Spatial Analysis of Honey Yield by Province Based on Registered Honey Production Data: Exploring Spatial Patterns

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 375 - 385

Tuba Bayir , Emre Arslan , Seref Inal

https://doi.org/10.30607/kvj.1457854

Öz

Throughout history, bees and their products have gained ever-increasing importance. Honey, valued for its diverse uses, has driven the emergence of new industries and products, fueled by the growing demand for beekeeping as a sustainable source of income. Providing spatial information is very important to ensure the sustainability of products. Therefore, this study aimed to reveal the spatial distribution of honey yield outputs in Türkiye using exploratory spatial data analyses. Honey yield outputs in four time periods (2005–2010; 2011–2016; 2017–2022; 2005–2022) were tested by autocorrelation analysis, and Moran's I scatter plot was produced for each period. Standard Z statistics were found to be 4.1064, 3.1910, 2.1980 and 3.4427, respectively (p<0.05). Results showed that, it was observed that there are spatial associations and different spatial clusters in honey yield at the provincial level in Türkiye. It has been shown that honey yield in Türkiye tends to be partially clustered and production outputs tend to decrease in the east. This analysis implies several consequences for the sustainability of bee-based food production, including the potential for spillover effects from hot spot regions and the need to prioritize resource allocation towards these areas.

Anahtar Kelimeler

Beekeeping, Honey, Spatial Autocorrelation, Spatial Pattern, Türkiye

Kayıtlı Bal Üretim Verilerine Dayalı İl Bazında Bal Veriminin Mekânsal Analizi: Mekânsal Kalıpların Keşfedilmesi

Öz

Tarih boyunca arılar ve ürünleri giderek artan bir önem kazanmıştır. Çeşitli kullanım alanları nedeniyle değer verilen bal, sürdürülebilir bir gelir kaynağı olarak arıcılığa yönelik artan taleple desteklenen yeni endüstrilerin ve ürünlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ürünlerin sürdürülebilirliğini sağlamak için mekânsal bilgi sağlamak çok önemlidir. Bu nedenle, bu çalışma açıklayıcı mekânsal veri analizleri kullanarak Türkiye'deki bal verimi çıktılarının mekânsal dağılımını ortaya koymayı amaçlamıştır. Dört zaman periyodundaki (2005–2010; 2011–2017; 2017–2022; 2005–2022) bal verimi çıktıları otokorelasyon analizi ile test edilmiş ve her periyot için Moran'ın I saçılım grafiği üretilmiştir. Standart Z istatistikleri sırasıyla 4,1064, 3,1910, 2,1980 ve 3,4427 olarak belirlenmiştir (p<0.05). Sonuçlar, Türkiye'de il düzeyinde bal veriminde mekânsal birliktelikler ve farklı mekânsal kümelenmeler olduğunu göstermiştir. Türkiye'de bal veriminin kısmen kümelenme eğiliminde olduğu ve doğuda üretim çıktılarının azalma eğiliminde olduğu gösterilmiştir. Bu analiz, arı bazlı gıda üretiminin sürdürülebilirliği açısından, sıcak nokta bölgelerinden yayılma etkileri potansiyeli ve kaynak tahsisinin bu alanlara önceliklendirilmesi ihtiyacı dahil olmak üzere çeşitli sonuçlara işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arıcılık, Bal, Mekânsal Otokorelasyon, Mekânsal Desen, Türkiye

