Sosyal Bilimler Felsefesinde Temel Sorunlar ve Yaklaşımlar

Yıl 2017, Sayı: 88, 57 - 68, 01.12.2017

Alim Yılmaz Sedat Yazıcı

Öz

Bu çalışma, sosyal bilimler felsefesiyle ilgili temel sorun ve tartışmaları; sosyal bilimler felsefesinin tarihi ile ilgili temel süreç ve gelişmeleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasındaki yöntem birliği/ayrılığı sorunu, sosyal bilimlerin objektifliği/sübjektifliği konusu, yöntemsel bireycilik/yöntemsel bütüncüllük tartışması, sosyal bilimlerde açıklama konusu, sosyal bilimsel bilginin genelliği veya sosyal bilimsel yasaların varlığı gibi temel konular ele alınarak tartışılmıştır. Sosyal bilimler daha çok iki tür bilgi edimiyle ilgilenmektedir: Olayları nedensel kavramlarla açıklayan edimler ve eylemlerin anlamını kültürel normlar ve öznel niyetler çerçevesinde anlamaya çalışan edimler. Bu yaklaşımın temelinde sosyal bilimlere ilişkin “bilgi inşa eden” üç temel yaklaşımın olduğu iddiası yer alır: Doğalcılık, yorumculuk ve eleştirel yaklaşım. Bu çalışmada, sosyal bilimler felsefesinin temel tartışmaları bu yaklaşımlar üzerinden yürütülmüştür. Sosyal bilimler için hangi yöntemin daha uygun olduğu ve sosyal bilimlerin nesnel veya öznel olduğu tartışmaları, eylemlere ilişkin sorulan temel sorunun farklılaşmasından kaynaklanmaktadır. Çoğulcu sosyal bilim yaklaşımına göre, bu üç yaklaşımın sorduğu her bir soru anlamlı ve önemli olduğu için, metodolojik çoğulcu yaklaşımlar savunulabilir bir pozisyondur

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilim, bilim, yöntem

Fundamental Problems and Approaches in the Philosophy of Social Sciences

Öz

This study aims to investigate the basic problems and debates of the philosophy of social sciences; reveals the basic processes and developments related to the history of philosophy of science. In this context, we discuss the differences between natural sciences and social sciences in terms of the subject matter of objectivism/subjectivism of social sciences, the debate about methodological individualism and holism, the issue of social scientific explanation, the generality of social scientific knowledge and the existence of social scientific laws. Social sciences deal with two major acts: acts that explain social events with causal concepts, and acts that explain the meanings of events through cultural norms and subjective intentions. The paper discusses three main approaches in the social sciences: naturalism, interpretation and critical thought. The debate about which method is more appropriate for the social sciences and whether the social sciences are objective or subjective stems from the differentiation of the basic question asked for action. According to pluralist view, since the three questions of these approaches are equally important and meaningful, the pluralist methodology is more appropriate for social scientific investigation

Anahtar Kelimeler

Social science, science, methodology

Kaynakça

• Apel, K. O. (1980). Towards a Transformation of Philosophy. Trans. Adeyand D. Frisby. Rout- ledgeandKeagen Paul: London.
• Dilthey, W. (1933). Introductiontothe Human Sciences: selectedworks. Volume I-II. Transla- tedandeditedbyRudolf A. MakkarelandFrithjofRodi. Princeton UniversityPress: New Jersey.
• Durkheim, E. (1986) Sosyolojik Metodun Kuralları. Sosyal Yayınları: İstanbul.
• Fay, B. (2001). Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi. Ayrıntı: İstanbul.
• Gadamer, H. G. (1977). Philosophical Hermeneutics, University of California Press: Berkeley.
• Gadamer, H. G. (2009). Hakikat ve Yöntem, 2. Cilt, Türkçesi: H. Arslan ve İ. Yavuzcan, Para- digma Yayınevi: İstanbul
• Habermas, J.(1971). Knowledge and Human Interest. Trans. J. J. Shapiro. BeaconPress:Boston.
• Hempel, C. (1965) Aspects of Scientific Explanation and other Essays in Philosophy of Science, TheFreePress: Oxford.
• Hollis, M. (1994). ThePhilosophy of theSocialSciences. Cambridge UniversityPress: Cambri- dge.
• Kuhn, T. (1982). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Türkçesi: Nilüfer Kuyaş, Alan Yayıncılık: İstanbul.
• Mantzavinos, C. (2009). “What Kind of Problem is the Hermeneutic Circle?”. Philosophy of theSocialSciences içinde, ed. C. Mantzavinos, Cambridge University Press: Cambridge, s. 299-311.
• Mill, J. S. (1874). A System of Logic.Longmans: London.
• Pratt, V. (1978). The Philosophy of theSocial Sciences. Routledge New York.
• Rosenberg, A. (2012). Philosophy of SocialScience, WestviewPress: CO.
• Strauss, L. (2000). Politika Felsefesi Nedir?. Çeviren: S. Z. Hünler, Paradigma Yayınevi:İstan- bul.
• Taylor, C. (1985). “InterpretationandtheScience of Man”. Philosophyandthe Human Sciences: PhilosophicalPapers2 içinde, Cambridge UniversityPress: Cambridge, s. 15-57.
• Trigg, R. (2005). Sosyal Bilimleri Anlamak. Babil Yayınları: İstanbul.
• Vico, G. (2007). Yeni Bilim. Çeviren: Sema Önal, Doğu Batı Yayınları: Ankara.
• Watson, J. B. (1961). Behaviorism. 3. baskı, TheUniversity of Chicago Press: Chicago.
• Weber, M. (1968). “Objectivity in SocialScience”. Readings in thePhilosophy of theSocialS- cienceiçinde, M. Brodbeck (ed), TheMacmillanCompany: New York.
• Winch, P. (1994). Sosyal Bilim Düşüncesi ve Felsefe. Türkçesi: Ömer Demir, Vadi Yayınları: Ankara.
• Wittgenstein, L. (1953). PhilosophicalInvestigations. Blackwell: Oxford.
• Yazıcı, S. (2004). Felsefeye Giriş. 5. Baskı, Yeni İnsan Yayınevi: İstanbul.
• Yılmaz,Alim. (2009). Bilim Yöntem ve Hermenötik. Sosyal Bilim, Etik ve Yöntem içinde, Ko- nuk, Osman ve Kemal, Ahmet (ed.). Adres Yayınları :Ankara.