Süt İneklerinde Beslenmenin Döl Verimine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 3, 7 - 14, 27.12.2018

Mehmet Başalan , Gökhan Şen

Öz

Yavru verimi çiftlik hayvancılığında sürdürülebilir hayvancılığa doğrudan etkisi sebebiyle gıda üretimi kadar önemli bir yere sahiptir. Beslenme hemen hemen tüm vücut sistemlerini etkilemektedir ve bu etki üreme performansı üzerine oldukça fazladır. Sığırlardan her yıl bir buzağı elde etmek ve bu buzağının sağlıklı bir şekilde büyümesi ve üremesi için ineğin doğum yaptıktan sonra fötüsun oluşumu, gelişimi ve problemsiz bir doğum için annenin yeterli ve dengeli beslenmesi gerekmektedir. Yüksek süt verimi isteği sebebiyle negatif enerji balansı üzerine derin etki süt ineklerinde östrus siklusunun oluşmamasına, düzensiz olmasına veya gecikmesine sebep olmaktadır. Enerji ve protein gibi makro besin maddeleri yanında bir epitelizasyon süreci olan oogenez üzerine mineral ve vitaminlerin etkisi de araştırmalar sonucunda ortaya koyulmuştur. Annenin hormonal yapısı ve enfeksiyöz etkenlerle mücadele için kullandığı bağışıklık sistemi de geçiş dönemi dediğimiz doğum öncesi ve sonrası dönemde besleme uygulamaları ile artırılabilmektedir. Embriyonun olgunlaşıp gelişeceği uterus ortamının ve besin madde geçişlerinin dengeli beslenme ile sağlanacağı ve dolayısı ile erken embriyonik ölümler ile atıkların önlenebileceği ortaya konmuştur. Anne karnındaki fötusun gelişimi parabolik seyretmekte ve gebeliğin son trimesterinde doğum ağırlığının yaklaşık %70’ini kazanmaktadır. Bu dönem kuruya çıkarma ve kuru dönemi kapsadığından üreticiler yem ve dolayısı ile besin madde kısıtlamaları yapmakta bu da artan besin madde ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalmaktadır. İneğin beslenmesinin buzağının doğum ağırlığı üzerine etkisi gözlenmekte ve doğum ağırlığı ile buzağının yaşama gücü arasında olumlu etki ortaya koyulmaktadır. İneklerin iki buzağılama arasındaki değişik fizyolojik dönemlerine uygun beslenmemesi süt humması veya doğum felci, yavru zarlarının atılamaması, uterus ve meme enfeksiyonları ile anöstrus ve ketozis gibi üreme performansını etkileyen metabolik problemlere yol açmaktadır. Güç doğumun sebeplerinden biri de doğuma yakın dönemde özellikle kalsiyum ve enerji gibi kas hareketlerini etkileyen besin maddelerinin eksikliğidir. Besin maddelerinin dengelenmesi yanısıra yemlerin fiziksel formları ve sunum yöntemleri de üreme performansını etkilemektedir. Sonuç olarak buzağı kayıplarını en aza indirmek, ineklerin sağlıklı bir şekilde döl verimlerini temin etmek, yaşamları boyunca reprodüktif problemlerden dolayı sürüden ayıklanmalarının önüne geçmek ve laktasyon sayılarını-yani ürettikleri buzağı sayısını-artırmak yeterli ve dengeli beslenmeleri ile mümkün olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, buzağı kayıpları, döl verimi, hastalık

