‘Native’ Interpretation of Methodological Imperialism: The Analytical Economics Approach of Sencer Divitçioğlu

Yıl 2023, Sayı: 111, 177 - 192, 25.09.2023

Adem Levent

https://doi.org/10.36484/liberal.1291997

Öz

Sencer Divitçioğlu made contributions to the history of Turkish economic thought first as an economist, then as a historian and an anthropologist. However, although he has acquired different attributes throughout his academic career, his main starting point is economics. Because he applied analytical reasoning from economic theory to history and anthropology. He never abandoned the analytical reasoning he derived from economic theory, but applied them to history and anthropology, preserving the same logical-formal modeling from economics to history. This put a great deal of restraint on his thinking. Due to this restraint, there has not been a public intellectual who has exceeded the standard limits of economics. Meanwhile, this situation, which is recognized in the case of Divitçioğlu, is an example of the practice of methodological imperialism, which is characterized as the spread of mainstream economics to other social sciences after 1945.

Anahtar Kelimeler

Sencer Divitçioğlu, Analytical Reasoning, Formalism, Mainstream Economics, Methodological Imperialism

Metodolojik Emperyalizmin ‘Yerli’ Yorumu: Sencer Divitçioğlu’nun Analitik İktisat Yaklaşımı

Öz

Sencer Divitçioğlu, Türk iktisadi düşünce tarihine ilk önce iktisatçı, daha sonra tarihçi ve antropolog sıfatlarıyla katkılar sunmuştur. Ancak akademik kariyeri boyunca farklı sıfatlar edinmişse de asıl kalkış noktası iktisattır. Çünkü iktisat teorisinden elde ettiği analitik akıl yürütmeyi, tarihe ve antropolojiye uygulamıştır. İktisat teorisinden elde ettiği analitik akıl yürütmeyi hiçbir vakit terk etmemiş, bilakis onları tarih ve antropolojiye uygulayarak iktisattan tarihe uzanan aynı mantıksal-formel modellemeyi muhafaza etmiştir. Bu da düşüncesine büyük oranda bir kısıt getirmiştir. Söz konusu kısıt nedeniyle iktisat biliminin standart sınırlarını aşan bir kamusal entelektüel olmamıştır. Aynı zamanda Divitçioğlu özelinde görülen bu durum, 1945 sonrası ana akım iktisat biliminin diğer sosyal bilimlere yayılımı olarak nitelendirilen metodolojik emperyalizmin uygulama türüne örnek teşkil etmektir.

Anahtar Kelimeler

Sencer Divitçioğlu, Analitik akıl yürütme, Formalizm, Ana akım iktisat, Metodolojik emperyalizm.

