Müdahale Biçimi Olarak “Çocuğun Devlet Koruması Altına Alınması” ve AİHM’nin Konuya Yaklaşımı

Yıl 2015, Sayı: 79, 31 - 42, 01.09.2015

Abdulkadir Pekel

Öz

Çocukların devlet koruması altına alınmasıyla ilgili AİHM’ye birçok başvuru yapıldığı görülmektedir. Çocuğun devlet koruması altına alınması, aile hayatına saygı gösterilmesi hakkına müdahale anlamına gelir. Mahkemeye göre müdahalenin Sözleşme’yi ihlal etmemesi için, çocuğun devlet korumasında kalmaktaki menfaati ile anne-babanın ebeveyn hakları arasında adil bir denge kurulmalıdır. Bu noktada “çocuğun yüksek menfaatleri ilkesi ön plana çıkar. Mahkeme’nin konuyla ilgili kararlarında bu ilkeye büyük önem verdiği görülmektedir. Dolayısıyla önce bu ilkenin Mahkeme kararlarında neyi ifade ettiği ortaya konmaya çalışılmış, sonra da Mahkemenin konuyla ilgili içtihatları incelenmiştir. Bu inceleme iki başlık altında yapılmıştır: ebeveyn hakları ve aile birliğini sağlamayı esas alan maddi boyut ve devlet koruması altına almaya ilişkin prosedüre ilişkin usuli boyut

Anahtar Kelimeler

Aile Hayatına Saygı, Ebeveyn Hakları, Çocuğun Yüksek Menfaatleri

Aile Hayatına ve Aile Birliğine Bir Müdahale Biçimi Olarak “Çocuğun Devlet Koruması Altına Alınması” ve AİHM’nin Konuya Yaklaşımı

Öz

It can simply be observed that there are many applications to ECtHR concerning children taken under public care. Taking a child under public care constitutes an interference with the right to respect for family life. According to ECtHR, there will be a violation of ECHR unless there is a fair balance between parents’ rights and best interests of the child to be taken under public care. The principle of “best interests of the child” plays a crucial role in this issue. It can be seen that ECtHR attaches great deal of importance to this principle. Accordingly, I firstly addressed what this principle means in ECtHR judgements. Afterwards, I tried to analyse ECtHR judgements under two scopes: Meritorious scope under which ECtHR seeks to protect family unity and parental rights, and procedural scope concerning some principles about public care proceedings

Anahtar Kelimeler

Right to Respect for Ramily Life, Parental Rights, The Best Interests of the Child