Kaynakça

• 1. Beever, D. E. (2006). The impact of controlled nutrition during the dry period on dairy cow health, fertility and performance. Animal Reproduction Science 96: 212-226
• 2. Bell, A. W. (1995). Regulation of organic nutrient metabolism during transition from late pregnancy to early lactation. J. Anim. Sci. 73:2804–2819.
• 3. Block, S. S., J.M. Smith R.A. Ehrhardt M.C. Diaz R.P. Rhoads M.E. Van Amburgh Y.R. Boisclair. (2003). Nutritional and Developmental Regulation of Plasma Leptin in Dairy Cattle. Jornal of Dairy Science, 86 (10) 2306-2314
• 4. Bobe G, Young JW, Beitz DC. (2004). Invited review: pathology, etiology, prevention, and treatment of fatty liver in dairy cows. J Dairy Sci. 87(10):3105-3124.
• 5. Bonizzi L, Menandro ML, Pasotto D, Lauzi S. (2003). Transition cow: non-specific immune response. Vet. Res. Commun. 27 Suppl 1:137-142.
• 6. Bradford, B. (2009). Inflammation and Transition Cow Disorders. Proceedings of Four State Dairy Nutrition and Management Conference. Dubuque, IA, Pp. 76-81. June 10-11 2009.
• 7. Correa, M. T., H. Erb, J. Scarlett. (1993). Path analysis for seven postpartum disorders of Holstein cows. Journal of Dairy Science. 76: 1305-1312.
• 8. Drackley, J. K. (1999). Biology of dairy cows during the transition period: The final frontier? J. Dairy Sci. 82:2259–2273.
• 9. Földi, J., M. Kulcsar, A. Pecsi, B. Huyghe, c. de Sa, J. A. C. M. Lohuis, P. Cox, Gy. Huszenicza (2006). Bacterial complications of postpartum uterine involution in cattle. Animal Reproduction Science. 96:265-281.
• 10. Goff, J. P., and R. L. Horst. (1997). Physiological changes at parturition and their relationship to metabolic disorders. J. Dairy Sci. 80:1260-1268.
• 11. Grummer, R. R. (1995). Impact in changes in organic nutrient metabolism on feeding the transition cow. J. Anim. Sci. 73:2820–2833.
• 12. Hayirli, A., R. R. Grummer, E. V. Nordheim, and P. M. Crump. (2002). Animal and dietary factors affecting feed intake during the prefresh transition period in Holsteins. J. Dairy Sci. 85:3430–3443.
• 13. Horst, R. L., J. P. Goff, and T. A. Reinhardt. (1994). Calcium and vitamin D metabolism in the dairy cow. J. Dairy Sci. 77:1936–1951.
• 14. Horst, R. L., J. P. Goff, T. A. Reinhardt, and D. R. Buxton. (1997). Strategies for preventing milk fever in dairy cattle. J. Dairy Sci. 80:1269–1280.
• 15. Houseknecht K. L., C. A. Baile, R. L. Matteri, M. E. Spurlock. (1998) The biology of leptin: a review. J. Anim. Sci. 76(5):14051420.
• 16. Lacetera N, Scalia D, Bernabucci U, Ronchi B, Pirazzi D, Nardone A. (2005). Lymphocyte functions in overconditioned cows around parturition. J Dairy Sci. 88(6):2010-2016.
• 17. LeBlanc, S. J., K. D. Lissemore, D. F. Kelton, T. F. Duffield and K. E. Leslie. (2006). Major Advances in Disease Prevention in Dairy Cattle J. Dairy Sci. 89:1267-1279
• 18. Mallard, B. A., J. C. Dekkers, M. J. Ireland, K. E. Leslie, S. Sharif, C. Lacey Vankampen, L. Wagter, and B. N. Wilkie. (1998). Alteration in immune responsiveness during the periparturient period and its ramification on dairy cow and calf health. J. Dairy Sci. 81:585–595.
• 19. Melendez, P. (2006). Nutritional management of the transition period to optimize fertility in dairy cattle. Proceedings 3rd Florida & Georgia Dairy Road Show. Pp 1-50. February 28 -March 7 2006
• 20. Mulligan, F. J., L. O. Grady, D. A. Rice, M. L. Doherty (2006). A herd health approach to dairy cow nutrition and production diseases of the transition cow. Animal Reproduction Science. 96:331-353.
• 21. Norman, H. D., J. R. Wright, S. m. Hubbard, R. H. Miller, J. L. Hutchison. (2009). Reproductive status of Holstein and Jersey cows in the United States. Journal of Dairy science. 92: 3517-3528.
