Practices of Pest Management in Library and Archive Materials within Different Periods

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 137 - 154, 02.07.2022

Esra Keleş

https://doi.org/10.29228/lamre.63388

Öz

Documents and books used by humankind to transfer written knowledge had been deteriorated and destroyed. Today biological deteriorative agents had a big role in deterioration of books as it was in the past. The human has been aware of the damage in books caused by the factors like temperature, humidity, dust and light since ancient times. Therefore, the books and documents have been conserved by different cultures at different ages with varied treatments. The ink and paper was treated during the production of the book to prevent biological deteriorations and also enviromental factors in the libraries had been regulated and improved. The care, conservation and restoration of the books accepted as a special field today was a function of a library in the past. With the advancement of science, modern methods have replaced traditional methods and mass treatments such as fumigation, anoxic system and low temperature treatment was carried out. But today it is known that the most important factor in the protection of Manuscripts as a library material like other cultural heritage materials is preventive conservation. In this paper with the investigation of modern and traditional methods, it has been concluded that the tradiotional techniques and materials with improvements can be used and implemented in conservation of manuscripts.

Anahtar Kelimeler

Biodeteriorative agents, Book, Library, Integrated Pest Management

Kütüphane ve Arşiv Materyallerinde Zararlılarla Mücadelede Farklı Dönemlerdeki Uygulamalar

Öz

İnsanlığın yazılı bilgiyi aktarmak için kullandığı belgeler ve kitapların bir kısmı tahrip edilmiş ve yok olmuştur. Biyotik zararlılar materyali ne olursa olsun kitapların tahribatında bugün olduğu gibi geçmişte de büyük rol oynamıştır. İnsanlar antik dönemden itibaren, bozulmalara neden olan böcek, fare gibi canlıların ve bunların gelişiminde büyük rol oynayan sıcaklık, nem, toz ve ışık gibi etkenlerin kitaplara verdiği hasarın farkında olmuştur. Bu nedenle kitaplar ve yazılı belgeler farklı zamanlarda ve kültürlerde farklı uygulamalarla biyotik zararlılara karşı koruma altına alınmıştır. Tahribatları önlemek amacıyla kitabın üretimi esnasında mürekkepte ve kağıt üzerinde uygulamalar gerçekleştirilmiş, kütüphanelerin ortam koşullarının da iyileştirilmesine ve düzenlenmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Günümüzde özel bir alan olarak kabul edilen kitapların bakımı, korunması ve onarımı geçmişte kütüphanecilik hizmetleri arasında yer almıştır. Bilimin gelişmesi ile birlikte modern yöntemler geleneksel yöntemlerin yerine geçmiş ve fümigasyon anoksik sistem ve düşük sıcaklık uygulaması gibi kitlesel uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Fakat bugün diğer kültürel miras öğelerinde olduğu gibi kütüphane materyalleri olan yazma eserlerin korunmasında da en büyük etmenin kütüphane ortam şartlarının iyileştirilmesine yönelik gerçekleştirilen önleyici koruma uygulamaları olduğu bilinmektedir. Geleneksel ve modern yöntemlerin incelendiği bu makalede; geleneksel yöntemlerin ve malzemelerin de geliştirilerek yazma eserlerin korunmasında modern tekniklerle birlikte kullanılabileceği ve uygulanabileceği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kitap zararlıları, Yazma eserler, Kütüphane, Entegre Zararlı Mücadelesi

Kaynakça

• Desevergnes, A.C. (2014) Of Books and Men: Past Cultural Practices and Methods of Islamic Manuscripts in Iran and India Part 2: Pest Control and Indo-Islamic Manuscripts, Comparative Oriental Manuscript Studies Newsletter
• “Kütüphanelerde rutubetten çürüyen kitapların senede bir kere dolaplardan çıkarılması, tozları ve küfleri silinerek ve hava aldırılarak tekrar yerlerine konulmasının hafızıkütüplere bildirilmesi” B.O.A., M.F.M.K.T. Belge no:3017