Kaynakça

• Adanacıoğlu, H., Kösoğlu, M., Saner, G., Topal, E., & Yücel, B. (2019). Economic Feasibility of Package Beekeeping Application in Turkey: A Case Study of Edirne Province. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 25(5), 651-658. https://doi.org/10.9775/kvfd.2018.21543
• Akpınar, A., & Bozkurt, Z. (2021). An analysis on migratory beekeeping in Inner‐West Anatolia Region, Afyonkarahisar, Turkey: production, practice, marketing, and challenges. Harran Üniv Vet Fak Derg, 10(2), 153-160.
• Akpınar, A., & Bozkurt, Z. (2022). Turkish Migratory Beekeepers’ Opinions Towards the Current State and Problems of Apiculture Sector: A Descriptive Study in Afyonkarahisar. Harran Üniv Vet Fak Derg, 11(2), 193-200. https://doi.org/10.31196/huvfd.1147383
• Al Naggar, Y., Giesy, J.P., Abdel-Daim, M.M., Javed Ansari, M., & Al-Kahtani, S.N. (2020). Fighting Against the second Wave of COVID-19: Can Honeybee products help protect against the pandemic? Saudi J Biol Sci.
• Al Naggar, Y., Yahya, G., Al-Kahtani, S., & Stangaciu, S. (2021). Back to Ancient Remedy: Could Inhalation of Aerosolised-Honey and Propolis Tincture Protect Against the COVID-19 Pandemic?. J Apither, 8(2), 1-5.
• Anselin, L. (1996). Spatial Analytical Perspectives on GIS: GISDATA. CRC Press, London, UK.
• Anselin, L. (1999). The future of spatial analysis in the social sciences. Annals of GIS, 5(2), 67-76. https://doi.org/10.1080/10824009909480516
• Anselin, L. (2003). Spatial Externalities, Spatial Multipliers, And Spatial Econometrics. International Regional Science Review, 26(2), 153-166. https://doi.org/10.1177/0160017602250972
• Aşkan, E. (2023). Increasing Honey Production Effectiveness in Erzincan and Van Provinces. Sustainability, 15(9), 7524. https://doi.org/10.3390/su15097524
• Ateş, Y., & Yaşar, S. (2020). Chemical Investigations on Honey Producet in Bingol and Surroundings (Bingöl ve Yöresine Üretilen Balların Kimyasal İncelenmesi). U Bee J, 20(1), 72-80. https://doi.org/10.31467/uluaricilik.713308
• Bayir, T. (2023). Seasonal variation and spatiol-temporal pattern analysis of anthrax among livestock in türkiye, 2005-2019. Pak Vet J, 43(3), 523-530. https://doi.org/10.29261/pakvetj/2023.059
• Berretta, A.A., Silveira, M.A.D., Cóndor Capcha, J.M., & De Jong, D. (2020). Propolis and its potential against SARSCoV-2 infection mechanisms and COVID-19 disease. Biomed Pharmacother, 131, 110622.
• Bozkurt, Z. (2019). Bal arılarında refah. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 8(2),96‐108.
• Burucu, V. (2021). Ürün Raporu. Arıcılık 2021. Tarımsal Ekonomi ve Politika geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü. Tepge Yayın No: 330 ISBN: 978-605-7599-63-6. Cengiz, M.M., & Dülger, C. (2018). Gezginci ve sabit arıcılık işletmelerinde kontrollü şartlarda yetiştirilen ana arılarla oluşturulan balarısı (Apis mellifera L.) kolonilerinin bazı fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniv Vet. Bil. Derg, 13(1), 19-27.
• Ceyhan, V., Canan, S., Yıldırım, Ç., & Türkten, H. (2017). Economic Structure and Services Efficiency of Turkish Beekeepers’ Association. Eur J Sustain Dev, 6(4), 53-64. Çevrimli, M.B., & Sakarya, E. (2018). Arıcılık işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları; Ege Bölgesi örneği. Eurasian J Vet Sci, 34(2), 83-91. https://doi.org/10.15312/EurasianJVetSci.2018.187
• Decourtye, A., Alaux, C., Le Conte, Y., & Henry, M. (2019). Toward the protection of bees and pollination under global change: present and future perspectives in a challenging applied science. Curr Opin Insect Sci, 35, 123-131. https://doi.org/10.1016/j.cois.2019.07.008
