Language Skills of Children With Autism Spectrum Disorder

Yıl 2023, Sayı: 71, 27 - 32, 28.12.2023

Eda Can Kökmen , Ayşegül Özcan Vural

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2023.23105

Öz

Autism spectrum disorder is a neurodevelopmental disorder that appears in the early stages of development and continues its effects throughout life. Repetitive obsessive behaviors are observed in children with autism spectrum disorder. These children’s deficiencies in language and speech are more distinctive than other symptoms, and their inability to express themselves in daily life causes a great problem for them. Many studies have been carried out by different researchers on language and speech, especially in autism spectrum disorder. Some of these studies have examined the linguistic skills of these children directly, and some of them have revealed these skills with the subtests they have applied. in this context, the aim of this study is to make an assessment of the general skills of children with autism spectrum disorder and to describe academic studies in literature, especially on linguistic skills.

Anahtar Kelimeler

ASD, autism spectrum disorder, linguistic skills

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Dilsel Becerileri

Öz

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), gelişimin erken dönemlerinde ortaya çıkan, yaşam boyu etkilerini sürdüren nörogelişimsel bir bozukluktur. OSB tanılı çocuklarda, tekrarlayan takıntılı davranışlar gözlemlenmektedir. Bu çocukların dil ve konuşma konusundaki eksiklikleri diğer belirtilere oranla daha belirgindir ve günlük yaşamda kendilerini ifade edememeleri onlar için büyük bir sorun teşkil etmektedir. Özellikle OSB tanılı çocukların farklı alanlardaki becerilerini ortaya çıkarmaya yönelik olarak farklı araştırmacılar tarafından birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan bazıları doğrudan dil değerlendirmesi yapmış, bazıları ise uyguladıkları alt testlerle bu çocukların dilsel becerilerini ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, OSB tanılı çocukların genel becerileri ile ilgili bir değerlendirme yaparak alanyazında özellikle dil becerilerine yönelik yapılmış akademik çalışmaları betimlemektir.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, OSB, dilsel beceriler

