Sayı: 3, 26.02.2024

Yıl: 1971

Araştırma Makaleleri

Vefeyat

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, beşeri bilimler alanında yüksek bilimsel kaliteye sahip özgün araştırma ve derleme türündeki makalelerle literatüre katkı sunmayı amaçlamaktadır. 

Derginin hedef kitlesini beşeri bilimler alanında araştırma yapan bilim insanları ve profesyonel olarak çalışanlar ve bu alana ilgi duyan tüm kişiler oluşturmaktadır.  

Özetleme ve İndeksleme
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi aşağıdaki özetleme ve indeksleme veri tabanlarında yer almaktadır:

DOAJ
EBSCO
TUBITAK ULAKBIM TR Dizin
China National Knowledge Infrastructure (CNKI)
ERIH Plus 

Dergide yayınlanan tüm yazıların korunmasını ve kalıcı olarak erişilebilir olmasını sağlamak için makaleler, ulusal bir arşiv sitesi olarak hizmet veren ve aynı zamanda LOCKSS'in içeriği toplamasına, korumasına ve sunmasına izin veren Dergipark'ta saklanmaktadır.

Makale Gönderim Tanıtımına buradan ulaşabilirsiniz.

Makale Gönderim Tanıtımı videosuna buradan ulaşabilirsiniz.

Makale şablonunu lütfen buradan indiriniz.

Yayın, hakem değerlendirmesi, yayınlama ve etik standartlar gibi derginin politikaları hakkında kapsamlı bilgilere ulaşmak için lütfen Politikalar sayfasını ziyaret ediniz. Benzer şekilde, dergi hakkında detaylı bilgi için Lütfen Amaç ve Kapsam sayfasını ziyaret ediniz.

Değerlendirme için sunulan makaleler orijinal olmalıdır ve daha önce herhangi bir elektronik veya basılı ortamda sunulmamış veya yayınlanmamış olmalıdır. Eğer bir makale daha önce bir konferansta veya toplantıda sunulmuşsa, yazarlar etkinlikle ilgili detaylı bilgi sağlamalıdır, bunlar arasında organizasyonun adı, tarihi ve yeri bulunmalıdır.
Yazarlar aşağıda belirtilen ilgili kılavuza göre makalelerini hazırlama zorunluluğundadır:

• Gözlemsel orijinal araştırma çalışmaları: STROBE kılavuzları
• Sistematik derlemeler ve meta-analiz: PRISMA kılavuzları (protokoller için lütfen PRISMA-P kılavuzlarına bakınız)
• Davranışsal ve halk sağlığı müdahalelerinin randomize edilmemiş değerlendirmeleri: TREND kılavuzları
• Kalitatif araştırma: SRQR kılavuzları
Araştırmanız için doğru kılavuzu bulmak için lütfen Equator Network'ün buradaki anketi doldurun.

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, yazarlarına, araştırmalarda cinsiyet ve cinsiyet eşitliği faktörlerini içermeyi teşvik etmek amacıyla, yazılarını hazırlarken 'Sex and Gender Equity in Research - SAGER - kılavuzlarını' takip etmelerini önerir. Göndermeden önce yazarlar, EASE Yazarlar ve Çevirmenler için Kılavuzlarını danışarak, anlaşılır, özlü ve doğru metinler oluşturmayı ve yaygın hatalardan ve tuzaklardan arınmış olmalarını sağlayabilirler.

Makalelerin biçimlendirilmesi American Psychological Association (APA) Yayın Kılavuzu'nun Yedinci Baskısı (2020) doğrultusunda olmalıdır.

Makaleler sadece derginin çevrimiçi makale gönderme ve değerlendirme sistemi aracılığıyla gönderilebilir. Diğer herhangi bir ortam aracılığıyla gönderilen makaleler ve yazarlardan başka kişiler tarafından yapılan gönderimler değerlendirmeye alınmayacaktır.

İlk gönderim sırasında, yazarların aşağıdaki formu sunmaları gerekmektedir:
· Telif Sözleşmesi ve Yazar Katkı Formu

Makale Hazırlama
Başlık sayfası:
Gönderilen tüm makalelerle birlikte ayrı bir başlık sayfası da gönderilmelidir. Bu sayfa;
- Makalenin başlığını ve 50 karakteri geçmeyen kısa başlığını,
- Yazarların isimlerini, kurumlarını ve eğitim derecelerini,
- Finansal destek bilgisi ve diğer destek kaynakları hakkında detaylı bilgiyi,
- Sorumlu yazarın ismi, adresi, telefonu (cep telefonu dahil) ve e-posta adresini,
- Tüm yazarların ORCID numaralarını
-Makale hazırlama sürecine katkıda bulunan ama yazarlık kriterlerini karşılamayan bireylerle ilgili bilgileri içermelidir.

Özet: Tüm makalelerin Türkçe ve İngilizce özetleri olmalıdır. Özgün Araştırma makalelerinin özetleri alt başlıklar olmadan hazırlanmalıdır.

Anahtar Sözcükler: Tüm makaleler en az 3 en fazla 6 anahtar kelimeyle birlikte gönderilmeli, anahtar sözcükler özetin hemen altına yazılmalıdır. Kısaltmalar anahtar sözcük olarak kullanılmamalıdır.

Makale Türleri
Özgün Araştırma: Ana metin “Giriş”, “Tartışma” ve “Sonuç ve Öneriler” alt başlıklarını içermelidir. Özgün Araştırmalarla ilgili kısıtlamalar için lütfen Tablo 1’i inceleyiniz.

