Afyonkarahisar İlinde Yetiştirilen Siyah Alaca İneklerin Süt ve Döl Verimleri Üzerine Farklı Çevre Faktörlerinin Etkisi

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 11 - 17, 01.12.2015

Naile Parlak Emine Hesna Kandır

Öz

Bu araştırmada; Afyonkarahisar ilinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verim özelliklerini ve bu özellikler üzerine farklı çevre faktörlerinin etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma materyalini; Afyonkarahisar ili Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine kayıtlı, 2003 yılı doğumlu, 175 baş sağmal ineğe ait 2005 ve 2006 yılları süt ve döl verim kayıtları oluşturmuştur. Araştırma materyaline ait 305 günlük süt verimi, laktasyon süresi ve kuru dönem süresine ait genel ortalamalar sırasıyla 6884.11 kg, 358.571 gün ve 66.69 gün olarak bulunmuştur. İlkine gebelik ve buzağılama yaşı, servis periyodu, gebelik süresi, buzağılama aralığı, gebelik başına tohumlama sayısına ait genel ortalamalar ise sırasıyla; 17.13 ay, 26.17 ay, 146.519 gün, 274.026 gün, 424.804 gün ve 1.317 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada incelenen özelliklerden işletmenin; 305 günlük süt verimi, laktasyon süresi, servis periyodu ve gebelik başına tohumlama sayısı üzerine etkisi önemli, buzağılama aralığı ve gebelik süresi üzerine etkisi önemsiz olarak bulunmuştur. Laktasyon sırası ve yılın; gebelik başına tohumlama sayısı üzerine etkisi önemli bulunurken diğerleri üzerine etkisinin önemsiz olduğu tespit edilmiştir. Mevsimin etkisi; buzağılama aralığı ve gebelik süresi üzerinde önemli, 305 günlük süt verimi, laktasyon süresi, servis periyodu ve gebelik başına tohumlama sayısı üzerine önemsiz olarak bulunmuştur. Diğer taraftan buzağılama yaşının; 305 günlük süt verimi ve gebelik başına tohumlama sayısı üzerinde etkisi önemli, laktasyon süresi, servis periyodu, buzağılama aralığı ve gebelik süresi üzerinde etkisi ise önemsiz tespit edilmiştir. Sonuç olarak. farklı çevre faktörlerinin incelenen süt ve döl verimi özellikleri üzerinde önemli etkisinin olduğu gözlenmiştir. Ancak incelenen bazı döl verim özelliklerinde optimum değerlerden uzaklaşılması, işletmelerde sürü idaresindeki problemlerin varlığına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, Çevresel faktörler, Döl verimi, Siyah Alaca, Süt verimi

Influence of Different Environmental Factors on Milk Yield and Fertility of Holstein Cows Reared in Afyonkarahisar Province

Öz

This study was carried out to exhibit the influence of different environmental factors including the seasonal effects on milk yield and fertility of Holstein Cows reared in Afyonkarahisar. The milk yield and fertility data of 175 lactating Holstein cows born in 2003 were used as study material of this research. The results regarding the average values of 305 days milk yield, lactation length, dry period, age at first gestation, service period, calving interval, gestation length and insemination number per gestation were 6884.111 kg, 358.571 days, 66.69 days, 17.13 months, 26.17 months, 146.519 days, 424.804 days, 274.026 days and 1.317 respectively. The effect of enterprise groups and calving age on 305 days milk yield was found significant while the effects of lactation turn, calving season, age and year were insignificant. The differences between the enterprise groups were significant in term of service period, while the differences regarding enterprise, lactation turn, calving age and year averages were insignificant. The differences between the seasonal group means were significant while the effect of enterprise, lactation turn, calving age and year was insignificant. Significant differences were determined in enterprise, lactation turn, calving age and year groups in term of insemination per gestation number, but the differences for calving season were insignificant. Consequently, it was observed that different environmental factors had significant effects on most of the examined milk and fertility parameters. However, the divergence in the values of fertility from optimum values made us think about the problems in herd management.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, Environmental factors, Fertility, Holstein, Milk yield