Kaynakça

• Doğru, Osman ve Nalbant, Atilla. (2013). İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar Cilt II (İkinci Baskı). İstanbul: Legal
• European Parliament, Committee on Petitions, Working Document on the Alleged Discri- minatory and Arbitrary Measures Taken by Youth Welfar Authorities in Certain Member States in Particular the Jugendamt in Germany, Rapporteur: Marcin Libicki, 22.12.2008
• European Parliament, Committee on Petitions, Working Document on a Fact-finding visit to Berlin (23-24 November 2011), 16.7.2012.
• Gajdošová, Jana. (2008). Article 8 ECHR and Its Impact on English Law. Yayınlanmamış Dok- tora Tezi, University of East Anglia Law School
• Gemalmaz, Mehmet Semih. (2011a). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Belgeleri: I. Cilt Bölgesel Sistemler. İstanbul: Legal
• Gemalmaz, Mehmet Semih. (2011b). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Belgeleri: II. Cilt Ulusla- rarası Sistemler. İstanbul: Legal.
• Gomien, Donna; Harris, David ve Zwaak, Leo. (1996). Law and Practice of the ECHR and Social Charter. Germany: Council of Europe Publishing
• Harris, D.J., O’Boyle, M., Bates, E.P. ve Buckley, C. M. (2013). Avrupa İnsan Hakları Sözleş- mesi Hukuku (çev.: M. Bingölcü Kılcı). Ankara: Avrupa Konseyi Yayınları (Eserin orjinali 2009’da yayımlandı)
• Heringa, A. W. ve Zwaak, L. (2006). The Right to Respect for Privacy. İçinde: Van Dijk, P., Van Hoof, F., Van Rijn, A. ve Zwaak, L. (Editörler). Theory and Practise of European Conventi- on on Human Rights (Fourth Edition). Antwerpen – Oxford: Intersentia
• Janis, M. W., Kay, R. S. ve Bradly, A. W. (2010). European Human Rights Law (Third Edition). New York: Oxford University Press
• Kilkelly, Ursula. (2004). Children’s Rights: A European Perspective. Judicial Studies Institute Journal, 4(2), s. 68-95.
• Kilkelly, Ursula. (2010). Protecting Children’s Rights under the ECHR: The Role of Positive Obligations. Northern Ireland Legal Quarterly, 61(3)
• Pekel, Abdulkadir. (2015). AİHM’nin Geliştirdiği İlkeler Bağlamında Aile Hayatına Saygı Göste- rilmesi Hakkı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Yaşar Salihpaşaoğlu, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Salihpaşaoğlu, Yaşar. (2013). Özel Hayatın Kapsamı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İç- tihatları Işığında Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(3), 227-266.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, Almanya, Hollanda ve Belçi- ka Gençlik Dairelerinin Türkiye Kökenli Çocuklara Yönelik Uygulamalarına İlişkin İnceleme Raporu, 24. Dönem 4. Yasama Yılı, 2013.
• UNHCR Guidelines on Determining the Best Interests of the Child, 2008, Geneva-Switzerland
• White, Robin C. A. ve Ovey, Clara. (2010). Jacops, White and Ovey: The European Conention on Human Rights (Fifth Edition). United States: Oxford University Press.
• Yıldırım, Gülşen. (2004). Özel Hayat, Aile Hayatı, Haberleşme ve Mesken: İnsan Hakları Av- rupa Sözleşmesinin 8. maddesinin Genişlemiş Yorumu İle Sağlanan Koruma. İçinde: İnsan Haklan Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı (Birinci Baskı). Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları AİHM Kararları
• A.K. and L. v. Croatia, 37956/11, 08.01.2013
• B. v. The United Kingdom, 9840/82, 08.07.1987
• B.B. ve F.B. v. Germany, 18734/09, 9424/11, 14.03.2013
• Bronda v. Italy, 22430/93, 09.06.1998
• Costello-Roberts v. The United Kingdom, 13134/87, 25.03.1993
• D.P. & J.C. v. The United Kingdom, 38719/97, 10.10.2002
• Dubská and Krejzová v. The Czech Republic, 28859/11, 28473/12, 11.12.2014
• Elsholz v. Germany, 25735/94, 13.07.2000
• Eriksson v. Sweden, 11373/85, 22.06.1989
• Gnahore v. France, 40031/98, 19.09.2000
• Görgülü v. Germany, 74969/01, 26.02.2004
• H. v. The United Kingdom, 9580/81, 08.07.1987
• Haase v. Germany, 11057/02, 08.04.2004
• Hokkanen v. Finland, 19823/92, 23.09.1994
• Hromadka and Hromadkova v. Russia, 22909/10, 11.12.2014
• Johansen v. Norway, 17383/90, 07.08.1996
• Johansen v. Norway, 17383/90, 07.08.1996
• K. and T. v. Finland, 25702/94, 12.07.2001
• K.A. v. Finland, 27751/95, 14.01.2003
• Margareta and Roger Andersson v. Sweden, 12963/87, 25.02.1992
• McMichael v. The United Kingdom, 16424/90, 24.02.1995
• Moser v. Austria, 12643/02, 21.09.2006
• Neulinger and Shuruk v. Switzerland, 41615/07, 06.07.2010
• Olsson v. Sweden (No. 1), 10465/83, 24.03.1988
• Olsson v. Sweden (No. 2), 13441/87, 27.11.1992
• P., C. and S. v. the United Kingdom, no. 56547/00, 16.07.2002
• R. and H. v. The United Kingdom, 35348/06, 31.05.2011
• R. and H. v. The United Kingdom, 35348/06, 31.05.2011
• R. v. The United Kingdom, 10496/83, 08.07.1987
• Scozzari and Giunta v. Italy, 39221/98, 41963/98, 13.07.2000
• Venema v. the Netherlands, 35731/97, 17.12.2002
• W. v. the United Kingdom, 9749/82, 08.07.1987
• Y.C. v. The United Kingdom, 4547/10, 13.03.2012