Derleme: Yazının konusunda birikimi olan ve bu birikimleri uluslararası literatüre yayın ve atıf sayısı olarak yansımış uzmanlar tarafından hazırlanmış yazılar değerlendirmeye alınır. Yazarları dergi tarafından da davet edilebilir. Bir bilgi ya da konunun klinikte kullanılması için vardığı son düzeyi anlatan, tartışan, değerlendiren ve gelecekte yapılacak olan çalışmalara yön veren bir formatta hazırlanmalıdır. Ana metin “Giriş” bölümüyle başlamalı ve “Sonuç” bölümüyle bitmelidir. Metnin geri kalan başlıkları çalışmanın içeriğine göre yazarlar tarafından belirlenebilir. Derleme türündeki yazılarla ilgili kısıtlamalar için lütfen Tablo 1’i inceleyiniz.
Tablo 1: Makale türleri için kısıtlamalar

Makale türü 
Sözcük limiti 
Özet sözcük limiti 
Kaynak limiti 
Tablo limiti 
Resim limiti   
Özgün Araştırma 
10.000
250506-10En fazla 15 resim
Derleme
8000
250806-10En fazla 15 resim

Tablolar
Tablolar ana dosyaya eklenmeli, kaynak listesi sonrasında sunulmalı, ana metin içerisindeki geçiş sıralarına uygun olarak numaralandırılmadır. Tabloların üzerinde tanımlayıcı bir başlık yer almalı ve tablo içerisinde geçen kısaltmaların açılımları tablo altına tanımlanmalıdır. Tablolar Microsoft Office Word dosyası içinde “Tablo Ekle” komutu kullanılarak hazırlanmalı ve kolay okunabilir şekilde düzenlenmelidir. Tablolarda sunulan veriler ana metinde sunulan verilerin tekrarı olmamalı; ana metindeki verileri destekleyici nitelikte olmalılardır.

APA Formatında Tablo Örnekleri

25947

25948

Kaynak: Sample Tables, APA accessed https://apastyle.apa.org/style-grammar-guidelines/tables-figures/sample-tables

Resim ve Resim Altyazıları
Resimler, grafikler ve fotoğraflar (TIFF ya da JPEG formatında) ayrı dosyalar halinde sisteme yüklenmelidir. Görseller bir Word dosyası dokümanı ya da ana doküman içerisinde sunulmamalıdır. Alt birimlere ayrılan görseller olduğunda, alt birimler tek bir görsel içerisinde verilmemelidir. Her bir alt birim sisteme ayrı bir dosya olarak yüklenmelidir. Resimler alt birimleri belli etme amacıyla etiketlenmemelidir (a, b, c vb.). Resimlerde altyazıları desteklemek için kalın ve ince oklar, ok başları, yıldızlar, asteriksler ve benzer işaretler kullanılabilir. Makalenin geri kalanında olduğu gibi resimler de kör olmalıdır. Bu sebeple, resimlerde yer alan kişi ve kurum bilgileri de körleştirilmelidir. Görsellerin minimum çözünürlüğü 300DPI olmalıdır. Değerlendirme sürecindeki aksaklıkları önlemek için gönderilen bütün görsellerin çözünürlüğü net ve boyutu büyük (minimum boyutlar 100x100 mm) olmalıdır. Resim altyazıları ana metnin sonunda yer almalıdır.

Makale içerisinde geçen tüm kısaltmalar, ana metin ve özette ayrı ayrı olmak üzere ilk kez kullanıldıkları yerde tanımlanarak kısaltma tanımın ardından parantez içerisinde verilmelidir.

Tüm kaynaklar, tablolar ve resimlere ana metin içinde uygun olan yerlerde sırayla numara verilerek atıf yapılmalıdır.

Özgün araştırmaların kısıtlamaları, engelleri ve yetersizliklerinden Sonuç paragrafı öncesi “Tartışma” bölümünde bahsedilmelidir.

Başlık Bölümleri
Birinci

Ortalanmış, kalın, ilk harfler büyük
Metin yeni bir paragrafla başlar.

İkinci
Sola yasla, kalın, ilk harfleri büyük
Metin yeni bir paragrafla başlar.

Üçüncü
Sola yasla, kalın, italik, ilk harfleri büyük
Metin yeni bir paragrafla başlar.

Dördüncü
Girintili, kalın, başlangıç harfleri büyük, nokta ile biten
Metin, başlık ile aynı satırda başlar ve standart bir paragraf olarak devam eder.

Beşinci
Girintili, kalın, başlangıç harfleri büyük, nokta ile biten
Metin, başlık ile aynı satırda başlar ve standart bir paragraf olarak devam eder.

Kaynaklar
Atıf yapılırken en son ve en güncel yayınlar tercih edilmelidir. Kaynakların doğruluğundan yazarlar sorumludur. Hem metin içi kaynaklar hem kaynakça bölümü Amerikan Psikologlar Birliği tarafından yayınlanan Publication Manual of American Psychological Association (APA) 7. versiyona göre (Microsoft Word uygulamasında, Başvurular, Kaynakları Yönet) hazırlanmalıdır. Metin içi referanslarda, parantez içerisinde yazar soy ismi ve yayın tarihi olacak şekilde atıf yapılmalıdır. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi’nde dipnot stili de kullanılmakta olup dergi ve kitap adı italik yazılmalıdır.

Örnek

25949

Dergi Makalesi: Kahveci, K. (2021). The Return to Philosophy: The Views on The Discussion of Universals. Atatürk University Journal of Faculty of Letters, (67), 363-373.

