Klasik Dönem Sosyolojinin Politik Muhtevası ve Bunun Nedenleri

Yıl 2011, Sayı: 63, 179 - 189, 01.06.2011

Hasan Şen

Öz

Modern bilim, özü itibariyle, insanın, genel düzenin ilâhî yasalar tarafından belirlenen bir evrenin parçası sayıldığı, onun karşısında edilgen bir pozisyonda olduğu düşünülen ortaçağ dünyasının aksine, bilginin merkezinde kendisinin yer aldığı ve evrenin bu bilgi dâhilinde yine kendisi tarafından anlaşılabileceği düşüncesine dayanmaktadır. Bu anlamda modern bilgi, pozitivist yöntemle yani gözlem, deney ve tümevarım yoluyla elde edilmektedir. Bu özellikleri nedeniyle uzun bir süre en güvenilir ve en sağlam bilgi türü olarak kabul görmüştür. Sözü edilen bilgide metafizik içeriğe sâhip olan ve pozitif olmayan olgular konu edinilmemiş, yani esas olarak pozitif olgular muhatap alınmış ve pozitivist yöntem ekseninde bahsedilen olgular gözlem ve deneye tâbi tutulmuş, nihâî aşamada da elde edilen bulgular aklın süzgecinden geçirilmiştir. Bu noktada özellikle René Descartes’ın tümevarıma dayalı mantık sistemi oldukça etkili olmuştur. Dahası modern bilgide, tümevarımın etkisiyle de şekillenen akıl yoluyla evrensel yasalara ulaşmak düşüncesi önemli bir hedef olarak benimsenmiş, ulaşılan söz konusu yasalar tekrar tikel alana yöneltilerek olgular denetlenmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra modern bilim, bu çalışmada incelenen ve tartışılan, insanın değer yargılarını bilim etkinliğine dâhil etmediği varsayımına dayanmıştır

Kaynakça

• Arslan, Ahmet, Türk Modernleşmesi, Yayınlanmamış Ders Notları
• Alexander, Jeffrey C. (1996). “Positivism”, The Social Science Encyclopedia, (Ed: Adam ve Jes- sica), London ve New York, Routledge.
• Arslan, Hüsamettin, (1995). “Pozitivizm, Bir Bilim İdeolojisinin Anatomisi”, Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (Ed: Sebahattin Şen), İstanbul, Bağlam Yayınları.
• Caldwell, Bruce J. (1994). Beyond Positivism, Economic Methodology in the Twentieth Century, London ve New York, Routledge.
• Comte, Auguste. (2001). Pozitif felsefe Kursları, (Çev: Ekan Ataçay), İstanbul, Sosyal Yayınlar.
• Durkheim, Emilé.(1994). Sosyolojik Metodun Kuralları, (Çev: Enver Aytekin), İstanbul, Sos- yal Yayınları.
• Eisenstadt, Shmuel. (2002). “N,.Some Observations on Multiple Modernities”, Comparative Civilizations and Multiple European, Chinese and Other Interpretations, (Ed: Shmuel, N. Eisenstadt), Boston, Brill Press.
• Fabian, Johannes. (1999). Zaman ve Öteki- Antropoloji Nesnesini Nasıl Oluşturur? (Çev: Sel- çuk Budak), Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Giddens, Anthony. (1976). “Classical Social Theory and The Origins of Modern Sociology”, The American Journal of Sociology, (Ocak) Cilt :81, Sayı:4.
• Giddens, Anthony. (1999). Toplumun Kuruluşu, (çev: Hüseyin Özel), Ankara, Bilim-Sanat Yayınları.
• Hartung, E. Frank. (1945). The Social Function of Positivism, Philosopy of Science, Cilt.12, Sayı: 2.
• Horowitz, Irving Louis. (1994). The Decomposition of Sociology, New York, Oxford Univer- sity Press.
• Hund, John. (1990). “Sociologism and Philosophy”, The British Journal of Sociology, Sayı: 2. (Haziran), Cilt: 41.
• John Mackintosh, Nicholas. (1996). “Auguste Comte”, The Social Science Encyclopedia, (ed:Kuper, Adam & Jessica), London ve New York, Routledge.
• Jeannier, Abel. (1993). “Modernite Nedir?”, Modernite Versus Postmodernite, (Ed. ve Çev: Mehmet Küçük). Vadi Yayınları, Ankara.
• Kenneth, L. Morrison. (2006). Marx, Durkheim, Weber: Formations of Modern Social Thought, London, Sage
• Köker, Levent. (1998). İki Farklı Siyaset, Ankara, Vadi Yayınları
• Murpy, John. W. (1995). Postmodern Toplumsal Analiz ve Postmodern Eleştiri, (çev: Hüsamet- tin Arslan), İstanbul, Eti Kitapları.
• Nisbet, Robert. (1990). “Muhafazakârlık”, Robert Nisbet ve Tom Bottomore, Sosyolojik Çö- zümlemenin Tarihi, (Yayına Hazırlayanlar: Mete Tuncay, Aydın Uğur), Ankara, Ayraç Yayınları.
• Oakeshott, Michael.(1981). Rationalism in Politics and Other Essays, London and New York, Methuen Press.
• Özlem, Doğan. (1997). “Doğa Bilimleri ve Sosyal Bilimler Ayrımının Dünü ve Bugünü Üzerine”, Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı 76, Bahar.
• Singer, Brian. (1986). Society, Theory and The French Revolution, New York, St. Martin’s Press.
• Strasser, Hermann ve C Susan Randall. (1981). An Introduction of Social Change, Theories of Modernizatin, London, Boston ve Henley, Routledge & Kegan Paul.
• Tannsjö, Torbjorn. (1990). Conservatism for Our Time, London, Routledge.
• Wallerstein, Immanuel (ve diğerleri) (1996). Sosyal Bilimleri Açın, Gulbenkian Komisyonu, (çev: Şirin Tekeli), İstanbul, Metis Yayınları.
• Wieviorka, Michel. (2003). “An Old Theme Revisited: Sociology and Ideology”. Sociology and Ideology, (Ed: Ben Rafael), The Netherlands-Boston, Eliezer, Koninklijke Brill Nv.