Kaynakça

• Akin Bülbül, İ., Özdemir, S., & Töret, G. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan ve tipik gelişim gösteren çocukların ve annelerinin jest kullanımlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(1), 23–48. [CrossRef]
• Akkaya Yılmaz, H. (2017). Yüksek işlevli otizmli bireylerin düşünce içeriğini incelemek [Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Aksan, D. (2017). Türkçenin gücü. Bilgi Yayınevi.
• Aksu, İ. (2019). 3;00 – 5;11 yaş diliminde bulunan otizm spekturum bozukluğu tanılı çocukların sözcük dağarcığı gelişimlerinin bir yıl süre ile izlenmesi [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Alak, G. (2018). Okul öncesi dönemde sözel olmayan otizm spektrum bozukluğu tanılı çocukların söz öncesi becerilerinin gelişiminde anne yanıtlayıcılığının etkisinin boylamsal incelenmesi [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2005). Psikiyatride hastalıkların tanımlanması ve sınıflandırılması el kitabı, yeniden gözden geçirilmiş dördüncü baski, (DSM-IV-TR) (Köroğlu, E., 4 Baskı). Hekimler Yayın Birliği. (Orjinal yayın tarihi 2000)
• Aslan, S., & Acarlar, F. (2022). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sesbilgisel özelliklerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 615–626. [CrossRef]
• Barut, H. M. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda alıcı ve ifade edici kelime bilgisinin ve artikülasyon becerilerinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Bozkuş-Genç, G. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara soru sorarak iletişim başlatmanın kazandırılmasında temel tepki öğretiminin etkileri [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Ceylan, M., Laçin, E., & Çetin, E. (2018). Tekrarlı okuma yönteminin otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilerin okuma hatalarına ve okuma hızlarına etkisi. International Journal of New Approaches in Special Education, 1(1), 22–45.
• Dargut Güler, T. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların bilişsel ve sosyal becerilerinin geliştirilmesinde mobil sosyal öykü haritaları kullanımı [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Darıca, N., Abidoğlu, Ü., & Gümüşçü, Ş. (2005). Otizm ve otistik çocuklar. Özgür Yayıncılık.
• Demirtaş, Ş., & Aykut, Ç. (2021). Temel tepki öğretiminin otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sözel iletişim becerilerinin kazandırılmasında etkililiği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 430-449
• Doğru, S. Y., & Çetingöz, D. (2017). Duyu eğitiminin otistik çocukların alıcı dil gelişimine etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1819–1834.
• Ege, P. (2006). Farklı engel gruplarının iletişim özellikleri ve öğretmenlere öneriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(2), 1–28.
• Erdoğan, F. K. (2019). Akran etkileşiminin otizm spektrum bozukluğu olan bir bireyin dil ve oyun gelişimine etkisinin incelenmesi [Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Gündoğdu, M. (2019). Otizmli bireylere sözcüklerin işitsel eşlemesi becerisinin kazandırılmasının sözel taklit becerisinde söylenen sözcüklerin anlaşılırlığına etkisi [Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Kahraman, A., & Tekşen, C. (2019). Sözlü tekrar eden okumaların dil öğrenen otizimli çocuklarda etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 223–234.
• Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve çocuklarda dil gelişimi. Klinik Psikiyatri, 3(4), 263–268.
• Kaya Döşlü, P. (2016). 3-6 yaş grubu otizmli ve normal gelişim gösteren çocukların sözcük dağarcığı düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Kelley, E. (2011). Language in ASD. in D. A. Fein (Ed.), Neuropsychology of Autism (pp. 123–137). Oxford Press.
• Küçük Doğaroğlu, T. (2019). Semantik bilgi ve sözel çalışma belleği ilişkisinin gelişimsel yetersizliği olan çocuklarda incelenmesi [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Kurnaz, E. (2018). Otizmli bireylere karşılıklı konuşma sırasında kullanılan ortak dikkat davranışlarının öğretiminde ipucunun giderek artırılmasıyla öğretimin etkililiği [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Lord, C., Elsabbagh, M., Baird, G., & Veenstra-Vanderweele, J. (2018). Autism spectrum disorder. The Lancet, 392(10146), 508–520. [CrossRef]
• Oğuz, H. (2015). Aşamalı tümce geliştirme uygulamalarının otizmli çocukların cümle gelişimine etkisi: Vaka çalışması. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, (1) 666–672.
• Ökcün-Akçamuş, M. Ç. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit, oyun, jestler ile sözcük dağarcığının ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 673–684. [CrossRef]
• Ökcün-Akçamuş, M. Ç., Acarlar, F., & Alak, G. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit türlerinin oyun karmaşıklığı ve sözcük dağarcığı ile ilişkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 747–775.
• Oyman Özorak, Ö. (2019). Otizmli çocuklardaki konuşma problemlerine çocuk şarkılarının etkilerinin öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 5(9), 91–108.
• Pekel, E., Çavuş, H., & Bektaş, F. L. Ö. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan okul öncesi öğrencilerine iletişim becerilerinin öğretiminde video ile model olma yönteminin etkililiği. in Engelsiz Bilişim 2019 (ss. 52–58). Manisa Üniversitesi Yayınları.
• Şengül, Y. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların nesneli oyun ve taklit becerilerinin alıcı ve ifade edici dil sözcük dağarcığı ile ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.
• Servi, C. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların biçim-sözdizimsel dil özelliklerinin incelenmesi [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Açık Erişim Sistemi.
• Servi, C. (2022). Türkçe konuşan otizmli çocukların dil özellikleri. International Journal of Eurasian Education and Culture, 7(19), 2133–2166.
• Servi, C., & Acarlar, F. (2021). Türkçe konuşan otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda biçimbirimbilgisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 918–952. [CrossRef]
• Sütçü, T. S., Aydın, A., irmak, Y. T., Mortan, O., Sevi, E. S., Özmen, L. Z., & Şengün, E. (2008). Otizmde dil ve iletişim özelliklerinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(3), 139–148.
• Tager-Flusberg, H., Paul, R., & Lord, C. (2005). Language and communication in autism. in F. R. Volkmar, R. Paul, A. Klin, & D. Cohen (Eds.), Handbook of autism and pervasive developmental disorders: Diagnosis, development, neurobiology, and behavior (ss. 335–364).
• John Wiley & Sons, inc. Taylan, S. B. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan ve tipik gelişen çocuklarda modeli taklit etme ve modelin niyetini anlama düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.
• Topbaş, S. (2017). Dil ve kavram gelişimi. Kök Yayıncılık.
• Wing, L., & Potter, D. (2002). The epidemiology of autistic spectrum disorders: is the prevalence rising? Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 8(3), 151–161. [CrossRef]
• Yıldırım, T. (2019). Sınıf içi temel tepki öğretiminin otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ifade edici dil becerileri üzerindeki etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi]. Açık Erişim sistemi.