Koha Açık Kaynak Kodlu Entegre Kütüphane Otomasyon Sistemi ve Türkiye'de Kullanımı

Yıl 2021, , 1 - 20, 14.01.2021

Recep Işık Demet Işık Özlem Gökkurt Demirtel

https://doi.org/10.29228/lamre.48005

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki hızlı değişim kütüphanelerin hizmet süreçlerini yenilemelerini gerektirmektedir. Kütüphane hizmetlerinin sunumunda önemli bir araç olan otomasyon sistemleri, planlanmış hizmetleri sunmanın yanı sıra diğer birçok sistemle entegre çalışabilecek şekilde evrilmektedir. Bütün modülleriyle tam işlevsel bir sistemin temini, kurulumu ve sürdürülebilirliği kütüphaneler için ciddi bir maliyet anlamına gelmektedir. 2000’li yılların başından itibaren yaygınlaşan “Açık Kaynak Kodlu Yazılım” (AKKY) akımı, kütüphane ve bilgi bilimi alanında da olumlu etkileri beraberinde getirmiştir. Firmalar tarafından üretilen lisanslı, “kapalı kaynak kodlu yazılımlara” alternatif olarak “açık kaynak kodlu kütüphane otomasyon sistemleri” üretilmeye ve kütüphane hizmetlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Ülkemizde de yakın zamanda kullanılmaya başlanan açık kaynak kodlu kütüphane yazılımları, birçok kurumun dikkatini çekmiş ve kapalı kaynak kodlu firma yazılımlarına alternatif olarak yaygın bir şekilde kütüphane hizmetlerinde yerini almaya başlamıştır. Bu çalışmada veri toplama tekniği olarak literatür taraması kullanılmıştır. Çalışmada, AKKY’ların kütüphanelerde kullanımının önemi üzerinde durularak Koha’nın Türkiye’de kullanılmaya başlandığı son on yılda gösterdiği gelişim ortaya konulmaktadır. 2012’den itibaren halk kütüphaneleri dâhil, ülkemizdeki birçok kütüphanede de kullanılmaya başlanan Koha Kütüphane Otomasyon Sistemi’nin sürdürülebilirliği ve ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilmesi için çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Açık Kaynak Kodlu Yazılım, Özgür Yazılım, Koha Kütüphane Otomasyon Sistemi

Koha Open Source Integrated Library Automation System and Its Use in Turkey

Öz

Rapid technology in information and communication technology requires libraries to renew their service processes. Automation systems, which are an important tool in the offering of library services evolve to integrate with many other systems in addition to providing planned services. The provision, installation, the sustainability of a fully functional system with all its modules implies a significant cost for libraries. “Open-Source Software” (OSS) movement, which has become widespread since the early 2000s, has brought positive effects in the field of library and information science. Open-source code software, as an alternative to licensed, “closed source software” by companies, has been produced and used in libraries. Open-source library software which has recently started to be used in our country as well has attracted the attention of many institutions and started to take its place widely as an alternative to closed source code firmware. In this study, literature review was used as data collection technique. Also, the development of Koha in the past ten years is revealed by emphasizing the importance of using OSS in libraries. Various suggestions have been made in the line with national needs for sustainability and development of Koha Library Software, which has been used in many libraries in our countries since 2012, including public libraries.

Anahtar Kelimeler

Open-Source Software, Free Software, Koha Library Automation System, Koha Library Software

