Sütçü İneklerde Bazı Risk Faktörlerinin Subklinik Mastitis Üzerine Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 3, 185 - 193, 01.09.2016

Resul Koçyiğit Oktay Yılmaz Erhan Özenç Mehmet Uçar

Öz

Sunulan çalışma, süt inekçiliği işletmelerinde subklinik mastitis oluşumuna etki eden bazı risk faktörlerini araştırmak için yürütüldü. Yüzdoksanbeş Holştayn, Esmer ve Simental ırkı sütçü ineklerin 774 meme lobuna Kaliforniya Mastitis Test (CMT) uygulandı ve en az bir meme lobu CMT pozitif reaksiyon veren 100 ineğin 125 meme lobundan mikrobiyolojik yoklamalar ve antibiyotik duyarlılık testleri için süt örnekleri alındı. CMT pozitif inek oranı %51.28 olarak belirlenirken, bu hayvanların %63’ünün sütünde üreme gözlendi. Meme loblarının (n:774) %16,14’ünde CMT pozitif reaksiyon gözlenirken bunların %60,80’inde üreme gözlendi. Mikrobiyolojik yoklamalarda E.coli %28.9, Candida spp. %24.21, S.uberis ve Koagulaz Negatif Stafilokoklar %19.53, S.aureus %3.9, Proteus spp. %2.34 ve Bacillus spp. %1.56 oranlarında gözlendi. CMT pozitif olan hayvanların yerleşim yerlerine göre laktasyon sayısı/dönemi ve yaş ortalamaları arasında istatistiki fark belirlenemedi. İneklerin yerleşim yerinin, yaşlarının, laktasyon sayılarının/dönemlerinin, ırk özelliklerinin ve numunelerin alındığı meme lobu lokalizasyonunun CMT skorlarına ve mikrobiyolojik sonuçlara etkilerinin olmadığı gözlendi. Çalışmada üreyen bakterilerin amoksisilin+klavulonik asit ve oksitetrasiklin gibi antibiyotiklere duyarlı oldukları, gentamisin, seftiofur, enrofloksasin ve sefkuinom’a dirençli oldukları tespit edildi. Sonuç olarak ineklerin yaşı, ırkı, laktasyon sayısı ve laktasyon dönemi gibi faktörlerin subklinik mastitis oluşumunda, yetersiz hijyen, uygun olmayan sağım sistemi ve mastitis kontrol programları kadar etkili olmadıkları düşünülmektir. Ayrıca bilinçsizce kullanılan antibiyotik tedavilerinin bazı antibiyotiklerin bakterilere karşı dirençli hale gelmesinde önemli bir risk faktörü olduğu ileri sürülebilir.

Anahtar Kelimeler

Antibiyotik Duyarlılık Testi, Laktasyon Dönemi, Laktasyon Sayısı, Meme Lobu Pozisyonu, Risk Faktörleri, Subklinik Mastitis, Sütçü İnek, Yaş

Effect of Some Risk Factors on Subclinical Mastitis in Dairy Cows

Öz

The present study was performed to investigate the effect of some risk factors on subclinical mastitis in dairy cows. California Mastitis Test (CMT) was performed on 774 mammary quarters of 195 Holstein Friesian, Swiss Brown and Simmental cows and at least one CMT positive 125 milk samples of 100 cows were included into the study. Milk samples were evaluated microbiologically and antibiotic sensitivity test was carried out. CMT positive cows rate was 51.28% and 63% of these animals showed positive microbiological growth. CMT positive samples percentage found 16.14% in all mammary quarters (n:774) and 60.80% of milk samples collected from CMT positive mammary quarters showed microbiological growth. E.coli, Candida spp., S.uberis, Coagulase Negative Staphylococcus, S.aureus, Proteus spp., and Bacillus spp. were isolated as 28.9, 24.21, 19.53, 19.53, 3.9, 2.34 and 1.56%, respectively. According to farm localization, CMT positive cows did not show significant difference between lactation number/period and age. Moreover, farm localization, age, lactation number/period, breed and localization of mammary quarters did not affect CMT scores and microbiological results. Microbiologically positive samples showed that microorganisms were sensitive against amoxicillin+clavulanic acid and oxytetracycline, whereas those were resistant against gentamycin, ceftiofur, enrofloxacin and cefquinome. In conclusion, it is thought to be that age, breed, lactation number and lactation period of cows are not effective factors causing subclinical mastitis as much as inadequate hygiene, improper milking system and mastitis control programs. Furthermore, it is strongly suggested that ampiric antibiotic therapy can be an important risk factor for contributing antibiotic resistance.