Birden fazla yazarlı dergi makalesi: Kurnaz, C., & Tatçı, M. (1997). Ahmed Yesevî Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi. Bilig, 4(1), 253-263.
Türkçe Makale: Ünal, G. (2022). Çocuk Oyunlarının Bilişsel Gelişime Etkileri: “Eski Minder” ve “Deve-Cüce” Örnekleri [The Effects of Children’s Games on Cognitive Development: The Examples of “Eski Minder” & “Deve-Cüce”]. Atatürk University Journal of Faculty of Letters, (67), 332-344.

Kitaplar
Tek Yazarlı Kitap:
Caferoğlu, A. (1993). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. Enderun Kitabevi Yayınları.
İki veya Daha Fazla Yazarlı: İsen, M., Horata, O., Macit, M., Kılıç, F., & Aksoyak, İ. H. (2005). Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Grafiker Yayıncılık.

Düzenlenmiş Kitap: Gabain, A. V. (1988). Eski Anadolu Türkçesi Grameri. Mehmet Akalın (Çev.). Ankara: TDK Yayınları (Orijinali 1941’de yayımlanmıştır).

Editörlü Kitap Bölümü: McCormack, B., McCance, T., & Maben, J. (2013). Outcome evaluation in the development of person-centred practice. In B. McCormack, K. Manley, & A. Titchen (Eds.), Practice development in nursing and healthcare (pp. 190-211). John Wiley & Sons.
Tez: Valentin, E. R. (2019, Summer). Narcissism predicted by Snapchat selfie sharing, filter usage, and editing [Master's thesis, California State University Dominguez Hills]. CSU ScholarWorks.
https://scholarworks.calstate.edu/concern/theses/3197xm925?locale=en
Yazar Bilgisi Olmayan: Kütüphaneciliğimiz Üzerine Görüşler. (1987). Kültür ve Turizm Bakanlığı.

Web Sayfası: Sparks, Dana. (2018, September 12). Mayo mindfulness: Practicing mindfulness exercises. Mayo Clinic.

Yedinci baskıda, şimdi bir referans listesi girişine en fazla 20 yazar dahil edilmelidir. 20'den fazla yazarı olan kaynaklar için, listede yer alan 19. yazardan sonra, ek yazarların adları bir üç nokta (…) ile değiştirilir ve ardından son listelenen yazarın adı gelir:
Author, A. A., Author, B. B., Author, C. C., Author, D. D., Author, E. E., Author, F. F., Author, G. G., Author, H. H., Author, I. I., Author, J. J., Author, K. K., Author, L. L., Author, M. M., Author, N. N., Author, O. O., Author, P. P., Author, Q. Q., Author, R. R., Author, S. S., . . . Author, Z. Z.

REVİZYONLAR
Yazarlar makalelerinin revizyon dosyalarını gönderirken, ana metin üzerinde yaptıkları değişiklikleri işaretlemeli, ek olarak, hakemler tarafından öne sürülen önerilerle ilgili notlarını “Hakemlere Cevap” dosyasında göndermelidir. Hakemlere Cevap dosyasında her hakemin yorumunun ardından yazarın cevabı gelmeli ve değişikliklerin yapıldığı satır numaraları da ayrıca belirtilmelidir. Revize makaleler karar mektubunu takip eden 30 gün içerisinde dergiye gönderilmelidir. Makalenin revize versiyonu belirtilen süre içerisinde yüklenmezse, revizyon seçeneği iptal olabilir. Yazarların revizyon için ek süreye ihtiyaç duymaları durumunda uzatma taleplerini ilk 30 gün sona ermeden dergiye iletmeleri gerekmektedir.

Yayına kabul edilen makaleler profesyonel dil editörleri tarafından dil bilgisi, noktalama ve biçim açısından kontrol edilir. Yayın süreci tamamlanan makaleler, yayın planına dahil edildikleri sayıyla birlikte yayımlanmadan önce erken çevrimiçi formatında dergi web sitesinde yayına alınır. Kabul edilen makalelerin baskıya hazır PDF dosyaları sorumlu yazarlara iletilir ve yayın onaylarının 2 gün içerisinde dergiye iletilmesi istenir.

Açık Erişim Politikası
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi açık erişimli bir yayındır.

2022 Ocak ayından itibaren dergide yayınlanacak tüm içerik, Creative Commons Alıntı-GayriTicari (CC-BY-NC) 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır. Bu lisans, içeriğin ticari olmayan amaçlarla paylaşılmasını ve adapte edilmesini sağlayarak dergide yayınlanan araştırmaların yayılmasını ve kullanılmasını teşvik eder.

Yayınlanan tüm içeriğe, https://dergipark.org.tr/tr/pub/literatureandhumanities adresinden çevrimiçi ve ücretsiz olarak erişilebilir.

Daha önce yayınlanmış içeriği, figürleri, tabloları veya diğer herhangi bir materyali basılı veya elektronik formatta kullanırken yazarlar, telif hakkı sahibinden izin almakla sorumludur. Bu konuda yasal, mali ve cezai sorumluluklar yazar(lara) aittir.

Telif Hakkı Politikası
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, her gönderinin bir Telif Hakkı Sözleşmesi ve Yazarlık Katkı Formu ile sunulmasını gerektirir (https://dergipark.org.tr/tr/pub/literatureandhumanities adresinden indirilebilir). Bu formu imzalayarak, yazarlar çalışmalarının telif hakkını korurlar ve eğer Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi tarafından yayınlanmaya kabul edilirse, makale CC BY-NC 4.0 Uluslararası Lisansı altında lisanslanır. Bu lisans, üçüncü tarafların içeriği ticari olmayan amaçlarla paylaşmasına ve adapte etmesine olanak tanırken, orijinal çalışmaya uygun şekilde referans verilmesi gerekmektedir.

