SÜT İNEKLERİNDE BAZI MEME ÖLÇÜMLERİ VE SÜT VERİMİ İLE İLGİLİ SUBKLİNİK MASTİTİS ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 1983, Cilt: 23 Sayı: 3-4, 85 - 99, 01.12.1983

Erol Alaçam Orhan Alpan Tevfik Tekeli

Öz

Bu çalışma toplam 5 adet resmi ve özel süt ineği yetiştirmesi ile A. Ü. Veteriner
Fakültesi kliniklerine gelen 287 adet sağmal inek üzerinde yapılmıştır. İneklerden bir
defaya mahsus olmak üzere 13 ölçüm alınmıştır. Ölçümlerin 11 adedi memeye ilişkin olmuştur.
Her meme lobundan alınan süt örnekleri Kaliforniya Mastitis Testi ( CMT) ne
tabi tutulmuş ve test sonucu pozitif ya da negatif olarak değerlendirilmiştir.
Toplam 287 ineğin 157 sinde subklinik mastitisin (SKM) varlığı tespit edilmiştir.
Elde edilen bulgu SKM nun yaygın olduğunu göstermektedir. Yapılan ki kare analizi ırklar
arasında SKM olayları yönünden istatistiki önemde farklar olduğunu ortaya koymuştur.
En yüksek CMT pozitif tespit % 68 ile Esmer ırkta, en düşük ise % 17 ile Melez grupta
bulunmuştur. Sağımın elle ya da makina ile yapılması mastitis olayını etkilememiştir.
Bir ve ikinci laktasyon döneminde ineklerin % 45 inde CMT pozitif çıkarken bu
oran laktasyon dönemlerinin ilerlemesi ile giderek artmış ve 7. laktasyonun üzerinde olan
14 ineğin tamamında subklinik mastitis bulunmuştur.
Günlük ortalama süt veriminin artması ile CMT pozitif rastlantısı yükselmiş ancak
farklar ki kare analizinde istatistiki önemde çıkmamıştır.
CMT pozitif ineklerin meme çap ve uzunlukları ve günlük ortalama süt verimleri
CMT negatif ineklerden daha büyük, meme başlarının yere olan uzaklığı ise daha küçük
bulunmuştur (P <0.01). Gerek ön ve gerekse arka memelerde CMT pozitif ineklerin
meme başı üst çapları alt çaptan 0.4 cm, negatif ineklerde ise 0.3 cm daha fazla bulunmuştur.

Elde edilen sonuçlar süt ineklerinde subklinık olarak seyreden mastitis olaylarının
yüksek bir oranda bulunduğunu, laktasyon sayısı ve süt verimi artışının memeyi mastitis
etkenlerine duyarlı hale getirdiği ve meme başı çapı ve uzunluğu fazla olan ineklerin mastitise
dispoze olduklarını göstermiştir.

The effects of teat measurements and milk production on the onset of subclinical mastitis in dairy cows

Öz

The effects of teat measurements and milk production on the onset of subclinical
mastitis in dairy cows.
The study was conducted on 287 cows. Most of the experimental animals were
raised on five dairy farms but sone of the cows were the animals which were brought to
the clinics of the Veterinary Faculty for the reasons of other than mammary problems.
A total of 13 measurements were taken once from each of the lactating cows. Milk samples
were taken from each of the teats for California Mastitis Test and the results were evaluted
as pozitive or negative.
A total of 157 cows were rated as CMT+ out of 287 animals. This result may indicate
that subclinical mastitis (SCM) is wide spreed among the cows. The chi square tests
revealed that the differences among the five dairy breeds for the incidence of the SCM
were highly significant (P< 0.01). The highest CMT+ readings were found in the Brown
(68 %) and the lowest in the crossbreed (17 %) genotype groups. This may be due to the
heterosis effect in the crossbred group.
No statistical difference was found between hand milked and machine kmilked
cows. As the number of lactations were increased the rate of CMT + readings were also
increased (P< 0.01).
The avarages for the teat diameter, teat length and daily milk yield were higher for
tine cows with CMT + then CMT - groups (P < 0.01). The distance from teat end to the
ground was lower in the CMT+ group. The differences between upper and lower diameter
of the teats were 0.40 cm in CMT+ and 0.30 cm in CMT - groups, indicating funnel
shaped teats are more susceptible to subclinical mastitis.
İt was concluded that the incidence of SCM is common among dairy cows in Ankara
area.
The increases in lactation number and milk yield make the mammary gland predisposed
to the SCM. Periodical screaning tests should be performed for the detection
and treatment of the subclinical mastitis in cows