İki Özgürlük Anlayışı ve Thomas Hill Green’in Pozitif Özgürlüğe Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 102, 29 - 53, 18.06.2021

Yavuz Selim Erfidan

https://doi.org/10.36484/liberal.886327

Öz

İki özgürlük anlayışı, siyaset felsefesinin modern özgürlük teorisindeki en önemli tartışma alanlarından birisidir. Bu, onun hem aydınlanmadan gelen hem de ideolojik boyutları olan özelliklerinin bir sonucudur. Liberal özgürlük teorisinde güncelliğini koruyan bir konu olarak negatif ve pozitif özgürlük kavramları, liberalizmin sistemli bir ideoloji olduğu günden bu yana önemini korumayı başarmıştır. Elbette, bu modern dikotomisine erişene kadar özgürlük, pek çok farklı vecheden geçmiştir. Bu süreçlerde özgürlük, siyasal tecrübeler ve siyasal sistemlerle yakın ilişki içerisinde anlamlandırılmıştır. Bu noktada negatif özgürlük tecrübî siyasal süreçlerden kaynaklanan devlet-birey çelişkisi içerisinde gelişmiş bir karakteri inşa ederken, pozitif özgürlük bireyin içsel gelişimi ve rasyonel yeterliliğini arayan aydınlanmacı bir karakteri ortaya koymuştur. Bu kapsamda özgürlüğün modern bir ayrım olan iki özgürlük anlayışına ulaşana kadar geçen süreçteki tarihsel gelişimini betimleyerek onun düşünsel altyapısını ortaya koymak önemlidir. Liberal teoride zorunlu bir karşıtlığı içermeyen bu iki özgürlük fikri İngiliz filozof Thomas Hill Green’in pozitif özgürlüğe ortodoks anlamının dışında devletli bir özgürlük ekseni kazandırmasıyla başka bir düzleme taşınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İki Özgürlük Kavramı, Negatif Özgürlük, Pozitif Özgürlük, Thomas Hill Green

Kaynakça

• Arendt, Hannah, Geçmişle Gelecek Arasında, çev. Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul, 1996.
• Barry, Norman, Modern Siyaset Teorisi, çev. Mustafa Erdoğan, Yusuf Şahin, Liberte Yayınları, Ankara, 2018.
• Beneton, Philippe, Muhafazakarlık, çev. Cüneyt Akalın, İletişim Yayınları, İstanbul, 2016.
• Berlin, Isaiah, “ İki Özgürlük Kavramı”, Kirpi ile Tilki: Seçme Makaleler, çev. Mete Tunçay, Zeynep Mertoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008, ss. 49-107.
• Berlin, Isaiah, Isaiah Berlin ile Konuşmalar, söy. Ramin Jahanbegloo, çev. Zeynel Abidin Kılınç, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2016.
• Burns, Edward McNall, Çağdaş Siyasal Düşünceler 1850-1950, çev. Alâeddin Şenel, Birey ve Toplum Yayınları, Ankara, 1984.
• Bülbül, Kudret, Siyaset Bilimi, Adres Yayınları, Ankara, 2019.
• Cevizci, Ahmet, Etiğe Giriş, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002.
• Chris, Horner, Westacott, Emrys, Felsefe Aracılığıyla Düşünme, çev. Ahmet Arslan, Phoenix Yayınları, Ankara, 2018.
• Constant, Benjamin, Political Writings, Cambridge University Press, Cambridge, 1988, (Erişim),www.phil.arts.cuhk.edu.hk/~phidept/TCIVP/Zoeller/Zoeller_Const antReadings.pdf, 25 Eylül 2020.
• Çapan, Alişan, Isaiah Berlin: İki Özgürlük Arasında, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• Çelik, Özge, “Isaiah Berlin’in Pozitif Özgürlük Kavramı ve Eleştirdiği Pozitif Özgürlükçü Yaklaşımlar”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 3, 2010, ss. 159-186.
• Dewey, John, Özgürlük ve Kültür, çev. Vedat Günyol, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1987.
• Erdoğan, Mustafa, Aydınlanma, Modernlik ve Liberalizm, Orion Yayınevi, Ankara, 2006.
• Erdoğdu, A. Teyfur, Özgürlükten Kurtulmak, Rumuz Yayınevi, İstanbul, 2017.
• Gaus, Gerald F., Siyaset Kavramları ve Siyaset Kuramları, çev. Nihal Akdere, Phoenix Yayınları, Ankara, 2016.
• Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1993.
• Göze, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• Green, Thomas Hill, “Siyasal Boyun Eğme Yükümünün İlkeleri Üstüne Dersler’den Seçme Parçalar”, çev. Oğuz Onaran, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi - Seçilmiş Yazılar Yakın Çağ, der. Mete Tunçay, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2015, ss. 169-204.
• Hayek, Friedrich A., “Liberalizm”, çev. Ünsal Çetin, Liberalizm El Kitabı, ed. Cennet Uslu, Liberte Yayınları, Ankara, 2017, ss. 19-63.
• Hayek, Friedrich A., Özgürlüğün Anayasası, çev. Yusuf Ziya Çelikkaya, Big Bang Yayınları, Ankara, 2013.
• Hobbes, Thomas, Leviathan, çev. Semih Lim, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2020.
• Kalkan, Buğra, “Demokrasinin Liberteryen Eleştirisinin Eleştirisi: Caplan ve Brennan Örneği” Liberal Düşünce Dergisi, Sayı 86, Bahar 2017, ss. 7-22. Kant, Immanuel, Seçilmiş Yazılar, çev. Nejat Bozkurt, Sentez Yayınları, Bursa, 2015.
• Kaufmann, Mathias, Aydınlanmış Anarşi: Siyaset Felsfesine Giriş, çev. Yakup Coşar, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2003.
• MacCallum, Gerald C. Jr., “Negative and Positive Freedom” The Philosophical Review, Volume 76, 1967, (Erişim): www.jstor.org/stable/2183622 , 30 Ekim 2020, ss. 312-334. Minogue, Kenneth, Siyaset: Kısa Bir Giriş, çev. Ünal Gündoğan, Liberte Yayınları, Ankara, 2017.
• Öztürk, Armağan, “Hobbes’tan Berlin’e Negatif Özgürlük Düşüncesi ve Berlin’in Agnostik Liberalizmi” Günümüzde Yeni Siyasal Yaklaşımlar II, ed. Hilal Onur İnce, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2015, ss. 102-138.
• Reader, Linda C., “Edmund Burke ve F. A. Hayek’in Liberalizmi & Muhafazakarlığı: Eleştirel Bir Mukayese” çev. Fatih Duman, Muhafazakarlık Okumaları, ed. Fatih Duman, Kadim Yayınları, Ankara, 2020, ss. 285-308.
• Salutati, Coluccio, “Pellegrino Zambeccari’ye Mektuplar”, Batı’ya Yön Veren Metinler II, çev. Kapadokya MYO, der. Alev Alatlı, Alfa Yayınları, İstanbul, 2014, s. 532. Skinner, Quentin, Liberalizmden Önce Özgürlük, çev. Kemal Özdil, Islık Yayınları, İstanbul, 2018.
• Tubbs, Nigel, Batı Felsefesi Tarihi, çev. Doğan Barış Kılınç, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2017.
• Vergerio, Peter Paul, “Carraralı Ubertinus’a Mektuplar” Batı’ya Yön Veren Metinler II, çev. Kapadokya MYO, der. Alev Alatlı, Alfa Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 533-540.
• Yayla, Atilla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992.