Pandemi Sürecinde Aşı Çalışmalarında Deneysel Hayvan Araştırmaları

Yıl 2024, , 76 - 76, 31.03.2024

Serdar Aktaş

https://doi.org/10.30607/kvj.1423417

Öz

Çin’in Wuhan şehrinde 2019 yılında ortaya çıkan pandemi dünyada temel bilimlerin ve deneysel hayvan araştırmalarının rolünü birkez daha ortaya çıkartmıştır. Covid-19 ismiyle de adlandırılan bu durum 3 ay gibi kısa bir sürede tüm dünyaya hızla yayılmıştır. Pandemiyle mücadele sürecinde kitlesel ölümlerin azaltılmasında aşılamanın tedaviden daha önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Etkili bir aşı bulunmasında RNA virüslerinin genetik özelliklerini sürekli değiştirmeleri de önemli biz zorluk olarak karşımıza çıkmaktaydı. Ancak Temel bilimlerde (Özellikle mRNA teknolojisi) giderek artan ilerleme ve mutant farelerin (Humanized mice) kullanılması kitlesel ölümlerin azalatılmasına büyük katkısı olmuştur. Sars- Cov-2 virusunun convansiyonel farelerde enfeksiyon oluşturmaması, İnsan akciğer epiteli genlerinin aktarıldığı mutant farelerde enfeksiyon modelinin oluşturabilmesi aşı ve yeni ilaç tedavi çalışmalarında büyük bir ivme kazandırmıştır. Aşı çalışmalarında bu fareler kullanılarak ilk aşı modeli geliştirilmiştir. Covid-19 pandemisinde 176’ya yakın aşı çeşidi geliştirilmiştir. Bu aşılar; viron aşılar, nükleik asit bazlı (mRNA), viral vektör ve protein bazlı aşılardır. Bu aşıların ilk basamağında kullanılan mutant fareler hastalık modelini mükemmele yakın oluşturarak hedef türdeki (İnsan) sonuçların daha az hatayla ilerlemesini sağlamışlardır. İnsan akciğer epiteli taşıyan farelerde hastalık hedef türe çok yakın bir şekilde oluştuğu için, aşıların koruyucu etkilerinin test edilmesinde büyük rol üstlenmişlerdir. 2020 yılının sonlarına doğru hazırlanan aşılar kullanıma hazır hale getirilmiştir. Dünya tarihindeki pandemilerde neredeyse rekor bir hız sayılabilecek bir sürede aşı üretimleri gerçekleştirilmiştir. Her ne kadar aşılar aynı etkileri ve koruyuculuk düzeyler değişiklik gösterebilsede, pandemide aşıların üstlendiği rol yadsınamaz ölçüdedir. . Dünya çapında 2,5 milyar dozdan fazla COVID-19 aşısı yapılmıştır ve her gün yaklaşık 35 milyon doz aşı yapılmaya devam etmektedir Bu kadar kısa sürelerde hazırlanan ve insanlığın kullanımına sunulan aşıların elde edilmesinde deneysel hayvan araştrımaları, 1970’li yıllarda başlayan genetik araştırmalar ve gen aktarım teknolojileri ile mutant fare teknolojisinin rolü çok büyüktür. Pandemi süreci hala bitmiş sayılmasa da, hafifleyerek mevsimsel gribe benzer etkiler sürmesi öngörülmektedir. İnsanlık bu süreçte ortak hareket etmeyi ve hızlı aşı geliştirme konusunda önemli deneyimler kazanmıştır. Bu süreçlerde deneysel hayvan kullanımlarının önemi büyüktür.

Experimental Animal Research in Vaccine Studies during the Pandemic Process

Öz

The pandemic that emerged in Wuhan, China, in 2019, once again revealed the role of basic sciences and experimental animal research in the world. This situation, also called COVID-19, has spread rapidly all over the world in a short period of 3 months. It has been revealed that vaccination is more important than treatment in reducing mass deaths during the fight against the pandemic. The fact that RNA viruses constantly change their genetic properties was also a major challenge in finding an effective vaccine. However, increasing progress in basic sciences (especially mRNA technology) and the use of humanized mice have contributed greatly to reducing mass deaths. The fact that the Sars-Cov-2 virus does not cause infection in conventional mice and that it can create an infection model in mutant mice to which human lung epithelial genes are transferred has given great impetus to vaccine and new drug treatment studies. The first vaccine model was developed using these mice in vaccine studies. Nearly 176 vaccine types have been developed in the Covid-19 pandemic. These vaccines; viron vaccines are nucleic acid-based (mRNA), viral vector and protein-based vaccines. The mutant mice used in the first step of these vaccines created the disease model almost perfectly and ensured that the results in the target species (Human) progressed with fewer errors. Since the disease occurs in mice carrying human lung epithelium very close to the target species, they have played a major role in testing the protective effects of vaccines. The vaccines prepared towards the end of 2020 were made ready for use. Vaccine production has been carried out at an almost record speed in pandemics in world history. Although vaccines may have different effects and protection levels, the role of vaccines in the pandemic is undeniable. More than 2.5 billion doses of COVID-19 vaccines have been administered worldwide, and approximately 35 million doses continue to be administered every day. Experimental animal research, genetic research and gene transfer that started in the 1970s were used to obtain vaccines that were prepared in a short time and made available to humanity. technologies and mutant mouse technology play a huge role. Although the pandemic process is still not over, it is expected to ease and continue to have effects similar to seasonal flu. In this process, humanity has gained important experience in acting together and rapid vaccine development. The use of experimental animals is of great importance in these processes.