Yazarlar, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi'nde yayımlanan çalışmalarının telif hakkını korurlar.

Kendi Kendine Arşivleme Politikası
Yazarlar, yayınlandıktan sonra çalışmalarını kurumsal veya kişisel web sitelerinin yanı sıra açık erişim havuzlarında kendi kendilerine arşivleme hakkını saklı tutar. Yazarların makalelerini paylaşırken orijinal yayına uygun şekilde atıfta bulunmaları ve DOI numarasını eklemeleri beklenmektedir. Buna ek olarak, yazarlardan paylaşılan versiyondan yayıncının web sitesinin URL'sine bir bağlantı sağlamaları istenmektedir. Bu gereklilik, yayıncının web sitesindeki çevrimiçi yayınlanmış versiyonun kesin kayıt versiyonu olarak açıkça tanımlanmasıyla bilimsel kaydın bütünlüğünü ve gerçekliğini korumayı amaçlamaktadır.

Yayın Ücreti Politikası
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Atatürk Üniversitesi tarafından finanse edilmektedir. Yazarlardan, değerlendirme ve yayınlama sürecinde herhangi bir ücret talep edilmemektedir.

Reklam Politikası
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, web sitesinde dijital reklamları kabul etmektedir. Bu reklamlar, derginin Editoryal Kurulu ve yönetimi tarafından onaylanmalı ve net bir şekilde reklam olarak etiketlenmelidir. Reklam verenler, editoryal kararlara veya reklam politikalarına etki sahibi değillerdir.

Dergide reklam vermek isteyenler, Editoryal Ofis ile iletişime geçmelidir.

Hakem Değerlendirme Süreci
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi’ne gönderilen makaleler, yazarlar ve hakemler arasında karşılıklı anonimlik sağlanan çift-kör hakem değerlendirme sürecinden geçer. Her gönderi, tarafsız bir değerlendirme sürecini sağlamak için en az iki dış bağımsız hakem tarafından, kendi alanlarında uzman olan kişiler tarafından incelenir.

Gönderiler, öncelikle teknik değerlendirme sürecinden geçer. Bu süreçte, editoryal ofis çalışanları, makalenin derginin kurallarına uygun olarak hazırlandığını ve sunulduğunu kontrol eder. Derginin kurallarına uymayan gönderiler, teknik düzeltme talepleriyle birlikte yazarlara geri gönderilir.

Derginin kurallarına uygun olan gönderiler, baş editöre atanır. Baş editör, her bir gönderinin kapsam ve kalite açısından dergiye uygunluğunu değerlendirir. Dergiye uygun olmayan gönderiler bu aşamada reddedilebilir.

Dergiye uygun olan makaleler için Baş Editör, Yardımcı Editörler ile birlikte çalışarak hakemleri makale için görevlendirir. Görevlendirildikten sonra, Yardımcı Editörler bir makaleyi reddetme, çift-kör hakem değerlendirme sürecini devam ettirme veya hakem değerlendirmesinden önce düzeltmeler isteme konusunda karar verebilirler.

Yardımcı editörler, hakemler tarafından sunulan raporlara dayanan önerilerini baş editöre sunarlar. Düzeltmeler yapılmış olan makaleler, yeni bir öneri oluşturmak için hakemlerle çalışmayı amaçlayan Yardımcı Editörler tarafından tekrar değerlendirilir.

Tüm gönderilerde karar verme sürecinde baş editör son yetkili kişidir.

Gecikme durumunda, yazarlar gecikmenin nedenini bildirdiğinde, yazarlara makalelerini geri çekme imkânı verilir.

Hakem değerlendirme süreci tamamlandığında, yazarlar makaleleri hakkında anonim hakem değerlendirme raporlarını ve editoryal kararı alacaklardır. Hakem değerlendirme raporları herhangi bir ortamda kamuoyuna açıklanmayacaktır. Gönderilen materyal gizli kabul edilir ve yayınlanana kadar hiçbir şekilde kullanılmamalıdır. Bir hakemin bir yazarın fikirlerini veya verilerini izinsiz kullanmış olabileceği şüphesi varsa, Editoryal Kurul, ilgili COPE yönergesine uygun olarak konuyu ele alacaktır.

Yazarlar, gönderim sırasında hakem önerisinde bulunabilirler. İlgilenen editör, önerilen hakemlerin makaleyi değerlendirmek için davet edilip edilmeyeceğine karar verecek tek yetkilidir.

Hakemler, COPE’un hakemlik ilkelerine (COPE's Ethical Guidelines for Peer-reviewers) uyum sağlamak zorundadır ve bu ilkeler, hakemlerin çift-kör değerlendirme sürecinin bütünlüğünü ve tarafsızlığını sağlamak için takip etmeleri gereken bir çerçeve sunar.

Editoryal Kurul, hakem değerlendirmesi manipülasyonunu en aza indirmek için COPE'un ilgili akış şemasını takip eder. Yayından sonra hakem değerlendirmesi manipülasyon şüphesi varsa, Editoryal Kurul, COPE'un uygun akış şemasını takip edecektir.

Potansiyel hakemler, bir makaleyi değerlendirmek için bir daveti kabul etmeden önce herhangi bir çıkar çatışması olabileceğini editöre bildirmelidir. Potansiyel bir hakemin davet edilip edilemeyeceği konusunda bilinçli bir karar vermek için editörün potansiyel hakemi inceleme sürecine dahil etme konusunda bilgilendirilmesi önemlidir. Bu aynı zamanda değerlendirme sürecinin bütünlüğünü ve şeffaflığını sağlamaya yardımcı olur.