• Denisow, B., & Denisow-Pietrzyk, M. (2016). Biological and therapeutic properties of bee pollen: a review. J Sci Food Agric, 96(13), 4303-4309. https://doi.org/10.1002/jsfa.7729
• Doğan, Y.N., Dogan, I., & Kilic, I. (2021). The Perception of Health and the Change in Nutritional Habits of Healthcare Professionals During the COVID-19 Pandemic. Progress in Nutrition, 23, 12-12. 10.23751/pn.v23iS2.12061
• Doğaroğlu, M., & Genç, F. (1994). Üretim Kolonilerinin Verimliliği İle İlgili Bakım Ve Yönetim Sorunları. Türkiye II. Teknik Arıcılık Kongresi, Ankara-Türkiye. 8-9 Şubat 1994, p. 101-107. Haydak, M.H. (1970). Honey Bee Nutrition. Annu Rev Entomol, 15(1), 143-156. https://doi.org/10.1146/annurev.en.15.010170.001043
• Kaya, U., & Gürcan, S. (2021). An evaluation of the efficiency of beekeeping enterprises in Hatay province with data envelopment analysis. Ankara Univ Vet Fak Derg, 68(3), 229-235. https://doi.org/10.33988/auvfd.754619
• Kekeçoğlu, M., Göç Rasgele, P., Acar, F., & Kaya, S.T. (2014). Düzce ilinde arıcılığın yapısı ve arıcılık faaliyetleri üzerine bir araştırma. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(1), 1-15.
• Koç, B., Terin, M., Ceylan, M., & Dağıstan, E. (2010). General situation of beekeeping in the Eastern Anatolian Region of Turkey and ARIMA model with the help of long-term analysis. Asian J Anim Vet Adv, 5(8), 537-546. https://doi.org/10.3923/ajava.2010.537.546
• Koday, Z., & Karadağ, H. (2020). Türkiye’deki Arıcılık Faaliyetleri ve Bal Üretiminin Bölgesel Dağılımı (2007-2018). ATASOBED, 24(1), 495-510.
• Korkmaz, M., Avcı, M., & Özçelik, R. (2018). Kızılçam ormanlarında çam balı üretimi kapsamında göçer arıcılığın sorunları. ISNOS-MED, 22-24 October, Isparta
• Köseman, A., Şeker, İ.T., Karlidağ, S.K., & Güler, H. (2016). Arıcılık Faaliyetleri - I Arı Yetiştiricilerinin Sosyo-demografik Özellikleri, Problemleri ve Beklentileri ile Arıcılıkta İdari ve İktisadi Mevcut Uygulamalar. Kocatepe Vet J, 9(4), 308-321.
• Kumar, V., Dhanjal, J.K., Kaul, S.C., Wadhwa, R., & Sundar, D. (2020). Withanone and caffeic acid phenethyl ester are predicted to interact with main protease (M pro ) of SARS-CoV-2 and inhibit its activity. J Biomol Struct Dyn, 2020, 1-13.
• Kumova, U., & Korkmaz, A. (2000). Türkiye Arı Yetiştiriciliğinde Çukurova Bölgesinin Yeri ve Önemi. Hayvansal Üretim, 41(1), 48-54.
• Lee, M.S., Pittler, M.H., Shin, B.C., Kong, J.C., & Ernst, E. (2008). Bee venom acupuncture for musculoskeletal pain: a review. J Pain, 9(4), 289–297. https://doi.org/10.1016/j.jpain.2007.11.012
• Lima, W.G., Brito, J.C.M., & Cruz Nizer, W.S. (2020). Bee products as a source of promising therapeutic and chemoprophylaxis strategies against COVID19 (SARS‐CoV). Phyther Res, ptr.6872.
• Maris, N., Mansor, S.B., & Shafri, H.Z. (2008). Apicultural Site Zonation Using GIS and Multi-Criteria Decision Analysis. Pertanika J Trop Agric Sci, 31(2), 147-162.
• Moran, P.A.P. (1948). The Interpretation of Statistical Maps. J R Stat Soc Series B, 10(2), 243-251. https://doi.org/10.1111/j.2517-6161.1948.tb00012.x
• Moran, P.A.P. (1950). Notes on Continuous Stochastic Phenomena. Biometrika. 37(1/2), 17-23. https://doi.org/10.1093/biomet/37.1-2.17
• Mouillard-Lample, L., Gonella, G., Decourtye, A., Henry, M., & Barnaud, C. (2023). Competition between wild and honey bees: Floral resources as a common good providing multiple ecosystem services. Ecosystem Services, 62, 101538. https://doi.org/ 10.2139/ssrn.4207634
• Oldroyd, P.B., & Nanork, P. (2009). Conservation of Asian honey bees. Apidologie, 40(3), 296–312. https://doi.org/10.1051/apido/2009021