Kaynakça

• Adaman, F. ve P. Devine (2022), Revisiting the Calculation Debate: A Call for a Multiscale Approach, Rethinking Marxism, 34 (2): 162-192.
• Akat, A. S. (2001), Sencer Divitçioğlu: ‘Benim Derdim Bilinmeyen Şeyleri Çözmek’, Cogito, 26: 49-68.
• Alada, A. D. (2022), Disiplinlerarasılık ve Toplumsal Felsefe İkileminde Bir Düşünür: Sencer Divitçioğlu, Politik Ekonomik Kuram, 6 (1): 1-8.
• Backhouse, R. E. ve B. Cherrier (2017), The Age of the Applied Economist: The Transformation of Economics since the 1970s, History of Political Economy, 49: 1-33.
• Becker, G. (1990), Gary S. Becker, Richard Swedberg (Ed.), Economics and Sociology, Redefining Their Boundaries: Conversations with Economists and Sociologists (pp. 27-46), Princeton: Princeton University Press.
• Bhaskar, R. (2015), Gerçekliği Geri Kazanmak: Çağdaş Felsefeye Eleştirel Bir Giriş (çev. Beyza Sumer Aydaş), Ankara: NotaBene Yayınları.
• Blaug, M. (2003), The Formalist Revolution of the 1950s, Journal of the History of Economic Thought, 25 (2): 145-156.
• Boettke, P. J. (1998), Economic Calculation: The Austrian Contribution to Political Economy, Advances in Austrian Economics, 5: 131-158.
• Boettke, P. J. (2010), Twentieth-Century Economic Methodology, Rhona C. Free (Ed.), 21st Century Economics: A Reference Handbook (pp. 33-43), Los Angeles: SAGE.
• Carling, A. (1995), Rational Choice Marxism, Terrell Carver ve Paul Thomas (Ed.), Rational Choice Marxism (pp. 31-78), London: Palgrave Macmillan.
• Clark, C. M. A. (1992), Economic Theory and Natural Philosophy, London: Edward Elgar.
• Colander, D. (2000), The Death of Neoclasical Economics, Journal of the History of Economic Thought, 22 (2): 127-143.
• Colander, D., R. P. F. Holt ve J. B. Rosser (2004), The Changing Face of Mainstream Economics, Review of Political Economy, 16 (4): 485-499.
• Divitçioğlu, S. (1975), Bayağı İktisat, Cambridge Okulu ve Marksizm, Birikim, 5: 13-16.
• Divitçioğlu, S. (1981), Aysa Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, İstanbul: Ar Yayın Dağıtım.
• Divitçioğlu, S. (1982), Üretim, Değer ve Bölüşüm, İstanbul: Ar Basım Yayım ve Dağıtım.
• Divitçioğlu, S. (1987), Kök Türkler: Kut, Küç ve Ülüg, İstanbul: Ada Yayınları.
• Divitçioğlu, S. (1992), Nasıl Bir Tarih?: Kök Türkler, Karahanlılar, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Divitçioğlu, S. (1999), Oyun Teorisi Bağlamında Celali İsyanları, Kebikeç, 7-8: 5-11.
• Divitçioğlu, S. (2001), Ortaçağ Türk Toplumları Hakkında, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dow, S. (2008), Plurality in Ortodox and Heterodox Economic, The Journal of Philosophical Economics, 1 (2): 73-96.
• Ekinci, İ. ve H. Güldağ (2013), Sencer Divitçioğlu Anlatıyor, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı.
• Ekşigil, A. (2021), Sencer Divitçioğlu: Yaşamı ve Düşüncesine Dair Notlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ergun, D. (2014), Yöntemi Geliştirmek: Türkiye’de Toplumsal Bilimlerde Yeniden Üretim Üzerine, Ankara: İmge Kitabevi.
• Fine, B. (2000), Economics Imperialism and Intellectual Progress: The Present as History of Economic Thought?, History of Economics Review, 32 (1): 10-35.
• Fine, B. ve D. Milonalis (2014), İktisat Emperyalizminden Acayip İktisada: İktisat ve Diğer Sosyal Bilimler Arasında Değişen Sınırlar (çev. Eren Kırmızıaltın ve Hüsnü Bilir), Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Fourcade, M., E. Ollion ve Y. Algan (2015), The Superiority of Economists, Journal of Economic Perspectives, 29 (1): 89-114.
• Hagemann, H. (2011), European Emigres and the ‘Americanization’ of Economics, The European Journal of the History of Economic Thought, 18 (5): 643-671.
• Lazear, E. P. (2000), Economic Imperialism, The Quarterly Journal of Economics, 115 (1): 99-146.
• Maki, U. (2005), Models Are Experiments, Experiments Are Models, Journal of Economic Methodology, 12 (2): 303-315.
• Mirowski, P. (1987), The Philosophical Bases of Institutionalist Economics, Journal of Economic Issues, 21 (3): 1001-1038.
• Mirowski, P. (1991), More Heat Than Light: Economics as a Social Physics, Cambridge: Cambridge University Press.
• Özveren, E. (2017), İster İstemez Karşılaştırmalı ve Dışa Bağımlı İktisadi Düşünce Tarihimiz: Gözlemler ve Sorunlar, M. E. Özgür, A. Duman ve A. Y. Kaya (Ed.), Türkiye’de İktisadi Düşünce (ss.13-48), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Przeworski, A. (1985). Marxism and Rational Choice. Politics & Society, 14 (4): 379-409.
• Rodrik, D. (2016), İktisadı Anlamak: İktisat Neden İşe Yarar, Ne zaman Yanlış Yapar ve Aradaki Farkı Nasıl Analayabiliriz (çev. Can Madenci), Ankara: Efil Yayınları.
• Roemer, J. E. (1985), ‘Rational Choice’ Marxism: Some Issues of Method and Substance, Economic and Political Weekly, 20 (34): 1439-1442.
• Shiller, R. J. (2021), Anlatı İktisadı: Hikâyeler Nasıl Yayılır ve Büyük İktisadi Olayları Yönlendirir? (çev. Gülnihal Kafa), İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Stigler, G. S. (1984), Economics: The Imperial Science?, The Scandinavian Journal of Economics, 86 (3): 301-313.
• Sugden, R. (2009), Credible Worlds, Capacities and Mechanisms, Erkenntnis, 70 (1): 3-27.
• Ülgener, S. (2006), Zihniyet, Aydınlar ve İzm’ler, İstanbul: Der Yayınları.
• Wright, E. O. (1995), What is Analytical Marxism?, Terrell Carver ve Paul Thomas (Ed.), Rational Choice Marxism (pp. 11-30), London: Palgrave Macmillan.
• Yalçıntaş, A. (2022), Asya Tipi Dijitalleşme Tarzı: Doğu Nasıl Zengin Oldu?, Efil Journal of Economic Research, 5 (2): 42-66.