Süt Sığırcılığında Üreme Verimini Etkileyen Faktörler

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 3, 1 - 6, 27.12.2018

Ömer Varışlı , Numan Akyol

Öz

Üreme ve süt verimi sığırcılığının en önemli parametreleridir. Süt sığırcılığının ana hedefini bir cümle içerisinde değerlendirecek olursak, maksimum süt üretimi ve yılda bir yavru elde etmek olarak niteleyebiliriz. Süt sığırcılığında 1950’li yıllardan itibaren yoğun seleksiyon ve bakım-besleme şartlarının iyileştirilmesi ile laktasyon başına süt üretiminde olağan üstü seviyelere ulaşılmıştır. Ancak süt verimine bağlı olarak üreme veriminde ciddi problemler yaşanmaya başlanmıştır. Günümüz süt sığırcılığında yeni söylem yeterli süt üretimi, yüksek üreme performansı olmaya başlamıştır. Bunda şüphesiz süt üretimindeki artışın doğal sınırlara ulaşması ve tek başına yüksek süt üretiminin karlılığa yeterli gelmemesidir. Süt sığırcılığı büyük ve dinamik bir sektör olup araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yoğun olduğu sektördür. Süt sığırcılığının gelişmiş olduğu ülkelerde süt verimi üzerindeki çalışmalar yavaş yavaş üreme etkinliği, süt kalitesi ve genomik seleksiyon gibi konulara kaymaktadır. Ancak Türkiye de durum biraz farklıdır. Gerek suni tohumlama ve gerekse damızlık ithalatı ile gen kaynakları iyileştirme çalışmaları yoğun biçimde devam etse de, modern çiftlikler dışında istenen laktasyon başına süt üretim düzeyine ulaşılamamış olması hedefimizin hala yüksek süt verimi olarak kalmasına neden olmaktadır. Türkiye’de kültür ırkı sığır varlığı %50 seviyesinde olup, popülasyonun diğer kısmı genetik olarak iyileştirme ve saflaştırmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu sebeple Türkiye’deki üreme parametreleri, çiftlik yapısı, bölge ve sığır ırklarına göre kategorize edilip değerlendirilmesi gerekmektedir. Yüksek süt verimine bağlı üreme sorunları şimdilik ülkemizde modern çiftliklerde gözlenmektedir. Ülkemizde üreme sorunlarına neden olan etkenleri; çiftlik yönetimi zafiyeti, beslenme hataları, barındırma olanaklarının uygun olmaması, bulaşıcı hastalıklar, yetersiz östrus tespiti, zamanında yapılamayan suni tohumlama, gereksiz ve aşırı hormon kullanımı şeklinde sıralanabilir. 

