Kolektif Bilincin Dışına Çıkmak; Artemisia Gentileschi’nin Tablolarında Kadın İmgesinin Evrimi

Yıl 2024, Sayı: 72, 19 - 35, 12.06.2024

Ayşe Duran

https://doi.org/10.55590/literatureandhumanities.1416637

Öz

Artemisia Gentileschi, 1593 yılında Roma’da dünyaya gelmiştir. Ressam olan babası Orazio Gentileschi’den resim dersleri alan sanatçı, Caravaggio’nun izinden giden (Caravaggist) ressamların en başarılısı olarak kabul edilmektedir. Artemisia Gentileschi yaklaşık kırk yıllık sanat yaşantısında kutsal metinlerden tarihi söylencelere, mitolojiden portre çalışmalarına kadar çok sayıda esere imza atmıştır. Eserlerinde seçtiği konularda, dinler tarihi, tarih ve mitolojik anlatılar ağırlıktadır. Artemisia’nın sanatı erken, olgunluk ve geç dönem olmak üzere üç evrede incelenebilir. Sanatçının erken döneminde ele aldığı kadın figürleri incelendiğinde, Artemisia bu figürlerde tıpkı çağdaşlarının eserlerinde görülen ruh hallerine yer vermiştir. Dönem ressamlarının tablolarında, kolektif bilinci yansıtır şekilde çaresizlik içerisinde, korkan, çekinen ve kararsızlık duygusuyla ifade bulan kadın figürleri, Artemisia’nın da erken dönem tablolarına yansımıştır. Sanatçının 1630’larda başlayan olgunluk döneminde ise eserlerindeki kadın figürleri, yaptığı işten emin, son derece kararlı ve cesaretleriyle ön plana çıkan karakterlere dönüşmüştür. Bu açıdan özellikle Kitab-ı Mukaddes, apokrif metinler ve tarihi anlatılarda bahsi geçen kadın figürleri sanatçının eserlerinde sıkça yer bulmuştur. Bu figürler kimi zaman ulusunu kölelikten kurtaran, kimi zaman masumiyetiyle ön plana çıkan kimi zaman da yaşadığı trajedi sonucunda bir devrime yol açan kahramanlardan oluşmaktadır. Çalışma, tarafımızdan daha önce değerlendirmesi yapılmamış olan on eseri, Gentileschi tablolarında kadın figürlerinin geçirmiş olduğu değişimle ele almaktadır. Sanatçının ilk dönem eserlerinde çağının diğer sanatçılarıyla benzer betimlemelere giderken olgunluk dönemiyle birlikte bu ortak bilinçten uzaklaşmasının sanatına nasıl yansıdığı incelenmiştir. Bu açıdan söz konusu bu on eser merkezinde sanatçının diğer eserleri de değişimin aktarılabilmesi açısından çalışmaya dâhil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Artemisia Gentileschi, Barok Resim, Kadın İmgesi, Kitab-ı Mukaddes, Mitoloji

Going Beyond Collective Consciousness; The Evolution of the Female Image in Artemisia Gentileschi’s Paintings

Öz

Artemisia Gentileschi was born in Rome in 1593. She took painting lessons from her father Orazio Gentileschi who was consider to be the most successful of the Caravaggist painters who followed in the footsteps of Caravaggio. In her nearly forty years of artistic life, Artemisia Gentileschi has created numerous works ranging from sacred texts to historical legends, from mythology to portraiture. The subjects of her works are predominantly female figures mentioned in the historic, mythologic and religious texts. Artemisia's art can be analyzed in three phases: early, mature and late. When the female figures of the artist's early period are analyzed, Artemisia included in these figures the moods seen in the works of her contemporaries. In the paintings of the painters of the period, the female figures in despair, fearful, afraid and indecisive, reflecting the collective consciousness, were reflected in Artemisia's early paintings. In the artist's maturity period, which began in the 1630s, the female figures in her works transformed into characters who were sure of their work, extremely determined and stood out with their courage. In this respect, especially the female figures mentioned in the Bible, apocryphal texts and historical narratives were frequently featured in the artist's works. These figures are sometimes heroes who liberate their nation from slavery, sometimes stand out with their innocence, and sometimes lead a revolution as a result of their tragedy.
The study examines ten works, which have not been evaluated by us before, with the change that female figures have undergone in Gentileschi paintings. It is analyzed how the artist's departure from this common consciousness with his maturity period, when he was going to similar depictions with other artists of his era in his early works, was reflected in his art. In this respect, in the center of these ten works, other works of the artist were included in the study in order to convey the change.

