An Intellectual Attempt in the Reconstruction of Kemalism: A Study on the Articles of Doğan Avcıoğlu in Devrim Newspaper

Yıl 2023, , 151 - 176, 25.09.2023

İlhan Bilici

https://doi.org/10.36484/liberal.1290905

Öz

Kemalism is the official ideology of the methods and actions adopted in the process of secularization and nationalization. Kemalism, which is generally based on the thoughts of Mustafa Kemal Atatürk and the practices of the early Republican period, is the manifestation of a system of constructing a new person and society in a new country. The flexible, dynamic, and eclectic structure of the concept, rather
than being a stereotyped belief system, makes it constantly interpretable and reexaminable. This kind of use of the concept is carried out by Doğan Avcıoğlu, one of the intellectuals of the 1960s, specifically within Devrim Newspaper. In this context, the aim of the present study is to reveal how Kemalism was interpreted in Doğan Avcıoğlu’s world of meaning. In accordance with the aforementioned purpose, Avcıoğlu’s articles in Devrim Newspaper were examined. The study is methodologically designed by the grounded theory approach. The constant comparison method, which is used in conjunction with the theory in question, was determined as the data analysis method. As a result of the analyses performed, it was concluded that Doğan Avcıoğlu interpreted Kemalism from a leftist perspective and built it on the axis of the metaphor of opposing forces and allied powers.

Anahtar Kelimeler

Kemalism, Doğan Avcıoğlu, Devrim Newspaper, 9 March Junta

Kemalizm’in Yeniden İnşasında Bir Aydın Teşebbüsü: Doğan Avcıoğlu’nun Devrim Gazetesi Yazıları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Kemalizm, sekülerleşme ve uluslaşma sürecinde benimsenen yöntemlerin ve eylemlerin resmî ideolojisidir. Genel itibariyle Mustafa Kemal Atatürk’ün düşünceleri ile erken Cumhuriyet dönemi uygulama pratiklerine dayanan Kemalizm yeni bir ülkede yeni bir insan ve toplum inşa etme sisteminin tezahürüdür. Kalıplaşmış bir inanç sistemi olmaktan ziyade kavramın esnek, dinamik ve eklektik yapısı onu sürekli yorumlanabilir ve yeniden ele alınabilir kılmaktadır. Kavramın bu nevi kullanımı 1960’lı yılların aydınlarından Doğan Avcıoğlu tarafından Devrim Gazetesi özelinde gerçekleştirilmektedir. Bu minvalde mevcut çalışmanın amacı Doğan Avcıoğlu’nun anlam dünyasında Kemalizm’in nasıl yorumlandığının ortaya konulmasıdır. Bahse konu amaç doğrultusunda Avcıoğlu’nun Devrim Gazetesi’ndeki yazıları incelenmeye tabi tutulmuştur. Çalışma yöntembilimsel olarak gömülü teori yaklaşımı benimsenerek
desenlenmiştir. Bahse konu teori ile eş güdümlü kullanılan sürekli karşılaştırma yöntemi ise veri analiz metodu olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler neticesinde Doğan Avcıoğlu’nun Kemalizm’i sol bir perspektifle yorumladığı ve onu hasım güçler ile müttefik güçler metaforu ekseninde inşa etmekte olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kemalizm, Doğan Avcıoğlu, Devrim Gazetesi, 9 Mart Cuntası