Kaynakça

• Akkaş Ö, Şahin EH. Holştayn Irkı Sığırlarda Bazı Verim Özellikleri. Kocatepe Veterinary Journal. 2008. 1. 25-32.
• Alaçam E, Tuncer ŞD, Salmanoğlu MR, Küçükersan S, Küçükersan MK, Özlüer A. Süt İneklerinde Dengesiz Beslenmenin Bazı Kan Parametreleri ile Postpartum Fertiliteye Etkisi. Türk J. Vet. Anim Sci. 2008. 32(2) : 99-106
• Alpan O. Sığır Yetiştiriciliği ve Besiciliği (2.Baskı). A. Ü. Vet. Fak. Yay.. 1992. Ankara
• Arpacık R. Sığır Yiştiriciliği. UÜ yayınları. No:6. 004-0056. 1982. Bursa
• Bakır G. Van İline İthal Edilen Kültür Irkı Sığırların Mevcut Durumu ve Verim Özellikleri. 2002. 3.Ulusal Zootekni Bilim Kongresi.
• Bakır G. Çetin M. Reyhanlı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırlarda süt ve döl verim özellikleri. Turk J. Vet. Anim. Sci.. 2003. 27: 173–180.
• Bakır G, Özçakır A. Tahirova Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Yetiştirme ve Süt Verim Özellikleri. 3.Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 2002
• Bilgiç N, Alıç D. Polatlı Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca İneklerde Bazı Süt Verim Özellikleri. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 2005. 19 (36): 116-119
• Bilgiç N, Yener M. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Sığırcılık İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca İneklerde Bazı Süt ve Döl Verimi Özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Derg. 1999. 5 (2). 81-84
• Duru S, Tuncel E. Koçaş Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verimleri üzerine bir araştırma. 1. Süt verim özellikleri. Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi; 2002a. 26(1): 97-101.
• Duru S, Tuncel E. Koçaş Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Süt Ve Döl Verimleri Üzerine Bir Araştırma 2.Döl Verim Özellikleri. Turk J Vet Anim Sci. 2002b. 26.103-107
• Erdem H, Atasever S, Kul E. Gökhüyük Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Süt ve Döl Verim Özellikleri 1.Süt Verim Özellikleri. OMÜ.Zir. Fak. Dergisi. 2007a. 22(1): 41-46
• Erdem H, Atasever S, Kul E. Gökhüyük Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Süt ve Döl Verim Özellikleri 2.Döl Verim Özellikleri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi. 2007b. 22(1):47-54
• Galiç A, Şekeroğlu H, Kumlu S. İzmir İli Siyah Alaca Irkı Sığır Yetiştiriciliğinde İlkine Buzağılama Yaşı ve Süt Verimine Etkisi. Akdeniz Ün.Zir.Fak.Derg.. 2005. 18 (1). 87-93
• Karakaş E. Bursa-Yenişehir İlçesi Sığır Yetiştiriciliğinin Genel Yapısı ve Pazar İçin Üretim Yapan Değişik Kapasiteli Süt ve Besi İşletmelerinde Teknik Üretim Parametreleri ve Ekonomik Verimlilik. Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 1996
• Kaya İ, Kaya A. Siyah Alaca Sığırlarda Laktasyonun Devamlılık Düzeyine Ait Parametre Tahminleri ve Süt Verimi ile İlgisi Üzerine Araştırmalar 1.Laktasyonun Devamlılık Düzeyini Etkileyen Faktörler. Hayvansal Üretim. 2003. 44(1): 76-94
• Koç A. Aydın İlinde Yetiştirilen Siyah-Alaca ve Esmer Irkı Sığırların Laktasyon Süt Verimleri ve Somatik Hücre Sayıları. Hayvansal Üretim 47 (2): 1-8. 2006
• Koçak Ö, Ekiz B. Entansif Koşullarda Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Süt Verimini ve Laktasyon Eğrisini Etkileyen Faktörler Üzerinde Araştırmalar.
• http://www.veteriner.istanbul.edu.tr/vetfakdergi/yayinlar/2006-2/Makale-7.pdf Erişim Tarihi 02.04.2008
• Koçak S, Yüceer B, Uğurlu M, Özbeyaz C. Bala Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Holştayn İneklerde Bazı Verim Özellikleri. Lalahan Hayv.Araşt.Enst.Derg.. 2007. 47(1) 9-14