Editörler ile hakemler arasındaki iletişim, üçüncü taraflarla paylaşılmaması gereken gizli bilgiler içerir.

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, editoryal kurul üyeleri tarafından gönderilen makalelerin çift-kör hakem değerlendirme süreçlerini yönetmek için harici editörler görevlendirecektir. Editöryel kuruldan birinin yazı göndermesi durumunda; Atatürk Üniversitesi Bilimsel Dergiler Koordinatörlüğü, alanında uzman, Atatürk Üniversitesi dışından ve yazarın kurumundan bağımsız bir ismi araştırarak makale için editörlük daveti gönderir. Davet edilen editöre sistemde kayıt açılarak çift kör hakem değerlendirme sürecini ilerletmesini ister ve takip eder. Davet edilen editör kararında bağımsızdır.

Bir makalenin hakem değerlendirmesi derginin olağan politikasından sapma gösteriyorsa, aldığı değerlendirme türü makalede belirtilecek ve bu şekilde değerlendirme sürecinin şeffaflığı sağlanacaktır.

Revizyon Süreci
"Minör düzeltme" veya "major düzeltme" gerektiren makalelerin gönderen yazarları, karar mektubunu baş editörden alacaklardır. Karar mektubu, hakemler ve editörlerin önerilerini, makalenin gözden geçirilmiş ve güncellenmiş versiyonunu göndermek için belirlenen son teslim tarihini içerecektir.

Bir makalenin gözden geçirilmiş bir versiyonunu gönderirken, yazarlar, her bir hakem tarafından belirtilen her bir konunun nasıl ele alındığını ve değişikliklerin hangi satırlarda yapıldığını belirten ayrıntılı bir "Hakemlere Yanıt" sunmalıdır (her bir hakemin yorumu, yazarın cevabı ve değişikliklerin yapıldığı satır numaralarıyla birlikte) ve ana belgenin üzerinde işaretlemeler bulunmalıdır.

Gözden geçirilmiş makaleler, karar mektubunda belirtilen süre içinde gönderilmelidir. Eğer makalenin gözden geçirilmiş versiyonu ayrılan süre içinde gönderilmezse, düzeltme seçeneği iptal edilebilir. Gönderen yazar(lar) ek süre gerektiğine inanıyorsa, ilk süre dolmadan önce uzatma talep etmelidirler.

Yayın Etiği
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Yayın Etik Komitesi (COPE) kılavuz ilkeleri, Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (COPE, DOAJ, OASPA, WAME ortak bildirisi) dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar tarafından ortaya konan kılavuz ilkelere ve temel uygulamalara bağlı kalmayı amaçlamaktadır. Bu kılavuz ve tavsiyeler, bilimsel yayıncılıkta şeffaflık, dürüstlük ve en iyi uygulamaları teşvik etmek için tasarlanmıştır. Dergi, bu standartlara bağlı kalarak yayınladığı araştırmaların yüksek kalitede olmasını ve bilim camiasının etik standartlarını karşılamasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Yazarlara, makalelerinin etik standartlara ve uygulamalara uygun olduğundan emin olmak için EASE Etik Kontrol Listesi'ni kullanmaları önerilir.

İnsan denekleri içeren tüm araştırmalar, gerçekleştirilmeden önce kurumsal inceleme kurulu (IRB) veya etik kurul gibi bir inceleme kurulu tarafından incelenmeli ve onaylanmalıdır. Araştırmayı inceleyen ve onaylayan etik kurulun adı, etik kurul onay numarası ve tarihi, yayınlanmak üzere gönderildiğinde makalenin Yöntemler bölümüne eklenmelidir. Ayrıca dergi, makale gönderim sürecinin bir parçası olarak yazarlardan etik kurul onayının bir kopyasını sunmalarını isteyebilir. Bunun amacı, araştırmanın uygun şekilde incelenip onaylandığından emin olmak ve derginin araştırmanın yayın için gerekli etik standartları karşıladığını doğrulamasını sağlamaktır.

Bir çalışma etik kurul onayından muaf tutulmuşsa, yazarlar etik kuruldan muafiyetin nedenini açıklayan bir beyan sunmalıdır. Bu, araştırmanın bir etik kurul tarafından incelendiğinden ve muafiyet kararının ilgili kılavuz ve yönetmeliklere uygun olarak verildiğinden emin olmak içindir.

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi'ne etik kurul onayı olmadan bir makale gönderildiğinde, dergi makaleyi COPE'un Araştırma, Denetim ve Hizmet Değerlendirmeleri rehberine göre değerlendirecektir. Bu rehber, etik kurul onayı olmayan makalelerin nasıl ele alınacağı konusunda yönlendirme sağlar ve derginin yayınlamayla ilgili araştırma ile ilişkili riskleri ve potansiyel etik endişeleri değerlendirmesine olanak tanır.

Araştırmaya 18 yaşın altındaki çocukların katılması durumunda, çocuğun ebeveyni veya vasisi çocuk adına bilgilendirilmiş onam sağlamalıdır. Bu, çocukların savunmasız bir nüfus olduğu ve araştırmaya katılmanın risklerini ve faydalarını tam olarak anlayabilecek yetilerinin olmayabileceği için gereklidir.

Eğer makale bir anket veya görüşmelerin bulgularını raporluyorsa, yazarlar katılımcıların çalışmaya katılmak için bilgilendirilmiş onaylarını verdiğini ve kişisel bilgilerinin kaydedilmesine izin verdiklerini doğrulamalıdır. Alıntılar veya diğer atfedilebilir ifadeler bulunuyorsa, bunlar anonimleştirilmeli veya makalede kişinin adının yer almayı kabul ettiği belirtilmelidir.