Kaynakça

• Avcıoğlu, D. (1969a, 21 Ekim). Takke Düştü! Tutucular Koalisyonuna Doğru… Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1969b, 28 Ekim). Çelişme. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1969c, 4 Kasım). Gidiş Nereye?. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1969ç, 11 Kasım). Kemalizm’i İyi Anlamak Gerek!. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1969d, 18 Kasım). Rejim Tartışmalarını Başlatıyoruz: Anglosaksonlar Açısından Türkiye’de Parlamentoculuk. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1969e, 9 Aralık). Ecevit’in Atatürkçülüğü. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970a, 6 Ocak). Dikta. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970b, 20 Ocak). Devekuşları. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970ç, 17 Şubat). İktidar Boşluğu. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970c, 3 Şubat). Sol Tutuculuk. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970d, 3 Mart). Politik Durum. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970e, 17 Mart). Yahya Han Formülü. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970f, 24 Mart). Faşizm Gelirmiş. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970g, 31 Mart). Dünya Pazarlığı. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970ğ, 7 Nisan). Bu Sese Kulak Veriniz. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970h, 19 Mayıs). İflasın Eşiğinde. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970i, 26 Mayıs). 27 Mayıs Üzerine Düşünceler. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970ı, 9 Haziran). Menderes-Demirel ve Sonrası. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970j, 16 Haziran). Devrimci Ordu Gücü. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970k, 23 Haziran). Tilki Oyunu. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970l, 11 Ağustos). Ordu ve Ecevit. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970m, 10 Kasım). Ulusal Kurtuluş Savaşı. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970n, 24 Kasım). Dar Kapı. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970ö, 29 Aralık). Aşırı Uçlar. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1970o, 15 Aralık) İdare-i Maslahatçılık. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971a, 12 Ocak). Güldürü. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971b, 16 Şubat). Uyarı. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971ç, 9 Mart). Atatürk Diyor ki. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971c, 23 Şubat). Gerilla. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971d, 16 Mart). Teşhis ve Tedavi. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971e, 23 Mart). Parlamentoculuğun Takkesi Düştü…Devrim Gazetesi, s. 1.
• Avcıoğlu, D. (1971f, 30 Mart). Reform Hayalciliği. Devrim Gazetesi, s. 1.
• Berkes, N. (1975). Türk Düşününde Batı Sorunu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Bilici, İ. (2022). Demokrasi, Vesayet ve Yön: Türk Siyasal Hayatına “Yön” Veren Aydınlar. Ankara: Tezkire.
• Bölükbaşı, Y. Z. (2022). Kemalizmin Yeniden İnşasında Yön Dergisi ve İlhan Selçuk. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(3), 1637-1660.
• Cemal, H. (1999). Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım. (9. Baskı). İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London: Sage Publications.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2015). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Los Angeles: Sage Publications.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches (4th ed.). Los Angeles: Sage Publications.
• Devrim Dergisi. (1969, 21 Ekim). Devrim Bildirisi. Devrim Gazetesi, s. 8.
• Gencer, T. (2020). Bir Eylem ve Düşünce Adamı: Doğan Avcıoğlu (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Glaser, B. G., & Strauss, A. L. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. London: Aldine Transaction.
• Hürkan, S. (2006). Üç Dergi, Üç İnsan. Ankara: Sinemis.
• Işıklı, A. (2001). Sosyalizm, Kemalizm ve Din (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2013). 27 Mayıs’tan 12 Mart’a Türkiye’de Siyasal Fikir Hareketleri (3. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Kara, M. A. (2008). Yön’ün Devrim’i Devrim’in Yönü. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Kışlalı, A. T. (1994). Kemalizm, Laiklik ve Demokrasi (2. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Köker, L. (2016). Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi (15. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Landau, J. M. (1979). Türkiye’de Sağ ve Sol Akımlar (2. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Mardin, Ş. (2017). Türkiye’de Toplum ve Siyaset (23. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, H. (1987, Kasım). Jakoben Bir Aydının Yaşamından Çizgiler. Toplumsal Kurtuluş, s. 36.
• Özdemir, H. (2000). Doğan Avcıoğlu: Bir Jön Türk’ün Ardından. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Şahbaz, Y. (2018). 12 Mart’a Giden Süreçte Sol Cuntacılığın Teorik ve Tarihsel Arka Planı. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 4(1-2), 1-13.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (2nd ed.). London: Sage Publications.
• Tığlı, K. B. (2005). Doğan Avcıoğlu ve Devrim Gazetesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.