Anahtar Kelimeler

Artemisia Gentileschi, Baroque Painting, Female Image, Bible, Mythology

Kaynakça

• Barker, S. (2018). Exhibition Review: Artemisia Gentileschi E İl Suo Tempo (Rome), Early Modern Women: An Interdisciplinary Journal, 163-171.
• Bissell, W. (1968). Artemisia Gentileschi-A New Documented Chronology, The Art Bulletin, 50, (2), 153-168. Can, Ş. (2011). Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Christiansen, K. & Mann, J. W. (2013). Orazio and Artemisia Gentileschi, The Metropolitan Museum of Art, New York Yale University Press.
• Cohen, E. S. (2000). The Trials of Artemisia Gentileschi: A Rape As History, The Sixteenth Century Journal, 31, (1), 47-75.
• Cumming, R. (2008). Sanat, İnkılâp Yayınevi, İstanbul.
• Deborah Anderson S. (2010). Artemisia Gentileschi: The Heart of a Woman and the Soul of a Caesar, (Master Thesis), Liberal Arts Department of Humanities and Cultural Studies College of Arts and Sciences, University of South Florida, Florida.
• Duran, A. (2018). Barok Dönemde Bir Kadın Ressam: Artemisia Gentileschi, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Sanatı Ve Çağdaş Sanatlar Ana Bilim Dalı, Erzurum.
• Duran, A. (2021). Artemisia Gentileschi’nin Tablolarında İyi ile Kötünün Savaşı, Anasay, (18), 41-65. Durkheim, E. (2006). Toplumsal iş bölümü. (Çev.: Ö. Ozankaya), Cem Yayınevi.
• Erkan, A. (2018). Resim Sanatında ‘Judith ve Holofernes Efsanesine İki Farklı Yaklaşım (Caravaggio ve Artemisia Gentileschi)’, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 7, (42), Ankara, 209-215.
• Garrard, M. (1989). Artemisia Gentileschi: The Image of the Female Hero in Italian Baroque Art, Princeton Universty Press, Princeton.
• Harris, J. (2008). Tarquin and Lucretia (Rape of Lucretia), Arch Gen Psychiatry, 65, (3), 250-251.
• Honour, H. & Fleming, J. (2015). Dünya Sanat Tarihi, (Çev.: Hakan Abacı), Alfa Başvuru, İstanbul.
• Janson, H. V. (1995). History of Art, Harry N. Abrahams, New York.
• Marshall, C. R. (2005). An Early Inventory Reference and New Technical Information for Bernardo Cavallino's 'Triumph of Galatea, The Burlington Magazine, 147, (1222), Published By: (Pub) Burlington Magazine Publications Ltd, 40-44.
• Modesti, A. (2016). A Newly Discovered Late Work by Artemista Gentileschi: Susanna And the Elders of 1652. Women Artists İn Early Modern Italy Careers, Fame, And Collectors, (Ed. Sheila Barker), Harvey Miller Publishers, London.
• Özyurt, C. (2007). Durkheim sosyolojisinde ahlâkî kontrol sorunu. Değerler Eğitimi Dergisi, 5 (13), 95-121. Scudder, E. (2010). Reading Rape in Livy's History of Rome, Shakespeare's the Rape of Lucrece and J.M. Coetzee's in the Heart of the Country, (Master Thesis), Victoria University of Wellington.
• The Metamorphoses of Ovid: A New Verse Translation, (1993). (Translator: Allen Mandelbaum), A Harvest Book Harcourt Brace & Company.
• Tuncel, G. & Tercanlı, A. (2022). Artemisia Gentileschi’nin Tasvirlerinde ‘Bat-Şeva’ İkonografisi, Amisos, 7, (12), 168-85.
• Ward Bissell, R. (1999). Artemisia Gentileschi and the Authority of Art Critical Reading and Catalogue Raisonnê, Universitiy Park, Pennsylvania State University Press.