Anahtar Kelimeler

Age, Antibiotic Sensitivity Test, Dairy Cow, Lactation Number, Lactation Period, Mammary Quarter’s Position, Risk Factors, Subclinical Mastitis

Kaynakça

• Alaçam E, Tekeli T, Sezen Y, Erganiş O. 1986. Sütçü ineklerin subklinik mastitislerinde cefoperazonun etkisi üzerinde çalışmalar. SÜ Vet Fak Derg, 2(1): 65-74.
• Aydın F, Leloğlu N, ġahin M, Çolak A, Otlu S. 1995. Kars yöresi süt ineklerinde klinik ve subklinik mastitislere neden olan mikroorganizmaların identifikasyonları ve antibiyotiklere duyarlılıkları üzerine araştırmalar. Pendik Vet Mikrobiyol Derg, 26(1): 55-65.
• Baştan A. 2010. İneklerde Meme Sağlığı ve Sorunları, Kardelen Ofset Matbaacılık Tanıtım Hizmetleri San Tic Ltd Şti, Ankara.
• Baştan A, Kaymaz M, Fındık M, Erünal N. 1997. İneklerde subklinik mastitisin elektriksel iletkenlik, somatik hücre sayısı ve California mastitis test ile saptanması. AÜ Vet Fak Derg, 44: 1-5.
• Çoban Ö, Sabuncuoğlu N, Tüzemen N. 2007. Siyah alaca ve esmer ineklerde somatik hücre sayısına çeşitli faktörlerin etkisi. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 47(1): 15-20.
• Çoban Ö, Tüzemen N. 2007. Siyah alaca ve esmer ineklerde subklinik mastitis için risk faktörleri. Uludağ Univ J Fac Vet Med, 26(1-2): 27-31.
• Ergün Y, Aslantaş Ö, Doğruer G, Cantekin Z. 2004. Hatay İlindeki aile tipi süt sığırcılığı işletmelerinde subklinik mastitislerin epidemiyolojisi. Vet Bil Derg, 20(4): 25-28.
• Hadimli HH, Uçar M. 1999. Klinik ve subklinik mastitislerin sağıtımında Amoksisilin+Klavulonik asit’in etkinliği. Hay Araş Derg, 9(1-2): 65-70.
• Koneman EW, Allen SD, Janda WM, Schreckenberger PC, Winn WC. 1992. Color Atlas and Textbook of Diagnostic Microbiology. 4th ed, JB Lippincott Co, Philadelphia.
• Kuyucuoğlu Y, Uçar M. 2001. Afyon bölgesi süt ineklerinde subklinik ve klinik mastitislerin görülme oranları ve etkili antibiyotiklerin tespiti. Vet Hek Mikrobiol Derg, 1(1): 19-24.
• Murinda SE, Nguyen LT, Ivey SJ, Gillespie BE, Almeida RA, Oliver SP. 2002. Prevalence and molecular characterization of Escherichia coli O157:H7 in bulk tank milk and fecal samples from cull dairy cows: a 12-month survey of dairy farms in East Tennessee. J Food Prot, 65:752-759.
• Özenç E, Vural MR, Şeker E, Uçar M. 2008. An evaluation of subclinical mastitis during lactationin Anatolian buffaloes. Turk J Vet Anim Sci, 32(5): 359-368.
• Philpot WN, Nickerson SC. 1991. Mastitis: Counter Attack. Naperville USA: Babson, Bros Co.
• Rişvanlı A, Kalkan C. 2002. Sütçü ineklerde yaş ve ırkın subklinik mastitisli memelerin sütlerindeki somatik hücre sayıları ile mikrobiyolojik izolasyon oranlarına etkisi. YYÜ Vet Fak Derg, 13(1-2): 84-87.
• Sabuncuoğlu N, Çolak A, Akbulut Ö, Tüzemen N, Bayram B. 2003. Siyah alaca ve esmer ineklerde CMT skoru ile bazı süt verim özellikleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Ünv Ziraat Fak Derg, 34(2): 139-143.
• Schalm OW, Carroll EI, Jain NC. 1971. Bovine mastitis. Lea and Febiger Co, Philadelphia.
• Stanojevic S, Krnjajic D. Yeast mastitis in cows. http:// www.internetjfs.org/ articles/IJFSv1-3.pdf Date of access: 17.02.2012.
• Şeker İ, Rişvanlı A, Kul S, Bayraktar M, Kaygusuz O. 2000. İsviçre esmeri ineklerde meme özellikleri ve süt verimi ile CMT skoru arasında ilişkiler. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 40(1)29-38.
• Uçar M, Tekeli T, Şendağ S, Erdem H. 1997. Kuru dönem tedavisine ek olarak yapılan teat-dippingin yeni enfeksiyonlar üzerine etkisi. Hay Araş Derg, 7(2); 65-68.
• Uçar M. 1999. Kuru dönem başlangıcında ve 14.gününde meme içi antibiyotik uygulamalarının subklinik S.aureus enfeksiyonları üzerine etkisi. Hay Araş Derg, 9(1-2); 71-76.
• Uzmay C, Kaya Ġ, Akbaş Y, Kaya A. 2003. Siyah alaca ineklerde meme ve meme başı formu ile laktasyon sırası ve laktasyon döneminin subklinik mastitis üzerine etkisi. Turk J Vet Anim Sci, 27: 695-701.