Kaynakça

• Abu Bakar, A. ve Yusoff, T. M. (2010) Open source in libraries: Implementation of an open source ILMS at Asia e-University library. National Seminar on Information Technology in the Library, 3-5 August 2010, Bayview Hotel, Penang, Malaysia. Erişim adresi: http://repo.uum.edu.my/538/l/SPEAKER_AMZARI.pdf
• Ahammad, N. (2014). Implementing the Koha integrated library system at the Independent University, Bangladesh: A practical experience. The Electronic Library, 32(5), 642-658.
• Arslantekin, S. (2004). Özgür ve açık kaynak kodlu yazılımlar ve bilgi merkezlerine etkisi. DTCF Dergisi, 44(2), 231-246.
• Bissels, G. (2008). Implementation of an open source library management system: Experiences with Koha 3.0 at the Royal London Homoeopathic Hospital. Program, 42(3), 303314.
• Breeding, M. (2007). An update on open source ILS. Computers in Libraries, 27(3), 27-29.
• Breeding, M. (2009). Major open source ILS products. Library Technology Reports, 44(8), 1631.
• Breeding, M. (2018). Library Technologies. Erişim adresi (02 Kasım 2019): https://librarytechnology.Org/perceptions/2017/#koha
• Chang, N., Tsai, Y. ve Hopkinson, A. (2010). An evaluation of implementing Koha in a Chinese language environment. Program, 44(4), 342-356.
• Courant, P. N. ve Griffiths, R. J. (2006). Software and collaboration in higher education: A study of open source software. Organization for Open Source Software Study. New York: Ithaca.
• Egunjobi, R. A. ve Awoyemi, R. A. (2012). Library automation with Koha. Library Hi Tech News, 29(3), 12-15.
• Genoese, L. ve Keith, L. (2011). Jumping ship: One health science library's voyage from a proprietary ILS to open source. Journal of Electronic Resources in Medical Libraries, 8(2), 126-133.
• Hastings,R., Braum, H., Willems,H., Hutchinson,C., Santy, G., Shafer, M., Carswell,R. (2016). The Kansas story: A sea of Koha green on the plains. Digital Library Perspectives, 32(4), 239-252. doi: 10.1108/DLP-02-2016-0004
• House, M. D. (2016). Implementing the open- source Koha-ILS at the Deutsche Schule Charlotte. Digital Library Perspectives, 32(4),253- 269. doi:10.1108/DLP-02-2016-0007
• Işık, R. (2019). Halk Kütüphanelerinde Yenilikçi e- Hizmetler: e-Üyelik, e-Devlet Entegrasyonu, Mobil Kütüphane Uygulaması ve e-Kitap. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(1), 64-73.
• Jose, J. (2017). Awareness and adoption of Koha (OSS) among library professionals in Ernakulum. International Journal of Current Research, 9, (12), 62079-62090.
• Keast, D. (2011). A survey of Koha in Australian special libraries: Open Source Brings New Opportunities to The Outback. OCLC Systems & Services: International Digital Library Perspectives, 27(1) 23-39.
• Koha Library Software Community. (2020). Koha Library Software. Erişim adresi (22 Kasım 2020): https://koha-community.org/
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı İşbirliği Protokolü. Erişim adresi (20 Kasım 2019): https://basin.ktb.gov.tr/TR-246293/kaybettikleri- zamani-okuyarak-kazanacaklar.html
• KYGM (2013). Kültür ve Turizm Bakanlığı ile KKTC Yakın Doğu Üniversitesi Arasında 'Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Web Tabanlı Kütüphane Otomasyon Sistemi'nin Kurulmasında İşbirliği Protokolü. Erişim adresi (10 Kasım 2019): https://kygm.ktb.gov.tr/TR-46445/kultur-ve-turizm-bakanligi-ile-kktc-yakin-dogu-universi-.html
• KYGM. (2020). Halk Kütüphaneleri Kullanıcı İstatistikleri. Erişim adresi (20 Kasım 2020): http://earsiv.gov.tr/
• Laurent, A. M. St. (2004). Understanding Open Source and Free Software Licensing. O’Reilly Media, Inc.
• Macan, B., Fernandez, G. V. ve Stojanovski, J. (2013). Open source solutions for libraries: ABCD vs Koha. Program, 47(2), 136-154.
• Madhusudhan, M. ve Singh, V. (2016). Integrated library management systems: Comparative analysis of Koha, LibSys, NewGenLib, and Virtua. The Electronic Library, 34(2), 223-249. doi: 10.1108/E L-08-2014-0127
• Map of Libraries Using Koha (2020). Erişim adresi (10 Ocak 2021): https://librarytechnology.org/libraries/map.pl? ILS=Koha
• MEB (2019). Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı İşbirliği Protokolü. Erişim adresi (15 Aralık 2019): https://www.meb.gov.tr/kultur-ve-turizm-bakanligi- ile-kapsamli-is birligi/haber/19303/tr
• Omopupa, K. T., Adedeji, A. A. ve Sulyman- Haroon, O. S. (2019). Adoption and Use of Koha Integrated Library System in the University of Ilorin Library. International Journal of Information Processing and Communication (IJIPC), 7(1), 230-241.
• Özdaş, M. R. (2012). Kamuda Açık Kaynak Kodlu Yazılım Kullanımı. Erişim adresi (05 Kasım 2019): hthttp://www.rasitozdas.com/wpcontent/uploads/201 7/07/kamuda_acik_kaynak_kullanimi_calisma_raporu .pdf
• Özüsağlam, E., Selçuk, U. M. ve Fen, U. F. L. (2009). Aksaray Üniversitesi Kütüphane Yazılımı Seçimi: Niye KOHA’yı Seçtik?. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı, 553559.
• Parliamentary Office of Science and Technology. (2005). Open Source Software. Postnote, 242 (June).
• Reddy, T. R. ve Kumar, K. (2013). Open source softwares and their impact on library and information centre: An overview. International Journal of Library and Information Science, 5(4), 90-96.
• Roy, M. B. ve Kumar, N. (2017). Open source integrated library management systems: comparative analysis of Koha and NewGenLib. International Journal of Information Movement, 72(1), 30-47.
• Salihoğlu, R. (2013). Açık kaynak kodlu kütüphane otomasyon sistemlerinin akademik kütüphanelerde kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Salma M. S. ve Mini Devi, B. (2020). Adoption of Koha Open Source Integrated Library Management System: A review of literatüre. Library Philosophy and Practice (e-journal). 4424
• Seeran, A. (2011). Development of FOSS (Free Open Source Software) for Libraries. Pearl: A Journal of Library and Information Science, 5(1), 51-53.
• Shafi-Ullah, F. ve Qutab, S. (2012). From LAMP to Koha: case study of the Pakistan legislative assembly libraries. Program, 46(1), 43-55.
• Singh, M. ve Sanaman, G. (2012), "Open source integrated library management systems: Comparative analysis of Koha and NewGenLib", The Electronic Library, 30(6), 809-832.
• Tella, A., Dina, N., Olaniyi, O. T., Memudu, S. ve Oguntayo, S.A. (2017). Assessment of the Use of Koha Library Software in four Selected University Libraries in Nigeria. Journal of Applied Information Science and Technology, 70(2), 1-14.
• Yang, S. Q. ve Hofmann, M. A. (2010). The next generation library catalog: A comparative study of the OPACs of Koha, Evergreen, and Voyager. Information Technology and Libraries, 29(3), 141-150.