• Kumuk T. Türkiye’nin Batı Kesiminde Yer Alan ve Siyah Alaca Sığır Yetiştiriciliği Yapılan Bazı Devlet Tarım İşletmelerinin Teknik Analizi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Estitüsü Doktora Tezi. 1989
• Okumuş A. Siyah Alaca Sığırlarda Akrabalı Yetiştirmenin Bazı Süt ve Döl Verimi Özellikleri ile İlişkisi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Fen Bilimleri Ens. Yüksek Lisans Tezi. 2006
• Orhan H, Kaşıkçı D. Path. Korelasyon ve Kısmi Regresyon Katsayılarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. 2002. Hayvansal Üretim. 43(2): 68-78
• Özçakır A, Bakır G. Tahirova Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların döl ve süt verim özellikleri 1. Süt verim özellikleri, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2003. 34(2): 145–149.
• Özçelik M. İç Anadolu Şartlarında Yetiştirilen Holştayn İneklerde Değişik Mevsimlerin Süt ve Döl Verimi Özelliklerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 1994
• Özkök H, Uğur F. Türkiye’de yetiştirilen Esmer ve Siyah Alaca Sığırlarda süt verimi. ilk buzağılama yaşı ve servis periyodu. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg. 2007. 38 (2): 143-149
• Pelister B, Altınel A, Güneş H. Özel İşletme Koşullarında Yetiştirilen Değişik Orjinli Siyah Alaca Sığırların Süt Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. İstanbul Üniv. Veteriner Fak. Derg.. 2000. 26(1): 201–214.
• Sehar Ö, Özbeyaz C. Orta Anadoludaki Bir İşletmede Holştayn Irkı Sığırlarda bazı Verim Özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Ens. Derg.. 2005. 45(1): 9-19
• Şekerden Ö, Şahin M. Reyhanlı Tarım İşletmesindeki Siyah Alaca Düvelerde Gelişme Performansı. Döl Tutma Yaşı ve Süt Verimi Arasındaki İlişkiler. MKÜ Ziraat Fak. Derg. 2001. 6(1-2): 61-70
• SPSS. 10.0 Package program,. User’s Guide, 1998. SPSS Inc. Chicago, Illinois, USA.
• Tapkı İ, Önal GA, Ünalan A. Siyah Alaca İneklerde Kuru Dönem Vücut Kondisyonunun Buzağı Doğum Ağırlığı. Üreme Özellikleri ile Süt Verimi ve Kompozisyonu Üzerine Etkisi. 1. Buzağı Doğum Ağırlığı ve Üreme Özellikleri. MKÜ Ziraat Fak. Derg. 2005. 10(1-2): 47-54
• Tekerli M, Gündoğan M. Effect of Certain Factors on Productive and Reproductive Efficiency Traits and Phenotypic Relationships Among These Traits and Repeatabilities in West Anatolian Holsteins. Turk J Vet Anim Sci. 2005. 29. 17-22
• Toksoy M. Afyonkarahisar Koşullarında Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Bazı Süt verim Özellikleri. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2007
• Topaloğlu N, Güneş H. İngiltere’deki Siyah Alaca Sığırların Süt Verimi Özellikleri Üzerinde Araştırmalar.2005.http://www.veteriner.istanbul.edu.tr/vetfakdergi/yayinlar/2005-1/makale-15.pdf, ErişimTarihi:28.04.2008
• Türkyılmaz MK, Bardakçıoğlu HE, Nazlıgül A. Holştayn Sığırlarda Süt Verimi Üzerine Etkili Bazı Faktörler. KafkasÜniv. Vet. Fak. Derg.. 2005. 11(1) : 69-72
• Ulutaş Z, Akman N, Akbulut Ö. Siyah Alaca sığırların 305 günlük süt verimi ve buzağılama aralığına ait genetik ve çevre varyanslarının tahmini. Turk J Vet Anim Sci. 2004. 28. 101-105.
• Yaylak E. Siyah Alaca İneklerde Döl Verim Özelliklerinin Vücut Kondisyon Puanına Etkisi. Hayvansal Üretim. 2003. 44(1): 44-51
• Yaylak E, Kumlu S. 2005 Siyah Alaca Sığırların 305 Günlük Süt Verimine Vücut Kondisyon Puanı ve Bazı Çevre Faktörlerinin Etkisi. Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg. 42(3):55-66
• Yıldırım H. Halk Elindeki Holştayn İneklerin Başlıca Verim Özellikleri ve Bu Özelliklere Etki Eden Çevresel Faktörler. Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Estitüsü Doktora Tezi. 1999