• 22. NRC (1996). Nutrient Requirements of Beef Cattle. National Research Council. Washington DC. National Academy of Sciences.
• 23. NRC (2001). Nutrient Requirements of Dairy Cattle. National Research Council. 7th Revised Edition, Washington DC. National Academy of Sciences.
• 24. NRC (2007). Nutrient Requirements of Small Ruminants and New World Camelids. National Research Council. Washington DC. National Academy of Sciences.
• 25. Overton, M. W., I. J. Smith (2010). The use of records to evaluate and improve transition cow performance. Proceedings of Four State Dairy Nutrition and Management Conference. pp. 43-50. June 9-10, 2010 Dubuque Iowa.
• 26. Overton, T. R., M. R. Waldron. (2004). Nutritional Management of Transition Dairy Cows: Strategies to Optimize Metabolic Health. Journal of Dairy Science. 87 (E. Suppl.):E105-E119.
• 27. Owens, F. N. (1986). Symposium Proceedings: Feed Intake by Beef Cattle. Oklahoma State University, USA
• 28. Roche, J. F. (2006). The effect of nutritional management of the dairy cow on reproductive efficiency. Animal Reproduction Science. 96: 282-296.
• 29. Roche, J.R. (2005) Transition cow nutrition: Priming your herd to perform.. http://www.side.org.nz/papers/2005. Erişim tarihi: 29/09/2007
• 30. Santos, J. E. P. (2008) Nutrition and Reproduction in Dairy Cattle. Tri-State Dairy Nutrition Conference. Fort Wayne, Indiana. pp 1-12. April 22-23, 2008
• 31. Savoini G, Agazzi A. (2003). Transition cow: nutritional prophylaxis. Vet Res Commun. 27 Suppl 1:153-156.
• 32. Senger, P. L. (2001) Fertility factors in high producing dairy cowswhich ones are really important? Professional Animal Scientist, 17 (3): 129-138.
• 33. Seymour, (2001) Update on Vitamin Nutrition and Fortification in Dairy Cattle. The Professional Animal Scientist 17:227-237
• 34. Shuster DE, Lee EK, Kehrli ME Jr. (1996). Bacterial growth, inflammatory cytokine production, and neutrophil recruitment during coliform mastitis in cows within ten days after calving, compared with cows at midlactation. Am J Vet Res. 57(11):1569-1575.
• 35. Staples, C. R., B. do Amaral, F. Silvestre, C. Caldari-Torres, F. M. Cullens, L. Badinga, J. D. Arthington, W. W. Thatcher (2008). Immune System Responses to Diseases/Disorders in the Dairy Animal and Potential Effects of Essential Fatty Acids. Florida Ruminant Nutrition Symposium. Gainesville, FL, January 29-30, 2008.
• 36. Steiner, T. (2006). Managing gut health. Natural growth promoters as a key to animal performance. Nottingham University Press, Nottingham, UK.
• 37. Studer, E. (1998). A veterinary Perspective of On-Farm Evaluation of Nutrition and Reproduction. Journal of Dairy Science. 81:872876.
• 38. Van Amburgh, M. (2017). Optimizing Nutrition and Management of Calves and Heifers for Lifetime Productivity. Western Dairy Management Conference, pp: 198 -211. February 28 – March 02, 2017, Reno Nevada, USA
• 39. Van der Heide, D., A. E. Huisman, E. Kanis, J. W. M. Osse. (1999). Regulation of feed intake. CABI Publishing, New York USA.
• 40. Van Saun, R. J. (2000) Controlling Postpartum Disorders with Good Nutritional Practices. Advances in Dairy Technology. 12: 155
• 41. Waldron M. R., Kulick AE, Bell AW, Overton TR. (2006). Acute experimental mastitis is not causal toward the development of energyrelated metabolic disorders in early postpartum dairy cows. J Dairy Sci. 2006 Feb;89(2):596-610.
• 42. Waldron, M. R. (2007). Nutritional strategies to enhance immunity during the transition period of dairy cows 18th Ruminant Nutrition Symposium. Jan 30-31, 2007. Gainesville, FL. USA
• 43. Wiltbank, M. C., Lopez, H., Gümen, A. (2008) New information on the physiology causing reduced reproductive efficiency in lactating dairy cows. Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu. Pp: 9-19. 22 – 24 Şubat 2008. Bursa Türkiye