Çalışma katılımcılarının anonimliğini korumak ve araştırmanın gizlilik ilkelerine saygı göstererek yürütülmesini sağlamak, yazarların sorumluluğundadır. Özellikle katılımcıların kimliklerini açığa çıkarabilecek fotoğraflar için bu önemlidir, çünkü uygun onay olmadan böyle fotoğrafların yayınlanması, söz konusu kişilerin haklarını ihlal edebilir.

Katılımcılarda hastaların anonimliğini korumak için yazarlar, katılımcılardan veya yasal temsilcilerinden imzalı izin belgeleri almalıdır. Bu izin belgeleri, katılımcıların fotoğrafların yayınlanması için onaylarını verdiğini göstermeli ve fotoğrafların kullanımına ilişkin herhangi bir kısıtlama veya koşulu belirtmelidir. Fotoğrafların yayın onayına ilişkin bilgiler, makalede sunulmalıdır.

İntihal ve Etik Dışı Durumlar
Tüm gönderiler, hakem değerlendirme ve/veya üretim süreçlerinde birden fazla kez benzerlik tespit yazılımı (CrossCheck tarafından iThenticate) ile taranır.

Başkalarının (ya da kendi) önceki çalışmalarını tartışırken, her durumda materyali doğru bir şekilde alıntıladığınızdan emin olunmasına çalışılır.

Yazarlara, aşağıda örneklenen herhangi bir intihal ve etik dışı davranıştan kesinlikle kaçınmaları tavsiye edilir.

Atıf manipülasyonu: Bir yazarın, derginin veya diğer yayınların alıntı sayısını, kendi alıntıları yaparak, aynı dergiden makalelerin aşırı alıntılanması veya onursal alıntılar ya da alıntı yığınları dahil etmek gibi çeşitli yollarla manipüle etme uygulamasıdır.
Kendi kendine intihal: Bir yazarın önceki yayınlarından örtüşen bölümleri veya cümleleri uygun şekilde alıntı yapmadan kullanma pratiğidir. Bu, başka birinin (bu durumda yazarın kendi eseri) çalışmasını uygun şekilde atıfta bulunmadan kullanmak anlamına gelen bir intihal biçimi olarak kabul edilir.
Dilimleme: Bir araştırma çalışmasındaki aynı verilerin birkaç farklı makalede kullanılmasıdır. Bu, aynı hipotezleri, popülasyonu ve yöntemleri birden fazla makalede rapor etmek anlamına geldiği için etik dışı kabul edilir.
Veri üretimi: Veri toplama veya deneyler sırasında gerçekleşmeyen verilerin çalışmaya eklenmesidir. Bu, yanlış veya yanıltıcı bilgilerin gerçek verilermiş gibi sunulmasını içerdiğinden bir tür araştırma suiistimali olarak kabul edilir.
Veri manipülasyonu/sahteciliği: Araştırma verilerini yanıltıcı bir izlenim vermek amacıyla manipüle etmektir. Bu, görüntüleri manipüle etmek, aykırı değerleri veya "güven verici olmayan" sonuçları çıkarmak, veri noktalarını değiştirmek ve diğer manipülasyon biçimlerini içerebilir. Bu durum, yanlış veya yanıltıcı bilgilerin gerçek verilermiş gibi sunulmasını içerdiğinden, bir tür araştırma suiistimali olarak da kabul edilmektedir.

İntihal, atıf manipülasyonu veya veri sahteciliği/üretimi gibi iddia edilen ya da şüphelenilen araştırma suistimalleri durumunda, Yayın Kurulu, iddiaların veya şüphelerin adil, şeffaf ve tutarlı bir şekilde ele alınmasını sağlamak için uygun COPE akış şemalarını takip edecektir.

YAZARLIK
Yazar olarak listelenen kişiler, Uluslararası Tıbbi Dergi Editörleri Komitesi (ICMJE tarafından önerilen yazarlık kriterlerini karşılamalıdır. ICMJE, yazarların aşağıdaki dört kriteri karşılamasını önermektedir:

1. Çalışmanın kavramsal olarak tasarlanmasına veya tasarlanmasına veya çalışma için veri ediniminin, analizinin veya yorumlanmasının önemli katkıları,
2. Çalışmanın taslak halini oluşturma veya önemli entelektüel içeriği için kritik bir şekilde gözden geçirme,
3. Yayınlanacak versiyonun nihai onayı,
4. Çalışmanın herhangi bir bölümünün geçerliliği ve doğruluğuna ilişkin soruların uygun şekilde soruşturulduğunun ve çözümlendiğinin garantisini vermek amacıyla çalışmanın her yönünden sorumlu olmayı kabul etmek.

Çalışmanın herhangi bir bölümünün geçerliliği ve doğruluğuna ilişkin soruların uygun şekilde soruşturulduğunun ve çözümlendiğinin garantisini vermek amacıyla çalışmanın her yönünden sorumlu olmayı kabul etmekBir yazar, çalışmada katkı sağladığı kısımların sorumluluğunu almasına ek olarak, diğer yazarların çalışmanın hangi kısımlarından sorumlu olduğunu da teşhis edebilmelidir. Bu şekilde, tüm yazarların katkılarının doğru ve uygun bir şekilde tanındığından emin olunur. Yazarlar, CRediT (Katılımcı Rolleri Sınıflandırması) kullanarak, gönderim sırasında bireysel katkılar hakkında bilgi sağlayabilirler. Tüm yazarların, bireysel katkılarına ilişkin olarak başyazar tarafından paylaşılan bilgilere uygun şekilde anlaştığı beklenmektedir. Yazarların katkı beyanı, nihai makale ile birlikte yayımlanacak ve çalışmaya olan katkıları doğru bir şekilde yansıtması gerekmektedir.