Anahtar Kelimeler

Süt sığırcılığı, üreme verimi

Kaynakça

• 1. Alaçam E (1999): Evcil Hayvanlarda Doğum ve İnfertilite. Medisan Yayınevi 2. Baskı, Ankara.
• 2. Bearden HJ, Fuquay JW, Willard ST (2004): Applied Animal Reproduction. Prentice Hall, New Jersey, USA.
• 3. Berman A (2011): Invited review: are adaptations present to support dairy cattle productivity in warm climates? Journel Dairy Science, 94(5): 2147-58.
• 4. Blowey RW (1999). Veterinary Book For Dairy Farmers. Third edition, Farming Press ltd. 2 Wharfedale Road, Ipswich, UK.
• 5. Chebel RC, Santos JE, Reynolds JP, Cerri RL, Juchem SO, Overton M (2004): Factors affecting conception rate after artificial insemination and pregnancy loss in lactating dairy cows. Animal Reproduction Science, 84:239–255.
• 6. Cowsmopolitan Dairy Magazine (2017): http://www.cowsmo.com. Erişi Tarihi: 01/03/2018
• 7. Dairy Council (2006). Putting a price on reproductive losses. Dairy Cattle Reproduction Council. Erişim Adresi: http://www. dcrcouncil.org/wp-content/uploads/2017/04/Putting-a-Price-onReproductive-Losses.pdf.
• 8. Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Dergisi, Mart/Nisan 2017, s:30
• 9. Daşkın A (2005): Sığırcılık İşletmelerinde Reprodüksiyon Yönetimi ve Suni Tohumlama, Ankara.
• 10. Dikmen S, Ustuner H, Orman A (2012): The effect of body weight on some welfare indicators in feedlot cattle in a hot environment. International Journel Biometeorol, 56(2):297-303.
• 11. Dinç DA (2006): İneklerde reprodüktif verimliliği artırma programları. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 77(2):50-64.
• 12. Diskin MG, Mackey DR, Roche JF, Sreenan JM (2003): Effects of nutrition and metabolic status on circulating hormones and ovarian follicle development in cattle. Animal Reproduction Science, 78: 45–370.
• 13. Eversole, DE, Browne MF, Hall JB, Dietz RE (2000): Body condition scoring beef cows. Erişim: https://pubs.ext.vt.edu/content/dam/ pubs_ext_vt_edu/400/400-795/400-795_pdf.pdf
• 14. FAO (2017): Infectious causes of infertility. http://www.fao.org/ Wairdocs/ILRI/x5442E/x5442e07.htm
• 15. Ferguson JD (1993): Body condition scoring. Erişim: http://www. txanc.org/docs/Body-Condition-Scoring.pdf.
• 16. Fourichon C, Seegers H, Malher X (2000): Effect of disease on reproduction in the dairy cow: a meta-analysis. Theriogenology, 53:1729–1759
• 17. Gillund P, Reksen O, Gröhn YT and Karlberg K (2001): Body condition related to ketosis and reproductive performance in Norwegian dairy cows. Journel Dairy Science, 84:1390-1396.
• 18. Gıda, Tarım ve Hayvanlık Bakanlığı (2018): http://www.tarim.gov. tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/HAYGEM.pdf
• 19. Göncü S (2017): Sığırcılıkta Tutulan Kayıtlar ve Kayıt Değerlendirme. http://www.muratgorgulu.com.tr/altekran. asp?id=20
• 20. Kılıç N, Ceylan A, Serin İ, Gökbulut (2007): Possible interaction between lameness, fertility, some minerals, and vitamin E in dairy cows. Bull Vet Inst Pulawy, 51:425-9.
• 21. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü (2018)Hayvan kayıt sistemleri 2017: Erişim: http://www.tarim.gov.tr/GKGM/Duyuru/205/ Hayvan-Kayit-Sistemleri-_turkvet-Ve-Kkks_-Tek-Bir-Sistemde-Birlestirildi
• 22. Kunkle B, Fletcher J, Mayo D (2002): Florida Cow-Calf Management, 2nd Edition - Feeding The Cow Herd. Erişim:http:// edis.ifas.ufl.edu/AN117.
• 23. Loeffler SH, De Vries MJ, Schukken YH, De Zeeuw AC, Dijkhuizen AA, Graaf FM and Brand A (1999): Use of AI technician scores for body condition, uterine tone and uterine discharge in a model with disease and milk production parameters to predict pregnancy risk at first AI in holstein dairy cows. Theriogenelogy, 51:1267-1284.
• 24. Montiel F, Ahuja C (2005): Body condition and suckling as factors influencing the duration of postpartum anestrus in cattle. Animal Reproduction Science, 85:1-26.
