 104(5):702-706
• Costa AG, Bertolucci SKV, Chagas JH, Ferraz EO, Pinto JEBP (2013). Biomass production, yield and chemical composition of peppermint essential oil using different organic fertilizer sources. Ciência e Agrotecnologia 37(3):202-210
• Çürük U, Işık M, Ferahoğlu E, Kırıcı S, Ortaş İ (2020a). Effect of organic and inorganic fertilizer applications on buckwheat yield and micro element nutrition. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8(sp1):145-149
• Çürük U, Işık M, Ferahoğlu E, Kırıcı S, Ortaş İ (2020b). Organik ve inorganik gübre uygulamalarının karabuğdayda kök gelişimine etkisi. Toprak Su Dergisi Ö.Sayı: 41-45
• Çığ A, Bademkıran F, Türkoğlu N (2018). Nergis (Narcissus cv. 'royal connection') bitkisinin gelişimi üzerine katı ve sıvı solucan gübresi dozlarının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 5(4):676–684
• Chrysargyris A, Xylia P, Botsaris B, Tzortzakis N (2017). Antioxidant and antibacterial activities, mineral and essential oil composition of spearmint (Mentha spicata L.) affected by the potassium levels. Industrial Crops & Products 103:202–212
• El Anbri C, Eddaya T, Boughdad A, Chaimbault P, Zaid A (2022). Essential oil chemical diversity of Moroccan mint (Mentha spicata L.). Moroccan Journal of Agricultural Sciences 3(3):189-202
• Haddou M, Taibi M, Elbouzidi A, Loukili EH, Yahyaoui MI, Ou-Yahia D, Mehane L, Addi M, Asehraou A, Chaabane K, Bellaouchi R, El Guerrouj B (2023). Investigating the impact of irrigation water quality on secondary metabolites and chemical profile of Mentha piperita essential oil: analytical profiling, characterization, and potential pharmacological applications. International Journal of Plant Biology 14:638–657.
• Hussain AI, Anwar F, Shahid M, Ashraf M, Przybylski R (2010) Chemical composition, and antioxidant and antimicrobial activities of essential oil of spearmint (Mentha spicata L.) from Pakistan. Journal of Essential Oil Research 22(1):78-84
• Isazadeh Hajagha R, Kirici S, Tabrizi L, Asgharzadeh A, Hamidi A (2017). Evaluation of growth and yield of purple coneflower (Echinacea purpurea L.) in response to biological and chemical fertilizers. Journal of Agricultural Science 9(3):160-171
• Isazadeh Hajagha R, Tabrizi L, Kafkas E, Kırıcı S (2019). Evaluation of antioxidant activity and some secondary metabolites of purple coneflower (Echinacea purpurea L.) in response to biological and chemical fertilizers. Journal of Agricultural Science 11(17):1-10
• Karakaplan N (2017). Nane (Mentha spicata L.) bitkisinde uçucu yağ eldesi için optimum koşulların araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Kırıcı S, Bayram E, Tansı S, Arabacı O, Baydar H, Telci İ, İnan M, Kaya DA, Özel A (2020). Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminde mevcut durum ve gelecek. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX.Teknik Kongresi: cilt 1:505-528. ISBN-978-605-01-1321-1
• Kızıl S, Kayabaşı N (2006). Determination of dyeing properties of spearmint (Mentha spicata var. spicata). International Journal of Agriculture and Biology 8:496-498
• Kokkini S, Vokou D (1989). Mentha spicata (Lamiaceae) chemotypes growing wild in Greece. Economic Botany 43(2):192-202
• Meloni DA, Silva JAB, Bordón A, Lescano JA, Beltrán RE (2021). Chemical composition and biological properties in Mentha spicata under conventional and organic fertilization. UNED Research Journal 13(2):1-12
• Misra LN, Tyagi BR, Thakur RS (1989). Chemotypic variation in Indian spearmint. Planta Medica 55:575-576
• Özgüven M, Kırıcı S (1999). Farklı ekolojilerde nane (Mentha ) türlerinin verim ile uçucu yağ oran ve bileşenlerinin araştırılması. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23(5):465-472
• Özgüven M, Kırıcı S, Yaman A, Aksungur P, Gür A (1998). Antimicrobial activity of essential oil of wild Mentha species growing in Southern –Turkey. Pharmaceutical and Pharmacological Letters 8(4):164-167
• Rachid A, Mohamed E, Zohr A, Badr F, Yahya K (2014). The use of composted poultry manure as an organic amendment: effects on soil physicochemical properties and Mentha spicata L. yield. International Journal of Advanced Research 2(11):1109-1119
• Rasoolia I, Gachkar L, Yadeqarinia D, Razaei M B, Astanes S D A (2008). Antibacterial and antioxidative characterisation of essential oils from Mentha piperita and Mentha spicata grown in Iran. Acta Alimentaria 37(1):41-52
• Salim E R A, Abu-Gouk, A B A, Khalid H E S, Hassan G M E H (2016). Carvone content and chemical composition in spearmint (Mentha spicata var. viridis L.) as affected by herb storage under ambient temperature. Journal of Food, Nutrition and Population Health 1(15-5):1-8
• Sheykholeslami Z, Almdari MQ (2019). Comparison of the effect of organic and chemical fertilizers on yield and essence of peppermint (Mentha piperita L.). Current Journal of Applied Science and Technology 34(5):1-7
• Şarer E, Toprak S Y, Durmaz R, Otlu B (2011). Composition and antimicrobial activity of the essential oil from Mentha spicata L. subsp. Spicata. Journal of Essential Oil Research 23(1):105-108
• Tekdemir A, Kırıcı S (2021). Mentha spicata L.’de farklı organik gübre uygulamaların verim ve kaliteye etkisi. Ç.Ü. FBE Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 40(3):64-71
• Teker N (2012). Karvon enantiyomerlerinin koku bileşiklerinde kullanımı. 2. Kozmetik Kongresi. 17-19 Şubat 2012. http://www.kimyakongreleri.org/K2012/K2012-007.pdf erişim tarihi: 15.5.2022.
• Telci I, Demirtaş I, Bayram E, Arabacı O, Kaçar O (2010). Environmental variation on aroma component of pulegone/piperitone rich spearmint (Mentha spicata L.). Industrial Crops and Products 32(3):588-592
• Telci İ, Şahbaz N, Güngör Y İ, Tugay M E (2004). Agronomical and chemical characterization of spearmint (Mentha spicata L.) origination in Turkey. Economic Botany 58(4):721-728
• Tucker AO, Naczi RFC (2007). Mentha: an overview of its classification and relationships in: Mint-the genus Mentha. CRC Press, Taylor & Francis Group.
• Yaldız G, Çamlıca M, Özen M (2019). Organik gübrelemenin tıbbi bitkilerin verim ve kalite özelliklerine etkileri. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi 3:37-48
• Yeşil M (2021). The effect of different planting times on yield and quality features in some mint species (Mentha longifolia, Menthaxpiperita, Mentha spicata). Emirates Journal of Food and Agriculture 33(8):671-681
• Younis YMH, Beshir S M (2004). Karvon-rich essential oils from Mentha longifolia (L.) Huds. ssp schimperi Briq. and Mentha spicata L. grown in Sudan. Journal of Essential Oil Research 16(6):539-541
• Znini M, Bouklah M, Majidi L, Kharchouf S, Aouniti A, Bouyanzer A, Hammouti B (2011). Chemical composition and inhibitory effect of Mentha spicata essential oil on the corrosion of steel in molar hydrochloric acid. International Journal of Electrochemical Science 6:691-704