Yazarlar, ortak yazarlarının katkılarının bütünlüğüne güven duymalıdır. Bu, ortak yazarlarının araştırmayı etik ve sorumlu bir şekilde yürüttüğüne ve makalede sunulan veri ve sonuçların doğru ve güvenilir olduğuna güvenmeleri gerektiği anlamına gelir.

Yazarlık kriterlerinin dördünü de karşılamayan kişiler makaleye yazar olarak dâhil edilmemelidir. Bu kişilerin katkılarını tanımak ve araştırmaya katkıları konusunda şeffaflık sağlamak için, makalenin başlık sayfasında araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür edilebilir.

Yayın kurulu bir hayalet, fahri veya hediye yazarlık durumundan şüphelenirse, gönderim askıya alınacak ve ilgili COPE akış şeması ile yazarlık ve katkıda bulunmaya ilişkin COPE Politikası izlenecektir.

Yazar Değişikliği
Yazarlık değişiklik talepleri, yazarların çıkarılması veya eklenmesi, yazarların sırasının değiştirilmesi gibi herhangi bir değişiklik, nedenlerini belirten bir mektupla birlikte editoryal ofise sunulmalıdır. Mektup, çıkarılan herhangi bir yazar da dâhil olmak üzere tüm yazarlar tarafından imzalanmalıdır.

Derginin Editoryal Kurulu, yazarlıkta değişiklik taleplerini tutarlı ve şeffaf bir şekilde ele alarak, ilgili COPE akış şeması yönergelerini takip edecektir. Bu prosedürler, araştırmanın bütünlüğünü ve tüm ilgili yazarların itibarını korumak amacıyla uygulanmaktadır.

Çıkar Çatışması Beyanı
Yazarlar, çalışmalarında uygunsuz etki veya önyargıya yol açabilecek herhangi bir ilişki veya çıkarı açığa çıkarmak zorundadır. Bu, çıkar çatışmalarını mümkün olduğunca çevrimiçi başvuru sistemi aracılığıyla gönderdikleri makalelerini sunarken yapılmalıdır.

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi’ne gönderilen makalelerin hakemlik sürecinde yer alan bireylerin mevcut veya potansiyel rekabet eden çıkarları hakkında herhangi bir bilgi verme ve açıklama yapma gerekliliğini talep ve teşvik etmektedir. Bu, olası bir önyargıya yol açabilecek çıkar çatışmalarının belirlenebilmesi amacıyla yapılmalıdır.

Editoryal kurul, editörlerin, yazarların veya hakemlerin potansiyel çıkar çatışmalarıyla ilgili durumları ilgili COPE akış şemaları çerçevesinde ele alacaktır.

Yapay Zeka'nın (YZ) Makale Hazırlama Sürecindeki Rolü
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Yapay Zeka ve YZ destekli teknolojilerin makale hazırlama sürecinde kullanımına ilişkin olarak Yayın Etik Komitesi (COPE) tarafından belirlenen yönergeleri takip etmektedir. Yazarlık, sadece insanlar tarafından yerine getirilebilen bir dizi görevi içerir ve yazarlar, makalenin orijinalliğini sağlama ve yazarlık için gereken niteliklere sahip olma konusunda sorumludur. YZ, makale yazma sürecinde dil düzeltmeleri için kullanılabilir (ve bunun makalede açıkça belirtilmesi gerekmektedir), ancak orijinallik ve makalenin kalitesini korumak için YZ, yazar olarak dahil edilemez.

Finansal Destek Beyanı
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, yazarlardan araştırmalarını gerçekleştirmek için aldıkları herhangi bir mali destek hakkında bilgi vermesini istemektedir. Bu bilgi, makalenin dergiye sunulduğu sırada sağlanması gereken finansal destek beyanında yer almalıdır.

Finansal destek beyanı, destekleyici kurumların adını, hibe numaralarını ve her destekleyicinin araştırmadaki rolünün bir açıklamasını içermelidir. Eğer destekleyici kurumun araştırmadaki bir rolü olmadıysa, bu da finansman beyanında belirtilmelidir. Bu bilgi, okuyucuların araştırmada olası önyargılar ve çıkar çatışmalarını anlamaları açısından önemlidir.

Yayın Sonrası Düzeltme Talepleri ve İadeler
Tüm yayın sonrası düzeltme talepleri editoryal bir incelemeye tabidir. Editoryal kurul, talebi gözden geçirecek ve düzeltmenin gerekli ve uygun olup olmadığına karar verecektir. Bir düzeltmenin yayınlanması kararı, hatanın doğası, makale üzerindeki potansiyel etkisi ve destekleyici kanıtlara dayanacaktır. Editoryal kurul, kararını vermek için gerektiğinde yazarlar, hakemler ve diğer uzmanlarla da danışabilir. Düzeltme talebi onaylanırsa, makale derginin arşivinde düzeltilir.

Editoryal Kurul, dergi politikaları ve COPE kuralları doğrultusunda vakaları gözden geçirir.

Eğer ihlal iddiaları doğrudan ihbarcılar tarafından yapılırsa, Editoryal Kurul, ilgili COPE akış şemasını takip edecektir. Dergi, bir sosyal medya sitesinde yayınlanan bir makaleyle ilgili endişeler ortaya çıktığında COPE'nin ihbarcılara nasıl yanıt verilmesi gerektiğine dair akış şemasına uygun hareket edecektir.

Çözümlenemeyen iddiaları çözmek için bazı durumlarda, bağımsız bilirkişiler atanabilir.