• Onbaşlı, D., Yuvalı Çelik, G., Kahraman, S., & Kanbur, M. (2019). Apiterapi ve insan sağlığı üzerine etkileri. Erciyes Univ Vet Fak Derg,16(1), 49‐56.
• Özbilgin, N., Alataş, İ., Balkan, C., Öztürk, A.İ., & Karaca, Ü. (1999). Ege bölgesi arıcılık faaliyetlerinin teknik ve ekonomik başlıca karakteristiklerinin belirlenmesi. Anadolu J of AARI, 9(1), 149-170.
• Polat, M., Çevrimli, M.B., Mat, B., Akin, A.C., Arikan, M.S., & Tekindal, M.A. (2023). Economic analysis of beekeeping enterprises producing chestnut honey Black Sea region in Türkiye. Cogent Food & Agriculture, 9(1), 2237279. https://doi.org/10.1080/23311932.2023.2237279
• Sarı, F. (2023). Predicting future opportunities and threats of land-use changes on beekeeping activities in Turkey. Environ Dev Sustain, https://doi.org/10.1007/s10668-023-03557-7
• Sarı, F., Ceylan, D.A., Özcan, M.M., & Özcan, M.M. (2020). A comparison of multicriteria decision analysis techniques for determining beekeeping suitability. Apidologie, 51, 481-498. https://doi.org/10.1007/s13592-020-00736-7
• Semkiw, P., & Skubida, P. (2021). Bee Bread Production—A New Source of Income for Beekeeping Farms? Agriculture, 11(6), 468. https://doi.org/10.3390/agriculture11060468
• Sıralı R. (1993). Trakya Arıcılığı Sorunları ve Çözüm Yolları Üzerinde Araştırmalar. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Sıralı, R. (2016). Ordu Arıcılığında Başlıca Koloni Yönetim Hataları. Arıcılık Araştırma Dergisi, 8(1), 6-14.
• Sıralı, R., & Deveci, M. (2002). Balarısı (Apis mellifera L.) İçin Önemli Olan Bitkilerin Trakya Bölgesinde İncelenmesi. U Bee J 2(1), 17-26.
• Sonmez Oskay, G., Uygur, G.S., Oskay, D., & Arda, N. (2023). Impact of stress factors internal and external to the hive on honey bees and their reflection on honey bee products: a review. Journal of Apicultural Research, 1-16. https://doi.org/10.1080/00218839.2023.2247840
• Şahingöz, S.A., & İnci, F. (2018). Bolu ilinde üretilen arı ürünlerinin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek‐1), 519‐533.
• Tabatabei, P., & Nisbet, C. (2021). Investigation of Phenolic Compounds and Antioxidant Capacity of Bee Pollen Collected from Different Geographical Regions in Turkey. Kocatepe Vet J, 14(3), 359-365. https://doi.org/10.30607/kvj.846905
• Teoman, Ö., & Yeni, O. (2021). Evaluation of the Cluster Components for Apiculture Products and Honey in the Black Sea Region of Turkey. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 34-54. https://doi.org/10.17153/oguiibf.541398
• Topal, E., Adamchuk, L., Negri, I., Kösoğlu, M., Papa, G., Dârjan, M.S., Cornea-Cipcigan, M., & Mărgăoan, R. (2021). Traces of Honeybees, Api-Tourism and Beekeeping: From Past to Present. Sustainability, 13(21), 11659. https://doi.org/10.3390/su132111659
• Vilas-Boas, M. (2018). Diversification as a tool for sustainable beekeeping: Are international standards a bottleneck? Proceedings of the 6th International Mugla Beekeeping & Pine Honey Congress, Muğla, Turkey, 15-19 October 2018.
• Wratten, S.D., Gillespie, M., Decourtye, A., Mader, E., & Desneux, N. (2012). Pollinator habitat enhancement: benefits to other ecosystem services. Agriculture, Ecosystems & Environment, 159, 112-122. https://doi.org/10.1016/j.agee.2012.06.020
• Wright, G.A., Nicolson, S.W., & Shafir, S. (2018). Nutritional Physiology and Ecology of Honey Bees. Annu Rev Entomol, 63, 327–344. https://doi.org/10.1146/annurev-ento-020117-043423
• Yang, W., Hu, F., & Xu, X. (2020). Bee venom and SARSCoV-2. Toxicon, 181, 69-70.
• Yang, Y., & Wong, K.K. (2013). Spatial distribution of tourist flows to China’s cities. Tourism Geogr, 15(2), 338-363. https://doi.org/10.1080/14616688.2012.675511