Üftade Camii ve Türbesi'nin Mimarisi ve Bezemeleri

Yıl 2023, Sayı: 7, 35 - 45, 30.04.2023

Eser Çalıkuşu

Öz

Üftade Camii ve Türbesi, başlangıçtan günümüze birçok tarihi dönemi barındıran Bursa’nın en eski yerleşim yeri olan Hisar’da yer almaktadır. Osmangazi İlçesi, Kavaklı Mahallesi’nde yer alan her iki yapı doğu-batı yönünde yan yana konumlanmıştır. Ayrıca Üftade Camisi’nin kuzeyinde ve caminin doğusundaki Üftade Türbesi’nin kuzeyinde birer hazire de bulunmaktadır.
Üftade hazretleri Bursa için geçmişte ve günümüzde tasavvufi açıdan öne çıkan, her dönem sevilen ve sayılan önemli bir zâttır. Bu sebeple inşa ettirdiği cami ve türbeye de değer verilmiş ve yapılar farklı dönemlerde onarımlar görmüştür. Cami ve türbenin ilk inşa edildikleri 16. yüzyıldaki mimari ve bezeme özelliklerinin, depremlerin de etkisiyle zamanla yapılan onarımlar sebebiyle değiştiği bilinmektedir. Günümüzde varolan yapıların kitabelerinden 19. Yüzyılda onarım gördükleri anlaşılmaktadır. Her iki yapıda da mimari ve bezeme açısından, hem 16. yüzyıl Klasik Dönem Osmanlı sanatının hem de 19. Yüzyıl Geç Dönem Osmanlı sanatının özellikleri görülebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Üftade Camii, Üftade Türbesi, Onarımlar, Kalemişi Bezemeler

Kaynakça

• Azamat, N. (2012). Üftâde. TDV İslâm Ansiklopedisi, (42), 282-283.
• Bahadıroğlu, M. (1995). Celvetiye’nin piri Hz. Üftâde ve Dîvân’ı. Bursa: Üftâde Kur’an Kursu Öğrencilerini Koruma Derneği Yayınları.
• Baykal, K. (1950). Bursa ve anıtları. Bursa: Aysan Matbaası.
• Baykal, K. (Yay. Haz.). (1971). Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu’nun 1967, 1968, 1969, 1970 yılları çalışmaları. Bursa: Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu Yayınları.
• Beşbaş, N. ve Denizli, H. (1983). Türkiye’de vakıf abideler ve eski eserler III. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Çalıkuşu, E. (2010). Bursa dini mimarisinde Türk barok bezemeleri. Ankara: Bursa İl Özel İdaresi Yayınları.
• Ekim, Z. E. (2021). Gülfem Hatun Camii ve Onarımlarının Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 419-432.
• Erhan, M. S. (2016). Bir zamanlar Bursa’ydı bir pâyitahtın pâyimali. İstanbul: Sufi Kitap.
• Kaplanoğlu, R. (1994). Bursa anıtlar ansiklopedisi. Bursa: Yenigün Yayınları.
• Kepecioğlu, K. (2009). Bursa Kütüğü (Cilt 4). Bursa: Bursa Kültür A.Ş. Yayınları. Keskin, D. (2015). Türkiye’de yerel sivil toplum kuruluşlarının mimari korumaya katkıları: Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu ve restorasyon faaliyetleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mehmed Şemseddin. (1997). Bursa Dergâhları: Yâdigâr-i Şemsi. Bursa: Uludağ Yayınları.
• Türkün Dostoğlu, N. ve Dostoğlu, H. (2011). Bursa kültür varlıkları envanteri: Anıtsal eserler. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Üftâde Camii. (t. y.). Erişim adresi: https://www.bursa.com.tr/tr/mekan/uftade-cami-89/Yardımcı, İ. (1980). Hak âşığı Hazret-i Üftâde. İstanbul: Sinan Yayınları.