• 25. Moreira F, Risco C, Pires MFA, Ambrose JD, Drost M, Delorenzo M, Thatcher WW (2000): Effect of body condition on reproductive efficiency of lactating dairy cows receiving a timed insemination. Theriogenology, 53:1305-1309.
• 26. Murray BB (2007): Maximizing Performance Rate in Dairy Cows. Ministry of Agriculture, Food and Rural Affairs. Erişim:http://www. omafra.gov.on.ca/english /livestock/dairy/facts/84-048.htm.
• 27. Pennington JA (2011): Heat stress in dairy cattle. Printed by University of Arkansas Cooperative Extension Service Printing Services. http://www.extension.org/pages/11047/heat- stress-indairy-cattle.
• 28. Peralta OA, Pearson RE, Nebel RL (2005): Comparison of three estrus detection systems during summer in a large commercial dairy herd. Animal Reproduction Science, 88:155-167.
• 29. Richards MW, Spitzer JC, Werner MB (1986): Effect of varying levels of postpartum nutrition and body condition at calving on subsequent reproductive performance in beef cattle. Journel Animal Science, 62:300-306.
• 30. Ruegg PL, Milton RL (1995): Body condition scores of Holstein cows on Prince Edward Island, Canada: Relationships with yield, reproductive performance, and disease. Journel Dairy Science, 78:552-564.
• 31. Shahinfar S, Guenther JN, Page CD, Cabrera VE, Fricke Pm, Weigel KA (2014): Prediction of insemination outcomes in holstein dairy cattle using alternative machine learning algorithms. Journel Dairy Science, 97:731–742.
• 32. Sheldon IM, Cronin J, Goetze L, Donofrio G, Schuberth HJ (2009): Defining postpartum uterine disease and the mechanisms of infection and immunity in the female reproductive tract in cattle. Biol Reprod, 81:1025–1032.
• 33. Silvia JW (2003): Addressing the decline in reproductive performance of lactating dairy cows: a researcher’s perspective. Veterinary Sciences Tomorrow - 15 September 2003.
• 34. Smith RD, Oltenacu PA, Erb HN (2008): The Economics of improved reproductive performance, Dairy Integrated Reproductive Management, IRM-17, Cornell University, 2012;
• 35. Smith RD (2012): Factors affecting conception rate. Dairy integrated reproductive management. Dairy Integrated Reproductive Management, Irm-10. Cornell University. 2012; Erişim: http:// www.wvu.edu/~agexten/forglvst/dairy/dirm10.pdf.
• 36. Smith RD, Oltenacu PA, Erb HN (2007): The Economics of reproductive performance. Erişim: http://www.wvu.edu/.
• 37. Stallings CC (2017): Laktasyondaki süt ı̇neklerinde beslemenin metabolik hastalıklar üzerindeki etkisi. Erişim: http://www.fiberfen.com/dosyalar/teknikbilgi/ RuminantlardaBeslemeVeMetabolikHastaliklar.pdf
• 38. Telli VA (2017): Süt sığırı işletmelerinde reprodüktif performansın değerlendirilmesi. Doktora Tezi.
• 39. Türkiye İstatistik Kurumu (2017): Hayvancılık İstatistikleri, Erişim: https://biruni.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul
• 40. Varışlı Ö, Tekin N (2011): Holştayn ırkı ineklerde vücut kondisyon skorunun fertilite ve bazı reprodüktif parametrelere etkisi, Ankara Ünv Vet Fak Derg, 58(2):111-115.
• 41. Varışlı Ö (2008): Holştayn İneklerde Suni Tohumlamada Vücut Kondisyon Skorunun Fertilite ve Reproduktif Parametrelere Etkisi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi,
• 42. Zwald, NR, Weigel KA, Chang YM, Welper RD, Clay JS (2004): Genetic selection for health traits using producer-recorded data. I. Incidence rates, heritability estimates, and sire breeding values. Journel Dairy Science, 87:4287–4294.
• 43. Walsh SW, Williams EJ, Evans ACO (2011): A review of the causes of poor fertility in high milk producing dairy cows. Animal Reproduction Science, 123:127–138.
• 44. Waltner SS, Mcnamara JP, Hillers JK (1993): Relationships of body condition ship score to production variables in high producing holstein dairy cattle. Journal of Dairy Science, 76: 3410-19.