İşletme Grupları ve Devlet: Eleştirel Bir Yazın İncelemesi

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 89, 77 - 99, 16.03.2018

Bahattin Karademir

Öz

İlişkisiz sektörlerde çeşitlenmiş işletme grupları gelişen piyasalarda oldukça yaygındır. İşletme gruplarının bağlı işletmelerinin bir kısmı yerel pazarın büyük işletmeler kesimi içerisinde yer alır. Bunlar arasında çok uluslu şirketlere dönüşen işletmeler bulunur. Ekonomik önemleri nedeniyle, pek çok farklı disiplinden araştırmacı işletme gruplarının oluşumu ve gelişimini daha iyi bir şekilde açıklayabilmek için çalışmalar yapmaktadır. Geçmişte ekonomik gelişmenin aktörü olarak görülen işletme gruplarına çeşitli devlet destekleri sağlanmıştır. Bu nedenle işletme grupları devletle ilişkili biçimde gelişmiştir. Politik ekonomi bakış açısıyla yapılan çalışmalar işletme gruplarının devletle ilişkilerinin anlaşılması yönünde önemli katkılar yapmıştır. Bununla birlikte, konunun daha iyi anlaşılması için yazındaki diğer araştırma akımlarının sentezlenmesinde yarar görülmektedir. Bu çalışmada, ilk olarak, politik ekonomi bakış açısı incelenmektedir. İkinci olarak, işletme grupları yazınındaki vekâlet kuramı, sosyal sermaye kuramı, kurumsal kuram, işlem maliyetleri kuramı, kaynak-temelli kuram ve uluslararasılaşma kuramı bakış açılarıyla geliştirilen argümanlar incelenerek sentezlenmektedir. Son olarak, gelecekte yapılacak çalışmalara yön vermesi umut edilen araştırma soruları geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gelişen Piyasalar, İşletme Grupları, Devletle İlişkiler

Business Groups and State: A Critical Literature Review Abstract

Öz

Unrelatedly diversified business groups are common in emerging markets. Some of their affiliated businesses are amongst the large enterprises sector in their respective markets. These affiliates recently emerge as multinational companies. Due to their economic significance, scholars from various disciplines are increasing their research efforts in order to better explain their formation and evolution. Historically, business groups received state support since they were regarded as agents of economic development. Thus, business groups evolved in relationships with the state. The political economy perspective has provided useful insights into this issue. However, there seems to be further benefits in synthesizing various other research streams in the extant literature on business groups in order to better understand their relationships with the states. In this study, first, the political economy perspective is reviewed. Second, the extant literature on business groups including the agency, social capital, institutional, transaction-cost, resource-based and internationalization theories are reviewed and synthesized. Finally, research questions for future studies are proposed.

Anahtar Kelimeler

Emerging Markets, Business Groups, Relationships with the State

Kaynakça

• AMSDEN, Alice; HIKINO, Takashi, “Project Execution Capability, Organizational Know-How and Conglomerate Corporate Growth in Late Industrilization”, Industrial and Corporate Change, 1994, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 111-147.
• CARNEY, Michael; ESSEN, Marc Van; ESTRIN, Saul; SHAPİRO; Daniel, “Business Groups Reconsidered: Beyond Paragons and Parasites”, Academy of Management Perspectives, yazılı basımdan önce çevrimiçi yayınlanmıştır, 2017, doi:10.5465/amp.2016.0058.
• COASE, Ronald H., “The N.ature of the Firm”, Economica, Cilt: 4, Sayı: 16, 1937, ss. 386-405.
• GRANNOVETTER, Mark, “Coase Revisited: Business Groups in the Modern Economy”, Industrial and Corporate Change, Cilt: 4, No: 1, 1995, ss. 93-130.
• HOLMES, R. Michael Jr.; HOSKISSON, Robert E.; KİM, Hicheon; WAN, William P. International strategy and business groups: A review and future research agenda. Journal of world business, yayın aşamasındaki eser, 2016, http://dx.doi.org/10.1016/j.jwb.2016.11.003.
• GUILLÉN, Mauro, The Limits of Convergence: Globalization and Organizational Change in Argentina, South Korea and Spain, Princeton NJ: Princeton University Press, 2001.
• KARADEMİR, Bahattin; YAPRAK, A., “The Co-evolution of the Institutional Environments and Internationalization Experiences of Turkish Internationalizing Firms”, içinde G.Wood ve M.Demirbağ (ed), Handbook of Institutional Approaches to International Business, 2012, Edward Elgar.
• KEISTER, Lisa A., “Exchange Structures in Transition: Lending and Trade Relations in Chinese Business Groups”, American Sociological Review, Cilt: 66, No: 3, 2001, s.336-360.
• KHANNA, Tarun; YAFEH, Yishay, “Business Groups in Emerging Markets: Paragons or Parasites?”, Journal of Economic Literature, Cilt:45, No:2, 2007, ss. 331-372.
• KHANNA, Tarun; PALEPU, Krishna G., “Emerging Giants: Building World-Class Compaines in Developing Countries”, Harvard Business Review, 2006, s. 84.
• KHANNA, Tarun; PALEPU, Krishna G., “The Future of Business Groups in Emerging Markets: Long Run Evidence from Chile”, Academy of Management Journal, 2000, Cilt: 43, Sayı: 3, ss. 268-285.
• KHANNA, Tarun; PALEPU, Krishna, “Why Focused Strategies May be Wrong for Emerging Markets”, Harvard Business Review, 1997, 75.4, ss. 41-48.
• KIM, Daekwan; KANDEMİR, Destan; ÇAVUŞGİL, Tamer S., “The Role of Family Conglomerates in Emerging Markets: What Western Companies Should Know”, Thunderbird International Business Review, 2004, Cilt: 46, Sayı: 1, ss. 13-38.
• KOCK, Karl; GUILLÉN, Mauro, “Strategy and Structure in Developing Countries: Business Groups as an Evolutionary Response to Opportunities for Unrelated Diversification”, Industrial and Corporate Change, 1994, Cilt: 10, Sayı: 1, ss. 77-113.
• PENG, Mike W; SUN, S.L.; PINKHAM, B; Chen, H., “The Institution-based View as a Third Leg for a Strategy Tripod”, The Academy of Management Perspectives, 2009, Cilt: 23, Sayı: 3, ss. 63-81.
• YAPRAK, Attila; KARADEMİR, Bahattin; OSBORN, Richard N., “How Do Business Groups Function and Evolve in Emerging Markets? The Case of Turkish Business Groups”, içinde Alex Rialp ve Josep Rialp (ed.), Advances in International Marketing, 2007, Elsevier Ltd, ss. 275-294.
• YAPRAK, Attila; KARADEMİR, Bahattin, “The Internationalization of Emerging Market Business Groups: An Integrated Literature Review”, International Marketing Review, Cilt: 27, No: 2, 2010, ss. 245-262.
• YAPRAK, Attila; KARADEMİR, Bahattin, “Emerging Market Multinationals’ Role in Facilitating Developing Country Multinationals’ Regional Expansion: A Critical Review of the Literature and Turkish MNC Examples”, Journal of World Business, 2011, Cilt: 46, Sayı: 4, ss. 438-446.
• Yönetim Araştırmaları Dergisi, Türkiye’de İşletme Grupları Özel Sayısı, 2008, ss. 5-107.