Potansiyel etik ihlalleri araştırmak için, editoryal kurul diğer baş editörlerle bilgi paylaşabilir ve soruşturmaları daha verimli ve etkili bir şekilde yürütebilir. Baş editör ile iletişim gerektiğinde, editoryal kurul ilgili COPE önerilerini takip edecektir.

Gerekli durumlarda, dergi araştırmacılar tarafından şüphelenilen etik ihlaller hakkında kurumlara başvurabilir ve bu endişeleri desteklemek için kanıtlar sunabilir. Bu süreçte COPE yönergelerine uygun hareket edilecektir.

Etik ihlal endişeleri durumunda, editörler COPE yönergelerine göre vakayı araştıracaktır. Araştırma endişeleri doğruladığında, editörler geri çekme bildirimi yayınlayabilir. Geri çekme bildirimi, dergide yayınlanacak ve makalenin kaydı geri çekme durumunu yansıtacak şekilde güncellenecektir. Makale derginin arşivinde kalacak, ancak geri çekildiği açık bir şekilde belirtilecektir. Makalenin kaydı ayrıca geri çekme durumunu yansıtmak için ilgili dizinlerde güncellenecektir.

Geri Çekme Talepleri
Makale yayınlanmadan önce geri çekme talepleri, derginin editör kurulu tarafından incelenir. Bir makaleyi geri çekme talebinin yapılabilmesi için yazarlar, taleplerini ve geri çekme nedenlerini belirten tüm yazarlar tarafından imzalanmış bir mektubu dergi editörüne göndermelidir. Editör kurulu daha sonra talebi inceleyecek ve yazarlar tarafından sunulan nedenlere dayanarak bir karar verecektir. Talep kabul edilirse, makale dergiden geri çekilecek ve yazarlara karar bildirilecektir. Yazarlar, geri çeklme talebi onaylanana kadar başka bir dergiye çalışmalarını değerlendirmeye sunmamalıdır. Bu, olası çıkar çatışmalarını veya yayınların tekrarlanmasını önlemek amacıyla yapılır.

İtiraz ve Şikâyet
Derginin yayın kurulu, COPE'un yönergeleri ve önerilerine uygun olarak itiraz ve şikâyetleri ele almakla sorumludur. Bir yazarın bir itirazı veya şikâyeti varsa doğrudan yayın ofisiyle iletişime geçmelidir. Yayın kurulu, COPE yönergelerine dayanarak durumu gözden geçirecek ve bir karar verecektir.

Karar alma sürecinde, baş editör tüm itiraz ve şikâyetlerde nihai yetkiye sahiptir. Bazı durumlarda, Yayın Kurulu’nun kendi içinde çözemediği konular için tarafsız bir temsilci atanmaktadır. Dergi, itiraz ve şikâyetleri ele almak için adil ve şeffaf bir süreç izlemektedir ve bilimsel kayıtların bütünlüğünü korumayı hedeflemektedir.

Ön Baskı Politikası
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, ön baskıları “önceden yayımlanmış eser” olarak değerlendirmemekte, yazarların çalışmalarını dergiye göndermeden önce ticarî olmayan bir ön baskı sunucusunda bulunma ve tartışma imkânına sahip oldukları şeklinde değerlendirmektedir. Ancak, yazarlar makalelerinin ön baskı sunucusuna yerleştirilmesini ve onun DOI numarasını dergiye başvuru sürecinde sağlamakla yükümlüdürler.

Makale dergide kabul edilir ve yayımlanırsa, yazarların arşivlenmiş ön baskıyı güncellemesi ve makalenin yayınlanmış versiyonuna bağlantı vermesi sorumluluğu kendilerine aittir. Bu, okuyucuların en güncel ve doğru bilgilere kolayca erişebilmelerini sağlamaya yardımcı olur.

İzin Politikası
Ocak 2022 sayısı itibarıyla derginin içeriği Creative Commons Attribution-NonCommercial (CC BY-NC) 4.0 Uluslararası Lisansı altında lisanslanmıştır.

Bu lisans kapsamında, kullanıcılar orijinal yazar ve dergiye uygun şekilde referans vermek kaydıyla, derginin içeriğini ticari olmayan amaçlarla paylaşabilir, adapte edebilir, çoğaltabilir ve dağıtabilirler.

2022 Ocak ayından önce yayımlanan içeriğin telif hakkı sahibi Atatürk Üniversitesi'dir.

Derginin içeriğinin ticari amaçlarla kullanılabilmesi için Atatürk Üniversitesi'nden yazılı izin almak gerekmektedir ve bu izin ücret veya kısıtlamalara tabi olabilir.

SORUMLULUK REDDİ
Dergide yayınlanan makalelerdeki beyan veya görüşler sadece yazar(lar)ın görüşleridir ve editörler, yayın kurulu ve/veya yayıncının görüşlerini yansıtmamaktadır. Editörler, yayın kurulu ve yayıncı, makalelerin içeriğinden sorumlu değildir ve bu makalelerde ifade edilen görüşlere katılmaz. Yazarların çalışmalarının doğru ve iyi araştırılmış olduğunu ve makalelerinde ifade edilen görüşlerin kendi görüşleri olduğunu sağlamak yazarların sorumluluğundadır. Editörler, yayın kurulu ve yayıncı, yazarlara çalışmalarını bilimsel toplulukla paylaşmaları için bir platform sağlamaktadır.

Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Atatürk Üniversitesi tarafından finanse edilmektedir. Değerlendirme ve yayın süreçlerinde yazarların herhangi bir ücret ödemesi gerekmemektedir.